Những ngày đầu xuân, làng Quảng Bá vẫn rực tươi sắc màu. Men theo con đường mang tên danh họa Tô Ngọc Vân, tôi ghé thăm gia đình ông Nguyễn Duy Kiểm. Trong căn phòng khách xinh xắn, ông Kiểm dành riêng một góc nhỏ để làm việc. Toàn bộ tài liệu, sách, báo, ổ cứng được ông xếp gọn gàng trên từng kệ, đều là những thứ liên quan đến công tác khuyến học của dòng họ Nguyễn Duy mà ông gánh vác từ năm 2009 đến nay.
Chỉ vào một tập vở với những nét chữ đã nhòe theo thời gian, ông Kiểm cho biết: “Đây là danh sách các cháu trong dòng họ tôi ghi chép lại từ năm 2009, cùng với đó là các kế hoạch hoạt động Khuyến học của dòng họ. Từ khi đảm nhận vai trò Trưởng ban Khuyến học dòng họ Nguyễn Duy, hằng năm tôi đều lên danh sách cụ thể như thế”.
61 hộ gia đình với hàng trăm cháu nhỏ nhưng ông Kiểm đều thuộc vanh vách họ tên các cháu, nắm chính xác thông tin cháu nào đang học ở đâu, làm việc đơn vị nào, có thành tích gì đặc biệt. Không chỉ vậy, trước đây, khi điện thoại cũng như mạng xã hội chưa phổ biến, ông còn tới từng gia đình nhắc nhở phụ huynh kèm cặp con em học tập, cũng như động viên các cháu, nhất là những cháu chuẩn bị thi chuyển cấp, thi vào đại học.
“Trong dòng họ có hai cháu hơi bị chậm phát triển về trí tuệ, do vậy tôi thường xuyên động viên gia đình và các cháu cũng như giúp đỡ, hỗ trợ. Đến nay, hai cháu đó cũng đã tốt nghiệp lớp 12”, ông Kiểm chia sẻ.
Đến năm 2023, dòng họ Nguyễn Duy tại làng Quảng Bá đã có 36 gia đình đạt danh hiệu “Gia đình Học tập”, 45 người được công nhận là “Công dân học tập”. Bà Nguyễn Thị Thoa, nguyên Chủ tịch Hội Khuyến học phường Quảng An, quận Tây Hồ cho biết: Dòng họ Nguyễn Duy có những hoạt động rất sôi nổi và đặc sắc mà các dòng họ khác không làm được như tổ chức các chuyến đi tham quan tại các di tích lịch sử như Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Tượng đài Lý Thái Tổ, Khu di tích Côn Sơn-Kiếp Bạc... vừa để trao phần thưởng, vừa để giáo dục lịch sử và truyền thống hiếu học cho các cháu. Vai trò của ông Kiểm với dòng họ Nguyễn Duy rất lớn.
Ông có khả năng vận động rất tốt để phát triển Quỹ khuyến học của dòng họ. Tôi đã nhiều lần nêu gương của dòng họ Nguyễn Duy và cá nhân ông Kiểm để các dòng họ khác trên địa bàn phường noi theo. Từ năm 2022, ông Kiểm thay tôi đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội Khuyến học phường Quảng An, phong trào khuyến học của phường phát triển hơn rất nhiều.
Không chỉ khuyến khích con cháu trong dòng họ hăng say học tập, từ năm 2016, dòng họ Nguyễn Duy, dưới sự định hướng của ông Nguyễn Duy Kiểm, đã kết nghĩa với Trường tiểu học B Ngọc Linh, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang nhằm mục đích vừa giúp đỡ nhau, vừa trao đổi kinh nghiệm làm khuyến học. Từ đó đến nay, dòng họ liên tục có những hỗ trợ nhà trường lên tới 500 triệu đồng thông qua nhiều hình thức từ tặng quà, hỗ trợ trang thiết bị phục vụ học tập, nhu yếu phẩm…
Dòng họ Nguyễn Duy cũng đã ba lần được nhận bằng khen của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam vào các năm 2012, 2018 và 2020. Riêng ông Nguyễn Duy Kiểm, vào năm 2018, ông đã vinh dự được nhận bằng khen của Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam vì đã có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.
Anh Nguyễn Duy Hải Linh, một trong những cá nhân tiêu biểu của dòng họ chia sẻ: chú Kiểm là người truyền cảm hứng rất tốt cho phong trào khuyến học của dòng họ. Không có chú Kiểm thì không có phong trào khuyến học như hiện nay. Những việc làm của chú không chỉ giúp các bạn nhỏ hăng say học tập mà còn khuyến khích những người đã trưởng thành như tôi có ý thức xây dựng và phát huy truyền thống của dòng họ.
71 tuổi đời, 50 năm tuổi đảng, ông Nguyễn Duy Kiểm vẫn miệt mài cập nhật công nghệ để phát triển phong trào. Trên các tài khoản mạng xã hội của mình (zalo, Facebook, Youtube), ông Kiểm đều đặn đăng tải các hoạt động của dòng họ, nhất là các hoạt động khuyến học. Không chỉ vậy, ông còn sử dụng thuần thục mạng xã hội trong việc kết nối các gia đình cũng như thông báo kỹ lưỡng về hoạt động tuyển sinh của các trường (đối với tất cả các cấp học) để mọi người lưu ý, sát sao cùng con em mình.
Sự tận tụy, không biết mệt mỏi của ông Kiểm đã góp phần to lớn để dòng họ Nguyễn Duy tại làng Quảng Bá trở thành “Dòng họ học tập”, góp phần xây dựng xã hội học tập.