Việc các đơn vị xử lý rác thải từ bỏ công nghệ cũ, không phù hợp, chuyển đổi sang các công nghệ đốt rác phát điện là xu thế tất yếu, đáp ứng được yêu cầu xử lý khối lượng rác thải ngày càng lớn ở thành phố, giảm sử dụng quỹ đất dùng chôn lấp rác thải, giảm tình trạng ô nhiễm môi trường sống, bảo đảm mỹ quan đô thị…
Đồng thời, thành phố cũng đang kêu gọi nhà đầu tư tham gia thực hiện dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt mới theo phương thức đối tác công-tư (PPP). Dự án này đang được các cơ quan chức năng thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi để trình Ủy ban nhân dân thành phố xem xét, trình Hội đồng nhân dân thành phố ra quyết định chủ trương đầu tư.
Sau khi có quyết định chủ trương đầu tư, dự án và báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt, thành phố sẽ tổ chức đấu thầu rộng rãi để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Những động thái cấp thiết nêu trên, một mặt có thể giúp thành phố hướng nhanh đến nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, gia tăng lợi ích kinh tế từ rác thải; mặt khác, bảo đảm an ninh rác thải, phòng ngừa những sự cố quá tải hoặc ùn ứ rác thải ở các bãi rác, nhất là những bãi rác còn áp dụng hình thức chôn lấp.
Theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ 11 (nhiệm kỳ 2020-2025), thành phố đặt mục tiêu ít nhất 80% lượng rác thải sinh hoạt được xử lý bằng những công nghệ mới, hiện đại (đốt và phát điện) và tái chế vào năm 2025, tỷ lệ kỳ vọng này đến năm 2030 là 100%.
Tuy nhiên, theo tính toán của cơ quan quản lý nhà nước, tiến độ thực hiện mục tiêu chuyển đổi công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt vẫn còn nhiều hạn chế. Hiện nay, tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được xử lý bằng công nghệ đốt và phát điện chỉ đạt khoảng 38%, rất thấp so với mục tiêu 80% vào năm 2025.
Một số dự án xử lý rác thải áp dụng công nghệ mới, hiện đại còn gặp nhiều vướng mắc về thủ tục pháp lý, đặc biệt là việc bổ sung vào Quy hoạch điện VIII. Cùng với đó, tiến độ triển khai các dự án đầu tư theo hình thức PPP còn chậm chạp do thiếu hướng dẫn chi tiết về cơ chế đấu thầu loại hợp đồng BLT (xây dựng-thuê dịch vụ-chuyển giao)…
Thực tế này đòi hỏi chính quyền thành phố cần nhanh chóng có giải pháp tháo gỡ những vướng mắc, nhất là về thủ tục hành chính (đầu tư, đất đai…) và cơ chế tài chính. Đồng thời, có những chính sách ưu đãi thực chất, hấp dẫn hơn trong việc thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực xử lý rác thải và kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương tháo gỡ kịp thời những điểm nghẽn trong hành lang pháp lý ở lĩnh vực này.
