Từ ngày tham gia đón khách du lịch, bà con ở xóm cùng hướng đến mục tiêu lan tỏa câu chuyện văn hóa, lịch sử quê hương, nhắc nhớ về giá trị hòa bình, hồi sinh của vùng đất.
Hồi sinh một vùng đất
Xóm Khê Thuận thuộc thôn Tư Cung, xã Tịnh Khê (Quảng Ngãi) có nhiều thuận lợi về vị trí địa lý, giao thông, cách bãi biển Mỹ Khê khoảng 3km, cách Quốc lộ 24B chưa đầy 1km. Từng con đường, nếp nhà đã chứng kiến sự đổi thay của quê hương. Đường bê-tông kết nối đến mọi nhà, ngõ xóm. Hệ thống điện chiếu sáng ra tận ruộng đồng.
Nhận thấy cần làm một điều gì đó cho quê hương, tháng 2/2025, chị Đỗ Thị Mỹ Hạnh (35 tuổi) thành lập Hợp tác xã Du lịch cộng đồng yêu chuộng hòa bình Sơn Mỹ (HTX) với 44 thành viên. Ông Đỗ Tấn Bạch (64 tuổi), thành viên HTX cho biết, khi nghe câu chuyện làm du lịch cộng đồng, đa số bà con ở xóm Khê Thuận đều có tâm lý e ngại. Sở dĩ như vậy là bởi bao năm qua, nghề trồng cây lúa, cây bắp đã gắn liền với mọi gia đình. Mình phải làm sao để khách cảm thấy thích? Họ có đồng ý về một nơi ít có nhà hàng, khách sạn không?... là những câu hỏi được bà con mang ra bàn luận. “Trước hết, du lịch cộng đồng là tự mình làm đẹp cho mình. Quê mình có giá trị nào càng giản dị là du khách sẽ càng ưa thích”, ông Bạch chia sẻ.
HTX chọn cách triển khai du lịch theo hướng tập trung. Theo đó, cả xóm cùng chuẩn bị, cùng đưa đón khách tham quan, trải nghiệm. Mặc dù bài toán thu nhập chưa cao nhưng đó là cách tạo nên mối đoàn kết, thân ái xóm làng.
Là thế hệ trẻ lớn lên ở quê hương Khê Thuận, chị Hạnh có cơ hội đón nhận tình cảm của xóm giềng cũng như được đi học tập, đúc rút kinh nghiệm làm du lịch ở các địa phương. Nhận ra yếu tố cốt lõi giữ chân du khách chính là sự chân thành, chị đề xuất mỗi hộ tham gia HTX cùng hỗ trợ nơi ở, ăn uống cho các đoàn khách. Chủ nhà chính là đầu bếp, hướng dẫn viên, biểu diễn nghệ thuật hô hát bài chòi... trong tâm thế xem du khách là người nhà của mình.
Đơn cử, gia đình ông Trịnh Ngãi (63 tuổi) có hai phòng ngủ còn trống, phù hợp cho khoảng hai nhóm du khách nghỉ ngơi. Khi nghe chị Hạnh đề xuất cho khách ở lại qua đêm (có thu phụ phí), ông Ngãi hồ hởi: “Nhà tôi có phòng trống, chừ nghe có đoàn khách nào đăng ký ở lại qua đêm thì rất vui. Nhà có khách đến chơi, cùng sinh hoạt thì chúng tôi được tiếp xúc, học hỏi nhiều điều từ họ. Tôi thì lo dọn dẹp phòng ốc, vợ tôi lo khâu ăn uống, toàn món ăn dân dã vườn nhà”.
Nhà nhà góp sức trên đà dựng xây
Khi đầu tư làm du lịch, chị Hạnh nhận thấy trách nhiệm của một người trẻ đối với HTX là tạo nên chuỗi liên kết tour. Cô Giám đốc trẻ hiểu được tầm quan trọng của việc hợp tác, đồng lòng. Một điểm du lịch dù được tổ chức tiện nghi, đầy đủ nhưng nếu không có mối gắn kết với các khu vực lân cận sẽ rất khó phát triển lâu dài.
Xác định yếu tố cảnh quan, môi trường đóng vai trò quan trọng cho hành trình du lịch cộng đồng, các hộ dân tập trung trồng cây xanh, cải tạo ruộng vườn, ao nuôi... Ông Nguyễn Hồng Mân (70 tuổi) là một thành viên đặc biệt của HTX. Ông Mân tiến hành cải tạo mảnh đất ruộng rộng 1ha để trồng 500 cây dừa, chung quanh bờ rào là 200 cây cau. Giữa mảnh đất dựng một mái chòi lợp lá làm nơi đón tiếp khách. Hoài niệm về những ngày xưa cũ, ông Mân mong muốn khách du lịch đến xóm Khê Thuận sẽ được quay về ký ức thời ông bà, cha mẹ ở dưới mái nhà chòi.
Lần đầu tiên đặt chân đến xóm Khê Thuận, du khách Nguyễn Chương dành sự trân trọng vùng đất này qua những câu thơ: “Hãy về Khê Thuận đi em/ Quê hương nay thật êm đềm vui sao/ Vọng nghe sóng biển rì rào/ Ba Làng An ngày ấy nhớ sao cho vừa...”. Chị Hạnh dự tính cho người phổ nhạc dựa trên lời thơ này trở thành một ca khúc bài chòi. Theo chị, bài chòi vốn dĩ đã tồn tại ở quê hương Quảng Ngãi. Trong HTX có các cô, các chú biết hô hát bài chòi rất hay. Ca khúc này vừa đủ để bao quát chặng đường HTX đã trải qua, cũng như thể hiện dáng dấp xóm thôn hôm nay.
Sau nửa năm Hợp tác xã Du lịch cộng đồng yêu chuộng hòa bình Sơn Mỹ đi vào hoạt động, không gian miền quê Khê Thuận thay đổi rõ rệt. Nhà nghiên cứu văn hóa Cao Văn Chư, nguyên Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi cho rằng, ý tưởng làm du lịch hướng đến giá trị hòa bình tại xóm Khê Thuận rất tốt. “Với truyền thống văn hóa, nếp sống cộng đồng được gìn giữ, Khê Thuận giúp cho những chuyến tham quan của du khách hiệu quả hơn. Tuy nhiên, cũng cần hạn chế việc bê-tông hóa quá nhiều. Thay vào đó, địa phương nên phục dựng một vài bối cảnh lúc còn chiến tranh như hầm, hào, lán trại... để du khách trải nghiệm. Yếu tố then chốt nhất nằm ở sự tương trợ, giúp sức lẫn nhau. Làm du lịch đạt được bền vững chính nhờ bàn tay của cả xóm làng”, ông Chư nhìn nhận.
