Mở rộng dân chủ, coi trọng vai trò người có đạo Có thể nói, hệ thống chính trị tại cơ sở là nền tảng của các phong trào cách mạng và phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. "Số người có đạo tham gia bộ máy chính quyền cơ sở và lực lượng công an ngày càng tăng" - Thiếu tướng, nguyên Giám đốc Công an tỉnh Ninh Bình Phạm Đức Hòa nói. Toàn tỉnh hiện có 1.237 người có đạo là đại biểu HĐND và thành viên MTTQ các cấp.
MTTQ và các tổ chức đoàn thể xây dựng nhiều nội dung sinh hoạt phong phú, sáng tạo trong việc tuyên truyền giáo dục truyền thống yêu nước, phổ biến chính sách của Đảng và Nhà nước về tín ngưỡng, cùng người có đạo tham gia phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo ở địa phương. "Hội Cựu chiến binh có tới 87%, Hội Phụ nữ 64%, Hội Nông dân 69%, Đoàn Thanh niên 32,3% người có đạo ở địa phương tham gia" - Chủ tịch MTTQ Việt Nam tỉnh Ninh Bình Trần Hồng Quảng cho biết.
Kim Sơn là huyện có số người theo đạo Thiên chúa đông nhất tỉnh Ninh Bình với 46,7% dân số toàn huyện. Tại các xã Kim Mỹ, Cồn Thoi, Văn Hải, Xuân Thiện số người theo đạo Thiên chúa chiếm 70 -90% với Tòa giám mục Phát Diệm nằm trên địa bàn thị trấn Phát Diệm là một trong những trung tâm công giáo lớn của cả nước. "Còn về Phật giáo, đến nay có 24 chùa, 19 đình, 13 đền, 53 miếu" - Chủ tịch UBND huyện Kim Sơn Lê Thị Hoa nói.
Các hoạt động tôn giáo thường xuyên diễn ra liên quan nhiều đến các lĩnh vực đời sống xã hội. Chính vì thế, các cấp ủy Đảng và chính quyền cơ sở vận động người có đạo xây dựng và thực hiện hương ước theo Chỉ thị 24 ngày 19-6-1998 của Thủ tướng Chính phủ. Hiện, 100% số thôn, xóm, khu dân cư vùng công giáo xây dựng và thực hiện hương ước. Bên cạnh đó, việc mở rộng dân chủ tại cơ sở được chính quyền coi trọng. Trong bốn năm gần đây, Thường trực Huyện ủy, UBND huyện Kim Sơn tổ chức tám buổi đối thoại trực tiếp quy mô lớn với 300 người/lần đối thoại về các chính sách đất đai, xây dựng trường học, các chính sách an sinh xã hội... để giải đáp những thắc mắc trong nhân dân. "Chúng tôi tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chức sắc, chức việc tôn giáo và quần chúng có đạo thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, xây dựng cuộc sống "tốt đời, đẹp đạo" tại thôn, xóm" - Chủ tịch Lê Thị Hoa cho biết. Các chức sắc, chức việc được tạo điều kiện tham gia các hoạt động xã hội như: đền ơn đáp nghĩa, xóa đói, giảm nghèo, v.v, Phong trào "Hiến tặng giác mạc giúp người mù sáng mắt" ở giáo xứ Cồn Thoi là điển hình xuất sắc toàn quốc. "Trên địa bàn huyện có 153 người tự nguyện hiến giác mạc và khoảng gần 10 nghìn người đăng ký tham gia phong trào" - Bí thư Huyện ủy Kim Sơn Nguyễn Hoàng Hà nói.
Chung lo sự nghiệp "trồng người" Chăm lo công tác giáo dục ở vùng đồng bào có đạo là việc làm thường xuyên của các cấp ủy, chính quyền và đoàn thể cơ sở. "Điều đáng phấn khởi là chất lượng giáo dục và đào tạo nói chung, vùng công giáo nói riêng không ngừng nâng lên.
Số học sinh giỏi tham gia các kỳ thi ở trong nước và quốc tế cũng như các kỳ thi ĐH, CĐ ngày càng nhiều" - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Ninh Bình Vũ Văn Kiểm nói. Nhiều điển hình tiên tiến và tấm gương vượt khó học giỏi ở vùng đồng bào công giáo như các em Nguyễn Minh Hoàng, Vũ Văn Huy (Trường tiểu học Văn Hải - Kim Sơn) giành Huy chương vàng Quốc gia tại cuộc thi Giải toán bằng tiếng Anh trên in-tơ-nét, em Trần Thị Tuyết Mai (Trường tiểu học Đồng Hướng - Kim Sơn), Mai Tiến Đức (Trường tiểu học Phát Diệm) giành Huy chương bạc cuộc thi giải toán trên in-tơ-nét cấp Quốc gia. Em Nguyễn Tất Thành, Vũ Thị Thu Hà (THPT Kim Sơn B) thi đậu Đại học Y Hà Nội với tổng số điểm ba môn là 27,5 điểm.
Không ít trường ở vùng đồng bào có đạo trở thành điểm sáng của phong trào thi đua "hai tốt" đó là, THPT Kim Sơn A, THPT Kim Sơn B. Chỉ tính riêng năm học 2013 - 2014, trường THPT Kim Sơn A có số học sinh thi đỗ ĐH, CĐ cao nhất tỉnh Ninh Bình và nằm trong tốp 200 trường có điểm thi cao nhất toàn quốc, nhiều lớp có 100% học sinh thi đỗ ĐH, CĐ. Không chỉ ở vùng đồng bào theo đạo Thiên chúa, các tín đồ theo đạo Phật cũng nỗ lực học tập, vươn lên thoát nghèo. "Ninh Bình là vùng đất có truyền thống Phật giáo kinh thành. Tại nhiều chùa trên địa bàn tỉnh, chư tăng tổ chức các chương trình khóa tu "Một ngày an lạc" "Bát Quan trai giới"...
để giảng dạy đạo đức, giá trị nhân bản, nhân văn, tinh thần báo hiếu báo ân của Phật giáo cho các phật tử. Người ngoài đạo và học sinh, sinh viên, thanh, thiếu niên tham dự khá đông. Ban Trị sự Phật giáo tỉnh xúc tiến các chương trình hành động cùng với các trường THPT, THCS, các trung tâm du lịch trong tỉnh liên kết với các chùa, di tích lịch sử, điểm văn hóa du lịch để giáo dục ý thức bảo vệ môi sinh, môi trường bảo đảm bình an cuộc sống. Đồng thời, vận động mọi người gìn giữ, bảo vệ những di sản văn hóa phi vật thể tại địa phương. Ban Trị sự Phật giáo tỉnh còn khuyến khích các chùa đẩy mạnh hoạt động từ thiện với phương châm "lá lành đùm lá rách" ủng hộ xây dựng nhà tình nghĩa, vận động ủng hộ đồng bào vùng thiên tai, lũ lụt, nuôi dưỡng trẻ mồ côi... như các chùa Đồng Đắc, Tân Thành (Kim Sơn), chùa Trẻ, chùa Mía (thành phố Ninh Bình), Hồng An (Nho Quan), Kỳ Lân, Liên Huy (Gia Viễn).
Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như ở một vài nơi, cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở có lúc chưa thật sự phối hợp chặt chẽ với ban, ngành, đoàn thể trong tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về tự do tín ngưỡng, một số phong trào có hiệu quả còn thấp, chưa thật sự thu hút đông đảo người dân tham gia; vẫn còn một bộ phận cán bộ, nhân dân chưa nêu cao tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm trong việc đấu tranh tố giác tội phạm hoặc các hành vi tuyên truyền xuyên tạc đường lối của Đảng và Nhà nước. Song điều đáng ghi nhận là nhiều vùng đồng bào công giáo, phật giáo ở tỉnh Ninh Bình đã tham gia các phong trào do chính quyền và đoàn thể phát động góp phần chuyển biến đáng kể diện mạo nông thôn tại địa phương.
