Theo Tiến sĩ Lê Duy Mạnh, Phó Trưởng Ban Quản lý di tích Côn Sơn-Kiếp Bạc, Côn Sơn, Kiếp Bạc là hai di tích lịch sử đặc biệt quan trọng của quốc gia. Đây là vùng đất lịch sử còn mãi âm vang những chiến công lừng lẫy trong ba lần quân dân Nhà Trần chiến thắng quân xâm lược Nguyên Mông thế kỷ XIII.
Côn Sơn, Kiếp Bạc còn là vùng danh sơn huyền thoại, với những thắng cảnh tuyệt vời, những di tích cổ kính, gắn liền với thân thế, sự nghiệp của Trần Hưng Đạo và Nguyễn Trãi - hai vị anh hùng dân tộc kiệt xuất đã làm rạng rỡ cho non sông đất nước, cùng với nhiều danh nhân văn hóa của dân tộc: Trần Nhân Tông, Pháp Loa, Huyền Quang, Trần Nguyên Đán…
Nếu như Khu Di tích lịch sử Kiếp Bạc là một trung tâm nội đạo thờ Đức thánh Trần thì Khu Di tích Côn Sơn là một trong những trung tâm Phật giáo của dòng thiền phái Trúc Lâm Đại Việt mà Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập ở thế kỷ XIV.
Côn Sơn còn là nơi thờ quan Đại tư đồ Trần Nguyên Đán và Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi.
Côn Sơn, Kiếp Bạc là một trong những khu di tích tiêu biểu kết tinh tư tưởng tam giáo đồng nguyên: Phật giáo-Đạo giáo-Nho giáo cùng hòa đồng, mục đích là quy tụ nhân tâm, lấy thần quyền phục vụ cho vương quyền, củng cố tư tưởng độc lập tự chủ của dân tộc.
Theo đồng chí Bí thư Thành ủy Hải Phòng Lê Tiến Châu, Khu di tích lịch sử-văn hóa Côn Sơn-Kiếp Bạc là khu di tích quốc gia đặc biệt và cùng với quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là niềm tự hào của thành phố Hải Phòng, là minh chứng sống động với bạn bè trong nước, quốc tế về một Hải Phòng giàu giá trị văn hóa, lịch sử, cảnh quan.
Trong nhiệm kỳ 2025-2030, thành phố Hải Phòng xác định đột phá chiến lược xây dựng Hải Phòng trở thành trung tâm du lịch biển, văn hóa và di sản tầm khu vực, quốc tế, với các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với bản sắc văn hóa-lịch sử, tài nguyên biển đảo và nông thôn, trong đó phát huy giá trị và vai trò động lực của Côn Sơn-Kiếp Bạc (cùng với Cát Bà, Đồ Sơn) để phát triển kinh tế xanh, du lịch bền vững, lan tỏa hình ảnh thành phố Cảng văn minh, thân thiện, đáng sống. Thành phố sẽ tập trung xây dựng Côn Sơn-Kiếp Bạc thành trung tâm du lịch văn hóa, tâm linh quốc tế. Xây dựng các tuyến du lịch, cải thiện hạ tầng giao thông để kết nối Cát Bà-Đồ Sơn-Côn Sơn-Kiếp Bạc thành chuỗi không gian du lịch biển-đảo-di sản tâm linh, gắn với giá trị lịch sử, văn hóa, bản sắc vùng duyên hải Bắc Bộ.
Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng Lê Ngọc Châu, Côn Sơn - Kiếp Bạc không chỉ là của riêng Hải Phòng hay Việt Nam, mà là di sản của toàn nhân loại. Nơi đây không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là nơi kết nối lịch sử với hiện tại, truyền thống với phát triển; trong chiến lược dài hạn của Hải Phòng, di sản phải được đầu tư bài bản, bảo tồn có chiều sâu, phát huy giá trị một cách sáng tạo và bền vững.
Vì vậy thời gian qua, thành phố tích cực triển khai Dự án Bảo tồn Khu di tích lịch sử-văn hóa Côn Sơn-Kiếp Bạc gắn với phát triển du lịch nhằm đầu tư tu bổ, tôn tạo khu di tích Côn Sơn-Kiếp Bạc theo nội dung Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhằm gìn giữ, bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hoá của khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn-Kiếp Bạc, đáp ứng nhu cầu của nhân dân khi đến tham quan, chiêm bái và tìm hiểu về lịch sử, giúp đa dạng hoá sản phẩm du lịch tại khu di tích, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển ngành du lịch thành phố. Về quy mô đầu tư, tại khu đền Kiếp Bạc, tu bổ Viên Lăng, tu bổ hồ Viên Lăng (Hồ Ngọc), cải tạo nhà khách đền Kiếp Bạc. Tại khu chùa Côn Sơn, cải tạo hạng mục Hồ Bán Nguyệt, đầu tư hạ tầng bãi xe phía Tây Nam hồ Bán Nguyệt, xây mới nhà chờ tại bãi đỗ xe.
Mới đây, thành phố Hải Phòng đã thống nhất tăng tổng mức đầu tư Dự án bảo tồn Khu di tích lịch sử-văn hóa Côn Sơn-Kiếp Bạc từ 100 tỷ đồng lên hơn 180 tỷ đồng (trong đó 100 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương, 80 tỷ đồng vốn ngân sách thành phố), thời gian thực hiện dự án được kéo dài sang năm 2026; việc cải tạo, tu bổ bảo đảm giữ nguyên nguồn gốc, giá trị cốt lõi của di tích, không chỉ tạo cảnh quan sinh thái hài hòa mà không làm thay đổi công năng công trình hay phá vỡ bố cục truyền thống của vùng di tích linh thiêng này; việc đầu tư bảo tồn và tôn tạo Khu di tích Côn Sơn-Kiếp Bạc nhằm bảo tồn một phần quần thể di tích có giá trị nổi bật toàn cầu, đồng thời khẳng định cam kết của thành phố về việc gìn giữ di sản theo chuẩn mực UNESCO.
Theo quy mô đầu tư, một số điểm trong khu di tích sẽ được tu bổ, nâng cấp nhằm gìn giữ, bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hóa. Cụ thể, tại đền Kiếp Bạc sẽ thực hiện hạng mục tu bổ Viên Lăng, hồ Viên Lăng (hồ Ngọc), cải tạo nhà khách đền Kiếp Bạc; khu chùa Côn Sơn thực hiện cải tạo hồ Bán Nguyệt, đầu tư hạ tầng bãi xe phía tây nam hồ Bán Nguyệt, xây mới nhà chờ tại bãi đỗ xe; toàn bộ giải pháp kỹ thuật trong khu vực đền Kiếp Bạc hướng tới giữ nguyên phần đất nổi phía sau Viên Lăng, kết nối với không gian núi Trán Rồng.
