Đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong công tác xây dựng pháp luật

Chiều 14/9, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 15, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội.

Trình bày báo cáo, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long đánh giá năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, đất nước gặp nhiều khó khăn, thách thức mới nảy sinh cần giải quyết, đặc biệt là trong bối cảnh diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19. Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều quyết sách quan trọng, kịp thời, huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp và hỗ trợ của quốc tế, đưa đất nước vượt qua khó khăn, thách thức, đạt nhiều kết quả quan trọng và khá toàn diện.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tăng cường chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ tham mưu hoàn thiện hệ thống pháp luật. Công tác xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật tiếp tục là một trong những nhiệm vụ quan trọng, được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dành nhiều thời gian chỉ đạo sát sao, thường xuyên, trực tiếp và cụ thể.

Theo đó, từ tháng 10/2021 đến nay, Chính phủ đã xem xét, cho ý kiến 24 đề nghị xây dựng và 19 dự án luật, dự thảo nghị quyết. Trong năm 2022, Chính phủ đã tổ chức 5 Phiên họp chuyên đề để xem xét, cho ý kiến đối với các dự án luật, dự thảo nghị quyết thuộc Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.

Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long trình bày báo cáo tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Ngay sau Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Kỳ họp thứ 2 và thứ 3 của Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp phối hợp Văn phòng Chính phủ, các bộ rà soát các luật, pháp lệnh, nghị quyết được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua; xác định đầy đủ nội dung giao quy định chi tiết, lập danh mục văn bản quy định chi tiết trình Thủ tướng Chính phủ ban hành và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo.

Từ ngày 1/10/2021 đến ngày 1/8/2022, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ có nhiệm vụ xây dựng, ban hành 110 văn bản quy định chi tiết. Kết quả đến ngày 1/8/2022, đối với 70/110 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết có hiệu lực trước ngày 1/8/2022, Chính phủ đã ban hành 59/70 văn bản, còn lại 11/70 văn bản nợ, chưa ban hành. Đối với 40/110 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết có hiệu lực sau ngày 1/8/2022, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã và đang chỉ đạo các bộ xây dựng, trình ban hành.

Công tác chỉ đạo, hướng dẫn phổ biến, giáo dục các luật, pháp lệnh, nghị quyết đã được chú trọng tổ chức, triển khai kịp thời. 100% các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã lồng ghép nhiệm vụ phổ biến các luật, pháp lệnh, nghị quyết mới được ban hành trong năm 2022 trong kế hoạch công tác phổ biến, giáo dục pháp luật hằng năm của địa phương.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết Báo cáo đã phản ánh khá toàn diện và sát thực tình hình triển khai thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời gian từ ngày 1/10/2021 đến ngày 30/7/2022; đánh giá những mặt làm được, chỉ ra những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của những hạn chế, bất cập để từ đó xác định các nhiệm vụ, giải pháp và đưa ra kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng của công tác này trong thời gian tới.

Khắc phục tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết

Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với những kết quả đạt được trong công tác tổ chức thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết năm 2022 như đã nêu trong Báo cáo của Chính phủ; đề nghị Chính phủ quan tâm làm rõ nguyên nhân và giải pháp khắc phục đối với một số hạn chế, bất cập, trong đó có việc nợ đọng văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh đã có hiệu lực.

Theo đó, so với năm 2021, việc nợ ban hành văn bản quy định chi tiết tăng mặc dù số văn bản cần ban hành ít hơn so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, đến nay còn 11/70 văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh đã có hiệu lực còn nợ chưa ban hành, chiếm 15,71% tổng số văn bản cần ban hành.

Góp ý về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng đây là hiện tượng không bình thường vì dịch bệnh hiện đã được kiểm soát nên không thể quy cho lý do khách quan như trước đây, do vậy cần phải làm rõ nguyên nhân và giải pháp khắc phục.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu ý kiến tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Liên quan đến việc nhiều luật, văn bản vốn dĩ của thời kỳ trước hiện nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn thi hành, Chủ tịch Quốc hội đề nghị phân tích, đánh giá kỹ hơn, đồng thời cần rà lại một số văn bản, luật, nghị định, thông tư xem còn vướng mắc gì không để tìm hướng giải quyết.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, báo cáo của Chính phủ cần bổ sung đánh giá, xem xét xử lý trách nhiệm người đứng đầu chậm trễ trong việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành ở cả Trung ương và địa phương.

Nêu vấn đề trong kỳ báo cáo có 123 văn bản cần hợp nhất nhưng mới chỉ hợp nhất được 78 văn bản (đạt 63,4%), bên cạnh đó vẫn còn 5/52 văn bản ban hành trái pháp luật chưa được xử lý, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội đề nghị làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm của các bên liên quan trong việc để xảy ra tình trạng chậm trễ này.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, nhất là Bộ Tư pháp trong năm qua đã quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện công tác xây dựng pháp luật gắn với tổ chức thi hành pháp luật, đạt được nhiều kết quả tích cực

Quang cảnh phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 14/9. (Ảnh: DUY LINH)

Trong thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ và các cơ quan chú trọng công tác thể chế hóa, triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả chủ trương của Đảng về chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tham nhũng chính sách, lồng ghép lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản quy phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần chỉ đạo tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu trong công tác xây dựng pháp luật, bảo đảm tuân thủ chặt chẽ quy trình, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm chất lượng, tiến độ các dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội, cũng như các văn bản ban hành theo thẩm quyền.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ quan tâm tổ chức tốt Ngày Pháp luật Việt Nam (9/11), bảo đảm ý nghĩa thiết thực, động viên lực lượng làm công tác xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật, góp phần làm tốt công tác tuyên truyền pháp luật, giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật trong toàn xã hội…