Tận dụng hiệu quả EVFTA ngay khi có hiệu lực
Là một trong những doanh nghiệp rau quả đầu tiên có lô hàng xuất khẩu sang EU ngay khi FTA Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T Group chia sẻ, tận dụng ưu đãi từ giảm thuế, Vina T&T Group đã xuất khẩu lô hàng lớn gồm bưởi, dừa, thanh long sang EU với tổng giá trị xuất khẩu lên đến 73 nghìn USD. Việc sản phẩm được giảm thuế sẽ tạo động lực cho Vina T&T nói riêng và các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả nói chung của Việt Nam tập trung khai thác mạnh hơn thị trường này trong thời gian tới, đặc biệt khi hoạt động xuất khẩu đang gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh.
Rau quả là một trong những mặt hàng xuất khẩu tiềm năng sang EU khi EVFTA có hiệu lực. Hiện EU là thị trường xuất khẩu thứ tư của rau, quả Việt Nam. Với nền tảng sẵn có này cộng thêm việc miễn giảm thuế nhập khẩu theo cam kết trong EVFTA đang tiếp sức để giúp tăng khả năng cạnh tranh của trái cây Việt Nam so với các đối thủ chưa có FTA với EU như Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia, Indonesia...
Theo thống kê của Bộ Công thương, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu tháng 9 ước tính đạt gần 27,1 tỷ USD, giảm 2,2% so với tháng trước. Tính chung chín tháng năm 2020, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 202,4 tỷ USD, tăng 4% so với cùng kỳ năm trước.
Đáng chú ý, Việt Nam đã tận dụng tốt các ưu đãi về thuế quan trong các FTA đã ký kết cũng như EVFTA để mở rộng các thị trường xuất khẩu mới. Cụ thể, kể từ khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực (từ ngày 1-8-2020) đến nay, các tổ chức được ủy quyền đã cấp gần 15 nghìn bộ Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu EUR.1 với kim ngạch gần 700 triệu USD đi 28 nước EU.
Các mặt hàng đã được cấp C/O mẫu EUR.1 chủ yếu là giày dép, thủy sản, nhựa và các sản phẩm nhựa, cà phê, hàng dệt may, túi xách, va li, rau quả, sản phẩm mây, tre, đan; nông sản; hàng điện tử... Thị trường nhập khẩu đa phần là các nước có cảng biển và trung tâm phân phối, trung chuyển của EU như Bỉ, Đức, Hà Lan, Pháp, Anh quốc. Trong đó, nhiều lô hàng đã tới thị trường EU, thông quan và được hưởng ưu đãi. Điều này cho thấy, mức độ quan tâm của doanh nghiệp cũng như tầm quan trọng của thị trường này đối với xuất khẩu của Việt Nam.
Đơn cử, với mặt hàng gạo, xuất khẩu gạo sang một số nước EU đã bật tăng mạnh ngay tháng đầu tiên Hiệp định EVFTA có hiệu lực như Tây Ban Nha tăng 219,9%, Pháp tăng 145,8%. Đây là tiền đề tốt để ta tiếp tục khai thác hiệu quả cơ hội thị trường EU khi Hiệp định EVFTA được triển khai thực thi.
Chỉ tính riêng tháng 8, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU đã đạt 3,25 tỷ USD, tăng 4,65% so với tháng 7 và tăng 4,2% so với cùng kỳ, đưa kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang thị trường EU đạt 22,76 tỷ USD, tăng gần 500 triệu USD so với bình quân bảy tháng đầu năm (bình quân bảy tháng là 2,79 tỷ USD). Sang tháng 9, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này tiếp tục duy trì đà tăng mạnh với 14,4% so với cùng kỳ.
Chuẩn bị kỹ để đáp ứng yêu cầu thị trường
EVFTA được nhận định sẽ tiếp tục là động lực cho xuất khẩu hàng hóa những tháng cuối năm. Đặc biệt là với những mặt hàng đã gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh trong những tháng đầu năm.
Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, dịch bệnh dần được kiểm soát đã và đang mở ra cơ hội cho ngành thủy sản phấn đấu cho mục tiêu kim ngạch cả năm khoảng 8,6 tỷ USD. Trong đó EVFTA có hiệu lực được kỳ vọng sẽ thúc đẩy xuất khẩu thủy sản sang EU, bù đắp những khó khăn mà doanh nghiệp đã gặp phải trong những tháng đầu năm.
Tuy nhiên, với thị trường hiện đại và đòi hỏi cao như EU, đòi hỏi doanh nghiệp phải nỗ lực lớn để chiếm lĩnh thị trường. Ông Trần Quốc Toản, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) chia sẻ, Hiệp định EVFTA là cơ hội tốt để các doanh nghiệp Việt Nam đa dạng hóa thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu. Tuy nhiên, EU là thị trường có yêu cầu cao về hàng rào kỹ thuật rất cao, đặc biệt là về kiểm dịch thực vật, truy xuất nguồn gốc, quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, quy cách đóng gói...
Do vậy, để có thể thâm nhập, các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy sản xuất, tiếp tục rà soát, tổ chức lại khâu sản xuất, chế biến để đáp ứng tốt các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm soát tốt dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo các quy định về dán nhãn, môi trường, truy xuất nguồn gốc của sản phẩm.
Đơn cử, với mặt hàng rau quả, theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, xuất khẩu rau quả sang EU không phải kiểm tra trước tại Việt Nam như các thị trường khác mà hàng đến nơi mới kiểm tra. Tuy nhiên, nếu hàng không đạt sẽ bị hủy, phạt tiền, cấm xuất khẩu không chỉ của doanh nghiệp đó mà có thể cấm luôn mặt hàng đó từ Việt Nam. Do vậy, doanh nghiệp xuất khẩu hàng sang EU phải chủ động kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa để phòng rủi ro.
Theo ông Nguyễn Đình Tùng, để chuẩn bị cho EVFTA, Vina T&T Group đã xây dựng vùng trồng 300 ha gồm: thanh long, nhãn, xoài, bưởi, chôm chôm đạt chứng nhận GlobalGAP. Việc này giúp sản phẩm không chỉ chinh phục tốt thị trường EU mà còn nhiều thị trường khó tính khác. Ngoài trái cây, doanh nghiệp còn có kế hoạch xuất khẩu các loại rau thơm, ớt, cà pháo, chanh... sang EU do nhu cầu thị trường khá lớn. Vina T&T Group đặt mục tiêu năm nay xuất khẩu sang EU đạt hơn 7,7 triệu USD, tăng 20% so với năm 2019.
Hoặc, sau lô hàng chanh leo đầu tiên xuất khẩu thành công sang EU vào giữa tháng 9, mới đây, ông Đinh Cao Khuê, Tổng Giám đốc Công ty CP Đồng Giao cho biết, mới đây, Công ty CP Đồng Giao đã khởi công Dự án Trung tâm chế biến rau quả Doveco Sơn La.
Dự án với tổ hợp 3 nhà máy có thiết bị và công nghệ hiện đại bậc nhất hiện nay gồm: Nhà máy chế biến nước quả cô đặc và puree, công suất thiết kế 20 nghìn tấn/năm, công nghệ và thiết bị của Tropical Food (Italy); Nhà máy chế biến rau quả đông lạnh, công suất thiết kế 10 nghìn tấn sản phẩm/năm, công nghệ và thiết bị của Nhật Bản; Nhà máy chế biến rau quả rau đồ hộp, công suất thiết kế 20.000 tấn sản phẩm/năm, công nghệ và thiết bị của Italy và Đức. Việc đặt nhà máy ở vùng rau quả có chất lượng nổi tiếng của cả nước, cộng với đầu tư công nghệ hiện đại sẽ giúp sản phẩm của Đồng Giao chinh phục tốt thị trường EU và nhiều thị trường khác.
