Nhóm đã thực hiện đúng quy trình kỹ thuật trong xét nghiệm sàng lọc
Trong những ngày qua, một số trang thông tin điện tử, mạng xã hội và một số tờ báo đăng tải thông tin liên quan đến tổ chức dựa vào cộng đồng có tên là Bông Hồng Đen-Cầu Vồng Đen triển khai xét nghiệm HIV cho học sinh tại Quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng.
Sau khi làm việc và nhận báo cáo của với các đơn vị liên quan, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, nhóm Bông Hồng Đen-Cầu Vồng Đen là một nhóm tự lực thường được gọi là tổ chức dựa vào cộng đồng, được hình thành trên cơ sở tự nguyện của các thành viên và tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ tháng 8/2011.
Nhóm Bông Hồng Đen-Cầu Vồng Đen có 5 thành viên, trong đó có một thành viên đã tham gia lớp tập huấn về Tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng.
Theo báo ban đầu của Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng và Tổ chức SCDI, từ ngày 1/1/2023-18/8/2023, số khách hàng được tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV là 204 người và đều có kết quả xét nghiệm âm tính. Người được xét nghiệm tự thông báo về tuổi và không xuất trình các giấy tờ chứng minh nhân thân trước khi làm xét nghiệm.
Theo lãnh đạo Cục Phòng, chống HIV/AIDS, kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc HIV được nhóm Bông Hồng Đen thực hiện gồm sử dụng sinh phẩm xét nghiệm nhanh lấy máu đầu ngón tay và tự xét nghiệm bằng dịch miệng. Hai kỹ thuật xét nghiệm trên đã được Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị làm xét nghiệm tại cộng đồng bao gồm xét nghiệm không chuyên và tự xét nghiệm.
Trong kế hoạch hoạt động được nhà tài trợ đồng ý, có hỗ trợ chi trả cho người tham gia nhận dịch vụ tư vấn xét nghiệm là 100.000 đồng. Đây là tiền hỗ trợ đi lại và chi trả 25.000 đồng khi giới thiệu một người khác tham gia. Việc nhóm chi trả cho người tham gia xét nghiệm đúng với đề cương của Dự án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Cần có “vaccine” hiệu quả bảo vệ giới trẻ trước nguy cơ nhiễm HIV
Tạm dừng hoạt động của nhóm Bông Hồng Đen để xác minh thông tin
Theo Cục Phòng, chống HIV/AIDS, việc nhóm Bông Hồng Đen triển khai cung cấp một số dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng là phù hợp với chủ trương đã nêu tại Chiến lược quốc gia về chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Việc xét nghiệm HIV tại cộng đồng không có nguy cơ làm lây nhiễm HIV từ người xét nghiệm HIV sang người được xét nghiệm HIV.
Cục cũng thống nhất kiến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Phòngvề việc tạm dừng hoạt động của nhóm Bông Hồng Đen để thu thập thông tin xác minh sự việc xảy ra vừa qua.
Đề nghị Sở Y tế và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng quán triệt các tổ chức cộng đồng tham gia phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, quy trình chuyên môn, xét nghiệm đúng đối tượng có hành vi nguy cơ trên nguyên tắc tự nguyện.
Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hải Phòng tư vấn cho các gia đình, phụ huynh và các cháu đã được xét nghiệm tại nhóm Bông Hồng Đen để cung cấp thêm các thông tin HIV và các vấn đề gia đình đang quan tâm, lo lắng.
Cục Phòng, chống HIV/AIDS đề nghị Trung tâm SCDI rà soát các quy trình của dự án để bảo đảm việc kiểm soát các tổ chức cộng đồng thực hiện đúng các hướng dẫn của dự án và các quy định chuyên môn đối với hoạt động tại cộng đồng; đề nghị Trung tâm SCDI cần phối hợp với cơ quan y tế địa phương để đảm bảo việc thực hiện dự án đúng với quy định hiện hành; tăng cường truyền thông, quảng bá các dịch vụ để mọi người hiểu sự cần thiết và ý nghĩa của các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS được cung cấp tại cộng đồng.
Theo đại diện Cục Phòng, chống HIV/AIDS, việc xét nghiệm sớm và điều trị sớm HIV là một trong giải pháp quan trọng để chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Dịch HIV ở Việt Nam đang là dịch tập trung, tức chủ yếu trong nhóm người nghiện chích ma túy, người bán dâm, nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới, bạn tình của các nhóm trên.
Những nhóm này dễ bị kỳ thị và phân biệt đối xử, do đó chỉ có tổ chức cộng đồng mới có lợi thế để tiếp cận, triển khai các hoạt động truyền thông và cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV cho nhóm này bởi họ cũng chính là người trong nhóm cộng đồng này nên họ hiểu về cộng đồng của họ, đồng cảm và dễ dàng tiếp cận…
Từ năm 2019 trở lại đây, nhóm cộng đồng đã đóng góp xét nghiệm phát hiện ca nhiễm HIV khoảng 30-50% số ca phát hiện mới hằng năm. Tại các tỉnh trọng điểm về HIV, số ca mới phát hiện cao hơn tới 50-70%.
Ngoài ra các tổ chức cộng đồng còn trực tiếp cung cấp các dịch vụ phòng, chống khác can thiệp giảm hại (cấp phát và hướng dẫn sử dụng bơm kim tiêm sạch, bao cao su, chất bôi trơn) và giới thiệu khách hàng đến cơ sở y tế để nhận các dịch vụ điều trị dự phòng lây nhiễm HIV (PrEP) hoặc điều trị ARV nếu khách hàng nhiễm HIV.
Với vai trò đó có thể khẳng định nhóm cộng đồng đã có đóng góp quan trọng trong kiểm soát dịch HIV tại Việt Nam.
Nhóm Bông Hồng Đen-Cầu Vồng Đen hiện đang triển khai hoạt động của dự án “Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam” tại phường Hải Sơn, Quận Đồ Sơn, TP Hải Phòng theo Thỏa thuận hợp tác số 53-12/2022/HĐTN-SCDI ngày 30/12/2022 của Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) – Đơn vị Chủ dự án và nhóm Bông Hồng Đen-Cầu Vồng Đen.
Dự án Do SCDI triển khai với nguồn tài trợ từ Tổ chức Expertise France của Pháp. Dự án đã được Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phê duyệt tại Quyết định số 1379/QĐ-LHHVN ngày 16/12/2020 triển khai tại 7 tỉnh, thành phố trong đó có Hải Phòng.
Ngoài ra nhóm còn triển khai một số hoạt động phòng, chống HIV/AIDS thuộc Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét tài trợ giai đoạn 2021-2023.
Các hoạt động của nhóm Bông Hồng Đen-Cầu Vồng Đen trong dự án này gồm: Tiếp cận và can thiệp khách hàng là người sử dụng ma túy trong độ tuổi từ 16 đến 24 tham gia nghiên cứu, với các hoạt động: Sàng lọc hành vi các khách hàng đăng ký tham gia nghiên cứu; Tư vấn và xét nghiệm HIV cho khách hàng; Thực hiện các bảng hỏi phỏng vấn ngắn như: Thông tin cơ bản về hành vi nguy cơ và đánh giá kiến thức về ma túy, sức khỏe tâm thần.
Các hoạt động của nhóm Bông Hồng Đen-Cầu Vồng Đen liên quan đến Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu tài trợ giai đoạn 2021-2023 bao gồm: Tiếp cận khách hàng nhóm có hành vi nguy cơ cao như người quan hệ tình dục đồng giới (MSM), người bán dâm, người tiêm chích ma túy để truyền thông về kiến thức và dịch vụ HIV/AIDS, xét nghiệm HIV tại cộng đồng hoặc cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm, giới thiệu khách hàng xét nghiệm HIV âm tính đến các dịch vụ dự phòng như điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc kháng HIV (PrEP), hỗ trợ người xét nghiệm sàng lọc HIV có phản ứng đi làm xét nghiệm khẳng định HIV dương tính tại cơ sở y tế, chuyển gửi người nhiễm HIV đến cơ sở điều trị ARV, hỗ trợ khách hàng tuân thủ điều trị ARV và PrEP.
