Dự án chờ vốn, dân sống trong sợ hãi

Dưới sự hướng dẫn của anh Đặng Văn Nhanh, cán bộ thủy lợi xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước, chúng tôi đến ấp Chợ, nằm ven sông Rạch Cát, khu vực đang bị sạt lở nặng nhất. Vụ sạt lở hồi đầu mùa mưa năm nay đã khiến bốn hộ dân bị cô lập. Trước mặt chúng tôi là những “hàm ếch” ăn sâu đến sát tường nhà dân. Để có thể vào nhà những hộ nằm trong cùng, người dân phải bắc một tấm ván mỏng manh để đi tạm.

Anh Văn Công Bình, một trong bốn hộ dân bị “mắc kẹt” sau những vụ lở đất cho biết, mấy năm trước, bờ sông còn nằm tuốt ngoài đó, nhưng đến giờ thì chỉ toàn nước sông đe dọa tận mép nhà. Nhiều hộ dân đã bỏ nhà đi nơi khác sinh sống vì không chịu nổi nỗi sợ nhà mình rơi xuống miệng “bà thủy” lúc nào không hay. Bế đứa cháu trên tay, bà Nguyễn Thị Mười cho biết, từ mấy tháng nay bà phải bỏ công việc ở Tây Ninh về đây giữ cháu vì “con tôi không dám để nó ở nhà một mình”. Bà Mười nhớ lại, thời gian trước, lối đi vào nhà còn rộng lắm, chừng 15 m, nhưng giờ nó đã bị nuốt hết. “Tôi giữ hai đứa cháu, một đứa 10 tuổi, một đứa ba tuổi mà cứ lo ngay ngáy. Nó chỉ vừa ra khỏi cửa là tôi giữ nó lại vì nước sông đã ăn tới hàng rào rồi” - bà Mười chia sẻ.

Có lẽ, người cảm nhận sự sợ hãi nhiều nhất vì sạt lở là anh Nguyễn Văn Hùng. Dù có nhà trong chợ, anh vẫn thường xuyên sống tại căn chòi sửa máy của mình tại khu vực ven sông Rạch Cát. Nhưng bây giờ, chỗ căn chòi của anh Hùng chỉ là một vùng nước ngầu đỏ. Anh Hùng cho biết anh không quên được cái hôm căn chòi sửa máy của mình bị hà bá nhấn chìm: “Lúc ấy tôi đang ngồi trong chòi với con, bỗng nghe một tiếng “rắc” phía sau. Tôi hốt hoảng khi thấy một cây cột bị gãy. Biết chuyện chẳng lành, tôi ôm con và tháo đồ dời đi. Chẳng bao lâu thì căn chòi sụp xuống sông hoàn toàn”. Anh Đặng Văn Nhanh, cán bộ thủy lợi xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước cho biết thêm, ngoài các hộ ở sông Rạch Cát bị sạt lở nặng thì trên địa bàn xã còn có 30 hộ dân nằm dọc kinh Nước Mặn cũng có nguy cơ sạt lở cao.

Xã Long Hựu Tây cũng chịu ảnh hưởng nặng. Hiện nay trên địa bàn xã có khoảng 150 hộ dân nằm trong vùng nguy cơ sạt lở cao. Những hộ này tập trung ở các ấp Long Hưng, Mỹ Điền, và một phần Hựu Lộc. Đây là những ấp nằm ven sông Vàm Cỏ, kinh Nước Mặn. Trung bình những hộ này cách bờ sông từ 5 đến 10 m, tuy nhiên cũng có không ít hộ ở ấp Long Hưng bên kinh Nước Mặn chỉ cách bờ sông 1 hoặc 2 m. Chủ tịch UBND xã Long Hựu Tây Nguyễn Văn Út cho biết, do dòng chảy tại kinh Nước Mặn (nối giữa sông Vàm Cỏ và sông Rạch Cát) chảy xiết, tàu bè qua lại nhiều, cộng thêm thủy triều lên cao và rút nhanh nên tình trạng sạt lở ở địa phương xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn trước. “Mỗi năm, bờ sông ở kinh Nước Mặn, và sông Vàm Cỏ sạt vô từ 1 đến 2 m, ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người dân”- ông Nguyễn Văn Út nhận định. Nhiều hộ nuôi tôm trong khu vực sạt lở đã bị mất trắng chỉ sau một đêm, điển hình như ông Võ Văn Hòa, ấp Hựu Lộc, xã Long Hựu Tây.

Hiện tại, công tác hỗ trợ di dời những hộ nằm trong khu vực sạt lở cũng gặp không ít khó khăn. “Kinh phí không có, cho nên chúng tôi chỉ động viên những hộ có nguy cơ sạt lở cao di dời đến nơi khác sinh sống. Những hộ bị sập nhà do sạt lở thì địa phương chỉ hỗ trợ hai triệu đồng. Số tiền này chẳng thấm vào đâu”, Chủ tịch UBND xã Long Hựu Tây chia sẻ. Hầu hết những hộ nằm trong khu vực sạt lở cao và không thể dời đi là hộ nghèo, không có đất. Chính vì thế, nếu không có chính sách, kinh phí hỗ trợ phù hợp thì những hộ dân này khó tìm được nơi ở mới an toàn hơn.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Chấn Quốc, Phó Chủ tịch UBND xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước, để giải quyết tình trạng sạt lở ở kinh Nước Mặn, sông Rạch Cát một cách hiệu quả, cần khẩn trương xây dựng bờ kè. Dự án bờ kè kinh Nước Mặn, có kinh phí đầu tư hơn 400 tỷ đồng, tổng chiều dài bờ kè là 2 km. Năm 2012, Chính phủ đã ghi danh mục cho thi công giai đoạn 1 bờ kè kinh Nước Mặn, chiều dài 1,2 km, kinh phí 200 tỷ đồng nhưng đến nay vẫn chưa được triển khai vì đang chờ vốn.