Họa sĩ Phạm Tuấn Dũng: thành công từ niềm say mê sáng tạo

Phong cách đa dạng, mầu sắc tươi sáng, khỏe khoắn và những cân nhắc nghiêm túc trong lao động nghệ thuật, 27 bức tranh khổ lớn với các chủ đề về chiến tranh, phong cảnh, thiếu nữ... đã làm hài lòng người xem.

Tuấn Dũng lãng mạn, hào hoa nhưng cẩn trọng. Sự thận trọng này phải chăng được hình thành sau 37 năm làm báo chuyên nghiệp.

Tuấn Dũng tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Hà Nội khóa 1959-1963. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự, ông liên tục là họa sĩ cho báo Thiếu niên Tiền phong, Giao thông vận tải. Ðến năm 1995 ông đảm trách Phó Tổng biên tập Tạp chí Kho bạc cho đến khi về hưu.

Gần 300 tác phẩm hội họa của Tuấn Dũng giúp người xem hình dung một cuộc sống được biểu hiện bằng cách nhìn đan xen nhau giữa sôi động và trầm lắng, giữa sự nhanh nhạy thời sự với những suy nghĩ khái quát về cuộc đời. Phong cách của Tuấn Dũng cũng thể hiện khá rõ hai mảng này.

Giai đoạn đầu trong sáng tác của ông, người ta dễ nhận ra sự thắng thế của "sự tả chân" thông qua các bức tranh Trực chiến (1981), Nắng mới (1983), Thiếu nữ (1978), Mẹ con (1979), Thời chiến tranh (1981)...

Sau này khi những chủ đề về sự khái quát và suy ngẫm về cuộc đời có sự thắng thế của cách vẽ "tượng trưng" có đôi chút lập thể thì phong cách tả chân vẫn đôi khi tái hiện như trong Nắng thu (1993), Phố vắng (1993) và nhất là ở tác phẩm sơn dầu nổi tiếng Dòng sữa dân nuôi (1993).

Nếu tôi không nhầm thì từ thập kỷ 90 của thế kỷ 20 sau hàng loạt thể nghiệm và khi đã có bề dày kinh nghiệm về cuộc sống và sáng tác thì Tuấn Dũng lại lao vào phong cách tượng trưng, ấn tượng với ham muốn đúc kết những suy tưởng khái quát về cuộc sống.

Tiêu biểu cho phong cách của giai đoạn này là Khoảng trời chim câu (1993), Số phận (1991), Họa sĩ (1999), Bố cục (1993), Khó khăn (1991)...

Trong hàng trăm tác phẩm chủ đề "mẹ con" được lặp đi lặp lại nhiều lần nhưng ở mỗi giai đoạn lại hiển hiện khá rõ phong cách của từng thời gian sáng tác của họa sĩ.

Khi cách vẽ tả chân thắng thế thì Tuấn Dũng tỏ ra là người cần mẫn trong lối vẽ kỹ đến từng chi tiết hình thức nhân vật đến sự biểu cảm tính cách nhân vật. Và khi tuân thủ phong cách ấn tượng thì cách dùng mầu táo bạo theo mảng, miếng của ông kết hợp các đường nét cô đọng đã làm bật chủ đề tác phẩm, khơi gợi cho người xem điều cần nói, cần khái quát.

Một chủ đề khá đặc trưng nữa của Tuấn Dũng là các bức tự họa chân dung qua các thời kỳ của cuộc đời. Ở những tác phẩm này ta thấy rõ bút pháp tả chân kết hợp ngày càng nhuần nhuyễn với phong cách tượng trưng đã biến những tác phẩm của chủ đề này thành cửa sổ để người xem có thể nhìn thấy cuộc sống nội tâm phong phú của họa sĩ, cắt nghĩa những thông điệp.

Tuấn Dũng cũng là một họa sĩ đa dạng, có lúc ông kết hợp những gam nhẹ nhàng gần giống cách thể hiện tranh lụa và tranh thủy mạc truyền thống khi vẽ phong cảnh và tĩnh vật mặc dù chất liệu ưa dùng của Tuấn Dũng là sơn dầu và mầu nước.

Tiêu biểu của phong cách này là các tác phẩm Phố xưa (1999), Ngõ phố (1991), Phố Hàm Long mùa thu (1985), Dịu dàng (1996) và sau này hàng loạt tác phẩm phong cảnh các ngôi đền, chùa... Điều này cắt nghĩa không phải tự nhiên Tuấn Dũng còn là một nhà thơ với những câu thơ gợi cảm và tinh tế.

Những gam nóng và mạnh đột ngột xuất hiện trên bình diện rộng khi ông thể hiện các chủ đề suy tư chiêm nghiệm về cuộc sống. Ðó là các tác phẩm Bướm bay (1991), Số phận (1991), Bố cục (1992), Sức sống (1988), Khó khăn (1991), Cuộc đời (1995), Nghệ sĩ (2000)...

Một điểm nữa dễ nhận thấy ở Tuấn Dũng là sức làm việc đáng nể gắn với niềm say mê sáng tạo. Gặp ông, tôi ít khi thấy sự nhàn rỗi.

Cách đây một năm tại thành phố Hamburg (CHLB Ðức) đã có buổi khai mạc phòng tranh Một cuộc đời ở Việt Nam của họa sĩ Phạm Tuấn Dũng.

Việc trưng bày tranh này là sự kiện bất ngờ bởi vì từ khi thành lập tòa thị chính thì nơi tiền sảnh này chỉ dành để triển lãm tác phẩm của những họa sĩ của thành phố Hamburg... Phòng tranh bao gồm 45 bức sơn dầu và mầu nước của Tuấn Dũng được trưng bày hơn ba tuần và hàng chục tác phẩm đã được bán.