“Đảo của dân ngụ cư” được chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của tác giả Đỗ Phước Tiến viết năm 1992, sau đó được dịch ra tiếng Anh, tiếng Pháp, được nhà văn Nguyễn Quang Lập chuyển thể thành kịch bản. Chuyện phim lấy bối cảnh một nhà hàng cũ trong một ngôi nhà cổ ở một thị trấn ven biển. Nhà hàng tập hợp những con người ở tứ xứ, sắc tộc khác nhau, mỗi người một tính cách, một số phận. Phim lột tả sự băn khoăn trong hành trình đi tìm hạnh phúc và ý nghĩa cuộc sống của các nhân vật, qua đó phác họa sinh động những nét độc đáo được lồng ghép qua bức tranh đa văn hóa. Ngôi nhà hàng có tên “Đêm Trắng” là nơi phục vụ những món ăn nhiều phong vị đến từ tứ xứ, giống như những con người sống ở đó, có vai trò như một nhân vật hơn là một không gian sống. Nhà hàng Đêm Trắng mang trong mình màu sắc của người chủ cũ: cũ kỹ và độc đoán, đồng thời có cả sự phức tạp và bề bộn của đám người ngụ cư đến từ khắp nơi.
Bối cảnh phim được quay tại Huế và Hội An, với bờ biển và căn nhà cổ tuyệt đẹp qua tay máy “thần sầu” của nhà quay phim kỳ cựu Lý Thái Dũng. Hồng Ánh cho biết, chị sử dụng thủ pháp tương phản ở nhiều góc độ: Những cú máy dài tương phản với các góc máy cố định lặp đi lặp lại, sự tĩnh lặng và tiết tấu chậm tương phản với nội tâm dậy sóng. Khung cảnh ồn ào tương phản với sự tĩnh tâm nội tại. Tiếng động của đời sống hiện tại tương phản với âm thanh du dương của những bản nhạc tình xưa. Màu sắc lạnh lẽo tương phản với sức nóng của cảm xúc. Biển cả mênh mông tương phản với ngôi nhà ngột ngạt…
Hồng Ánh ngay khi đọc được truyện ngắn này đã rất thích ấp ủ ý tưởng về bộ phim, nhưng khi đó là với vai trò của một nhà sản xuất. Chị kể lại: “Khi đó đạo diễn Nguyễn Thanh Vân là người phù hợp nhất, và nếu như anh ấy thực hiện bộ phim thì sẽ mời tôi vào vai chị Chu. Đó là một quãng thời gian rất dài và cho đến bây giờ đạo diễn Nguyễn Thanh Vân vẫn luôn ủng hộ cho tôi”.
Cho đến cách đây khoảng hai năm, Hồng Ánh mới có đủ “cơ duyên” để thực hiện bộ phim. Dàn diễn viên tham gia phim còn rất trẻ, phần lớn còn lạ lẫm với nghề, thậm chí lần đầu tiên chạm ngõ điện ảnh, gồm Ngọc Thanh Tâm, Nhan Phúc Vinh, Phạm Hồng Phước… Hai gương mặt gạo cội ở phim này là nghệ sĩ Hoàng Hải và nghệ sĩ Ngọc Hiệp. Đặc biệt, Hồng Ánh nói: Ngọc Hiệp là diễn viên mà tôi rất ngưỡng mộ. Sự có mặt của chị trong phim này dù chỉ là một vai phụ nhưng cũng làm cho tôi yên tâm hơn rất nhiều.
Ngọc Thanh Tâm, gương mặt trẻ từng chạm ngõ làng điện ảnh với vai diễn trong “Hiệp sĩ mù”, lần này đã nỗ lực hết mình để thể hiện một cô gái tàn tật nhưng có tâm hồn phức tạp, vừa trong sáng và khát khao hoang dại… Cô cho biết khi nhận kịch bản, cô đã đọc rất nhanh và nhận ra ngay rằng đây là nhân vật vô cùng khó, và áp lực đặt lên vai mình không hề nhỏ: “Tôi mới tham gia có một phim, cho nên khi casting tôi không nghĩ mình sẽ được chọn, bởi vai diễn này rất áp lực.Đến khi quay, tôi mới biết chị Hồng Ánh đã ấp ủ cho dự án này tới 10 năm, và điều đó khiến tôi rất lo. 10 năm trước thì người nhận vai Chu là chị Hồng Ánh chứ không phải tôi, vì thế tôi phải cố gắng hết sức để diễn cho ra những gì chị đã hình dung. Tôi đã rất may mắn khi được chị trao cho vai diễn này”.
Nhan Phúc Vinh với vai ông Miên, một nhân vật trần trụi và cũng rất hoang dại: “Đây là nhân vật rất khó thể hiện, nhưng chị Hồng Ánh đã tin tưởng và trao cho tôi”.
Chia sẻ về tác phẩm đầu tay của nữ diễn viên “ruột” nay đã thành đồng nghiệp đứng sau máy quay, đạo diễn Nguyễn Thanh Vân trân trọng những nỗ lực của Hồng Ánh: “Những cảnh phim giới thiệu dù ngắn nhưng đã giải quyết cho tôi nỗi lo lắng cho cô em: Hồng Ánh không chọn một dàn diễn viên thời thượng, mà lựa chọn những gương mặt ngang nhau và khá giống với những hình dung của tôi về nhân vật. Bối cảnh Hội An không đẹp lung linh mỹ lệ mà khô khốc và cằn cỗi. Tôi tin rằng bộ phim sẽ tỏa sáng. Hồng Ánh làm đạo diễn phim này thay tôi không phải là một sự thay thế mà là sự tiếp nối, và tôi tin rằng cô sẽ thành công”.
Hồng Ánh lựa chọn Liên hoan phim quốc tế Hà Nội để ra mắt phim, bởi theo chị, LHP như một dịp lễ hội, và chị đã góp mặt ở LHP này ngay từ kỳ đầu tiên với nhiều vai trò khác nhau, là diễn viên, khách mời, ban giám khảo, và ở kỳ LHP kế tiếp, chị hy vọng là sẽ góp mặt với tư cách là đạo diễn phim dự thi.
Cục trưởng Điện ảnh Ngô Phương Lan, đại diện BTC LHP cũng đã có những đánh giá cao những nỗ lực của đạo diễn lần đầu tiên này: “Phim đã được rất nhiều người trong giới chờ đợi. 10 năm Hồng Ánh ấp ủ không phải là thời gian ngắn. Phim có sự kết hợp thú vị giữa Hồng Ánh và Ngọc Hiệp, hai nữ diễn viên đã thành công ở nhiều kỳ LHP quốc gia, sự kết hợp này rất đáng chờ đợi. Ngọc Thanh Tâm là diễn viên mới nhưng đã có giải Cánh diều vàng, và nếu thành công ở phim này, sẽ là một sự lột xác đối với nữ diễn viên trẻ này. Tôi trân trọng những phụ nữ làm điện ảnh và đặt niềm tin vào tác phẩm của Hồng Ánh”.
Phim do Blue Production và Live Media thực hiện, dự kiến ra mắt đông đảo công chúng năm 2017.
