Tranh thủ những ngày hửng nắng trong thời kỳ cao điểm của mùa mưa Tây Nguyên hiện nay, chúng tôi ghé thăm vườn sầu riêng của ông Nguyễn Ngọc Sâm, sinh năm 1964, ở phường An Lạc, thị xã Buôn Hồ. Vừa đặt chân đến vườn đã tỏa ngát mùi thơm sầu riêng chín. Dẫn chúng tôi đi thăm vườn sầu riêng rộng hai héc-ta, ông Sâm cho biết: “Mặc dù năm nay thời tiết không thuận lợi, năng suất không bằng những năm trước nhưng gia đình vẫn vui mừng vì giá sầu riêng tăng cao. Trong những ngày qua, nhiều thương lái đến hỏi mua với giá hơn 50 nghìn đồng/kg, cao gần gấp đôi năm ngoái. Với giá ở mức này, tôi ước tính vụ sầu riêng này sẽ thu được hơn một tỷ đồng, cao hơn hẳn so với nhiều loại cây trồng chủ lực khác ở đây”.
Theo đường Hồ Chí Minh từ thị xã Buôn Hồ đến huyện Krông Búc, Ea H’leo, dọc hai bên đường chúng tôi bắt gặp nhiều bà con đồng bào dân tộc mang sầu riêng ra tận đường để bán cho du khách thập phương. Chị Trần Thị Cúc, ở thị xã Buôn Hồ chở một bao sầu riêng ra đứng bán bên đường Hồ Chí Minh cho biết, gia đình chị trồng xen trong vườn cà-phê được một héc-ta sầu riêng hạt lép, đến nay đã thu hoạch gần xong, thu về hơn 300 triệu đồng.
Chị Cúc vui mừng nói: “Trước đây, mình chỉ nghĩ trồng xen sầu riêng trong vườn cà-phê chủ yếu để che bóng mát, không ngờ nay lại cho thu nhập cao hơn hẳn cà-phê. Đặc biệt, sầu riêng hạt lép đang được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng nên giá thành bán ra rất cao, khoảng 50 nghìn đến 55 nghìn đồng/kg mà không có để bán”.
 |
Một cơ sở thu mua sầu riêng để xuất khẩu tại xã Ea Yông, huyện Krông Pắc.
Cũng trên đường Hồ Chí Minh đoạn qua xã Cư Né, huyện Krông Búc, chúng tôi gặp bà H’Juel Niê đang bán sầu riêng bên đường. Bà H’Juel cho biết: “Gia đình tôi trồng được hơn 300 cây sầu riêng xen trong vườn cà-phê. Đây là giống sầu riêng Thái-lan, cơm thơm và ngọt nên được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Do sầu riêng mới vào mùa, số lượng quả chín còn ít nên hằng ngày tôi gùi ra đây bán cho du khách thập phương được giá cao hơn. Với giá bán hơn 50 nghìn đồng/kg, mức cao nhất trong nhiều năm qua đã giúp gia đình tôi thu lãi hàng chục triệu đồng”.
Vòng sang huyện Krông Pắc, nơi được xem là “thủ phủ” sầu riêng của Đác Lắc, trong những ngày này mới bước vào đầu vụ thu hoạch nhưng do nhu cầu sầu riêng xuất khẩu tăng cao nên thương lái từ các nơi đổ về thu mua sầu riêng tại xã Ea Yông, thị trấn Phước An, xã Ea Knuếc hoạt động nhộn nhịp cả ngày lẫn đêm. Cả nông dân và thương lái đều vui mừng vì sầu riêng được giá nên việc mua, bán đều khá thuận lợi. Nhiều thương lái còn đến tận vườn thu mua sầu riêng với số lượng lớn để xuất khẩu đi nước ngoài nên nông dân không phải tốn thêm kinh phí vận chuyển. Vì vậy, vụ mùa này nông dân ở đây trúng đậm do sầu riêng vừa được mùa, vừa được giá và đầu ra thuận lợi.
Chúng tôi ghé thăm gia đình bà H’Hương Niê ở buôn Yung 2, xã Ea Yông, huyện Krông Pắc đúng dịp bà thuê người thu hoạch đợt quả đầu tiên trong vụ này. Bà H’Hương phấn khởi cho biết: “Năm nay tuy thời tiết bất lợi, thời điểm sầu riêng ra hoa bị mưa kéo dài và sâu bệnh bùng phát mạnh, nhưng nhờ phòng trừ, chăm sóc tốt nên năng suất vườn cây vẫn ổn định. Với diện tích một héc-ta, năm nay tôi ước tính sẽ thu được 21 tấn và với giá cao như hiện nay trên dưới 50 nghìn đồng/kg, gia đình tôi sẽ thu được cả tỷ đồng”.
Rời nhà bà H’Hương, chúng tôi ghé thăm gia đình ông Y Siên Ayun cũng ở buôn Jung 2, xã Ea Yông, huyện Krông Pắc, nhờ trồng sầu riêng đã giúp gia đình ông không chỉ thoát khỏi đói nghèo mà còn vươn lên khá giả. Dẫn chúng tôi ra thăm vườn sầu riêng chuẩn bị thu hoạch, ông Y Siên kể, năm 2005, gia đình ông mua gần 100 cây sầu riêng giống đôna trồng xen trong 1,5 ha cà-phê. Ngay sau khi xuống giống, cây sầu riêng hợp với khí hậu và thổ nhưỡng ở đây, đồng thời được ngành nông nghiệp huyện hướng dẫn chăm sóc đúng kỹ thuật nên vườn sầu riêng của gia đình ông rất sai quả, chất lượng ngon và được thương lái nhiều nơi tìm đến mua. Ông Y Siên phấn khởi cho biết: “Vụ này, gia đình tôi ước tính sẽ thu hoạch khoảng 20 tấn quả. Trong những ngày qua, nhiều thương lái đến hỏi mua sầu riêng với giá 47 nghìn đồng/kg nhưng tôi chưa bán. Với mức giá này, tôi sẽ thu lãi hơn 600 triệu đồng sau khi trừ hết chi phí đầu tư và công chăm sóc”.
 |
Nhiều thương lái đến tận vườn thu mua sầu riêng cho nông dân tỉnh Đác Lắc.
Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Krông Pắc Nguyễn Huy Hoàng cho biết: Đến thời điểm hiện nay, nông dân trên địa bàn huyện trồng được gần 1.000 ha sầu riêng, chủ yếu là trồng xen trong vườn cà-phê. Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, cuối năm 2016, đầu năm 2017, trên địa bàn huyện xảy ra mưa trái mùa kéo dài khiến độ ẩm tăng cao, nấm phytophthora phát sinh gây hại trên 250 ha sầu riêng. Tuy nhiên, với sự vào cuộc tích cực của ngành nông nghiệp tỉnh, Viện Khoa học kỹ thuật nông-lâm nghiệp Tây Nguyên và các đơn vị liên quan đã nhanh chóng tìm ra nguyên nhân, hướng dẫn nông dân kỹ thuật chăm sóc và phòng, trị bệnh cho cây kịp thời nên sầu riêng của người dân trên địa bàn huyện vẫn cho năng suất cao. Đặc biệt, vào thời điểm thu hoạch hiện nay, giá sầu riêng tăng cao đạt mức 47 nghìn đến 48 nghìn đồng/kg, khiến người nông dân hết sức phấn khởi. Với mức giá này, nhiều hộ trồng sầu riêng trên địa bàn thu về cả tỷ đồng, thậm chí có hộ thu vài tỷ đồng.
Cây sầu riêng được nông dân ở Đác Lắc đưa vào trồng từ năm 2004 và chủ yếu trồng xen trong vườn cà-phê. Hiện nay, cây sầu riêng ở Đác Lắc nói riêng, Tây Nguyên nói chung được đánh giá là một trong những loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao nên diện tích loại cây này tăng lên đáng kể. Theo số liệu thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đác Lắc, trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng gần 3.000 ha sầu riêng, tăng gần 300 ha so với năm 2016. Cây sầu riêng tập trung chủ yếu tại các huyện: Krông Pắc, Cư M’gar, Cư Kuin, Ea H’leo, Ea Kar, Krông Búc, thị xã Buôn Hồ và TP Buôn Ma Thuột.
Quả sầu riêng ở Đác Lắc vừa to, cơm vừa thơm lại ngọt nên được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng. Vì vậy, mặc dù chỉ là loại cây trồng xen trong vườn cà-phê nhưng những năm gần đây, sầu riêng đã trở thành nguồn thu nhập chính của hàng nghìn hộ nông dân. Nhờ cây sầu riêng mà nhiều gia đình đồng bào dân tộc thiểu số ở Đác Lắc không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên khá giả, xây dựng được nhà cửa khang trang, mua sắm đầy đủ phương tiện sinh hoạt trong gia đình và nuôi con cái học hành chu đáo.
