Ðôi điều cảm nhận từ Liên hoan Xiếc quốc tế năm 2019

Đây là lần thứ sáu Liên hoan Xiếc quốc tế được tổ chức tại Việt Nam. Năm nay, liên hoan thu hút 13 đoàn nghệ thuật đến từ chín quốc gia tham dự, bao gồm: Ô-xtrây-li-a, Cam-pu-chia, Trung Quốc, Cu-ba, Ai Cập, Hung-ga-ri, Lào, Xin-ga-po và Việt Nam. Trong đó, nước ta góp mặt với năm đơn vị nghệ thuật: Liên đoàn Xiếc Việt Nam, Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam, Trường trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam, Ðoàn Nghệ thuật Xiếc và Ảo thuật Vũng Tàu, Hội Sân khấu TP Hồ Chí Minh.

Suốt những ngày diễn ra liên hoan, sàn diễn Rạp xiếc Trung ương với hơn 1.200 chỗ ngồi hầu như kín chỗ. Khán giả được mãn nhãn với những tiết mục xiếc đặc sắc, hấp dẫn cả về yếu tố kỹ thuật và nghệ thuật. Cảm giác thích thú xen lẫn hồi hộp luôn thường trực trước phần trình diễn của các đoàn nước ngoài như: Ðu dây da đơn của nghệ sĩ Ô-xtrây-li-a với những tạo hình ấn tượng từ sức mạnh của cơ bắp; Cột xoay của hai nghệ sĩ đến từ Cu-ba với sự điêu luyện, uyển chuyển trong từng chuyển động trên không trung; Ðứng tay đơn của nghệ sĩ Ai Cập với những tạo hình trên các trụ cao cách mặt đất gần 10 m; hay Ðu quăng nam nữ của đôi nghệ sĩ nam nữ đến từ Hung-ga-ri với những màn bê đỡ, quăng người thót tim… Trong khi đó, các nghệ sĩ xiếc của Việt Nam khiến các đồng nghiệp quốc tế bất ngờ khi mang đến những tiết mục ấn tượng, thể hiện đẳng cấp và sự dày công trong luyện tập như: Nhào sào (Liên đoàn Xiếc Việt Nam) với những kỹ thuật có độ khó cao như ôm gối lộn hai vòng trên không…; Patin Thiên thần tình yêu (Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam) với những pha đu bám, tạo hình mạo hiểm trên giày trượt của các nghệ sĩ trẻ; hay Vòng xoay mạo hiểm (Liên đoàn Xiếc Việt Nam) với những pha nhào lộn trên chiếc vòng xoay quay liên tục trên không…

NSND Tạ Duy Ánh, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Liên hoan đánh giá: So với những kỳ thi trước, chất lượng Liên hoan Xiếc quốc tế năm nay đã được nâng cao một cách rõ rệt. Nhiều giám khảo ngạc nhiên trước sự xuất hiện của các gương mặt nghệ sĩ trẻ và mới đầy tiềm năng. Liên hoan đã hội tụ được các tiết mục dự thi ở nhiều thể loại. Nhiều tiết mục của Việt Nam đã thể hiện được sự sáng tạo trong dàn dựng như: Giấc mộng Phù Vân (Trường trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam), dây da đôi Khoảnh khắc tình yêu, Lăn vòng tập thể (Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam), tiết mục Ảo thuật (Ðoàn Nghệ thuật Xiếc và Ảo thuật Vũng Tàu)… Nhìn chung, các nghệ sĩ đã có sự đầu tư, nâng cao hơn về kỹ thuật và nghệ thuật, phong thái biểu diễn. Song bên cạnh đó, một số tiết mục vẫn chưa có những tìm tòi sáng tạo mới, kỹ thuật chưa cao, chưa thể hiện được hết năng lực của
diễn viên.

Với 12 trong tổng số 14 giải chính thuộc về các đơn vị nghệ thuật trong nước, có thể thấy xiếc Việt Nam đã thắng lớn tại liên hoan, khẳng định được chất lượng và vị thế trên sân chơi nghệ thuật mang tầm quốc tế. Tuy nhiên, chiến thắng có phần áp đảo này cũng phần nào gợi những băn khoăn trong khâu tổ chức, khi Việt Nam chưa mời được số lượng lớn đoàn xiếc quốc tế đến từ những quốc gia có nghệ thuật xiếc phát triển. Theo một số chuyên gia trong ngành, nhiều tiết mục dự thi trùng lặp về thể loại, các nghệ sĩ quốc tế phần lớn chỉ đóng góp tiết mục đơn hoặc đôi, chưa có những nhóm nghệ sĩ cùng biểu diễn... Ðây là điều cần rút kinh nghiệm trong những lần tổ chức sau, bởi chỉ có sự va chạm, cọ xát mạnh mẽ mới giúp nâng tầm chất lượng và thương hiệu liên hoan, cũng như mang đến cơ hội giao lưu, học hỏi nghề nghiệp thật sự đối với các nghệ sĩ trong nước, quốc tế. Thêm nữa, các tiết mục dự thi còn thiếu đồng đều về quy mô, mức độ đầu tư. Ðể hạn chế điều này, công tác tổ chức cần được lên kế hoạch, thông báo từ sớm để các đơn vị nghệ thuật trong nước, quốc tế, các nghệ sĩ biểu diễn tiện sắp xếp thời gian tham dự, đồng thời chủ động dàn dựng, đầu tư và tập luyện tiết mục.