Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh, tính từ ngày 1/7/2014 đến nay, thành phố có 335 dự án được đưa vào sử dụng với hơn 191.000 căn hộ; trong đó, có hơn 110.000 căn hộ đã được cấp sổ, còn lại hơn 81.000 căn hộ chưa được cấp.
Những căn hộ chưa được cấp giấy chứng nhận vì nhiều lý do như: chờ doanh nghiệp đóng thuế, phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính bổ sung, vướng quy định về loại hình bất động sản mới, các vướng mắc khác hoặc không có vướng mắc nhưng chưa nộp hồ sơ… Ngoài ra, còn có nguyên nhân từ công tác giải quyết hồ sơ cấp giấy chứng nhận tại các dự án phát triển nhà ở thương mại chưa đáp ứng được nhu cầu của chủ đầu tư và người mua nhà.
Ðể đẩy nhanh tiến độ cấp sổ, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phân loại thành sáu nhóm vướng mắc. Ðến đầu tháng 6/2023 đã có 1.672 căn hộ phát hành được thông báo thuế, chờ người dân đóng thuế để cấp sổ. Tại phiên họp giải trình mới đây về việc cấp sổ hồng cho dân, bà Nguyễn Thị Lệ, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh khẳng định: Luật Ðất đai năm 2013 và Luật Nhà ở năm 2014 đều khẳng định: Nhà nước công nhận và bảo hộ quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản gắn liền với đất hợp pháp của các chủ sở hữu.
Tuy nhiên, thực tế tại Thành phố Hồ Chí Minh, việc bảo đảm quyền lợi về pháp lý cho người dân sở hữu nhà ở thương mại vẫn còn nhiều hạn chế như: Việc giải quyết hồ sơ cấp sổ hồng các dự án phát triển nhà ở thương mại chưa đáp ứng nhu cầu của chủ đầu tư và người mua; tỷ lệ giải quyết hồ sơ hằng năm chỉ đạt 67% so với tổng số hồ sơ tiếp nhận, có những dự án hàng chục năm vẫn chưa tháo gỡ được; việc giải quyết vướng mắc liên quan đến cấp sổ hồng cho người mua nhà thiếu đồng bộ từ UBND thành phố đến quận, huyện, thành phố Thủ Ðức.
Ðó là chưa kể, đến nay cũng chưa có cơ quan nào chủ trì, theo dõi tình hình phát triển nhà ở thương mại; chưa có số liệu tổng thể về các dự án đã và chưa được cấp sổ hồng. Do đó, không thể xác định đầy đủ nguyên nhân, đề ra phương hướng để giải quyết, không dự báo được khả năng, thời gian tiến độ cụ thể... để xem xét, tháo gỡ những vướng mắc này nhằm đẩy nhanh tiến độ cấp giấy.
Việc chậm cấp sổ hồng đã làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền và lợi ích chính đáng của người dân, gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho người dân và doanh nghiệp, cũng như thất thu ngân sách cho Nhà nước; đồng thời, phát sinh rất nhiều bức xúc, khiếu nại, khiếu kiện… Trước bức xúc của người dân, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Lệ yêu cầu các cơ quan chức năng cần rà soát hết các dự án, phân loại từng nhóm và có lộ trình giải quyết cấp sổ hồng cho người dân theo quy định.
Nguyễn Thị Lệ, Chủ tịch Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh
Trong quý III năm 2023, UBND thành phố cần chỉ đạo rà soát, xác định rõ cơ quan chủ trì, đơn vị phối hợp để có hướng giải quyết, tiến độ cụ thể từng dự án theo các nhóm vướng mắc. Với những dự án không có vướng mắc pháp lý hoặc đã được tháo gỡ về mặt pháp lý, cần đẩy nhanh tiến độ và hoàn thành cấp sổ hồng cho người dân vào quý IV. Với những dự án vướng mắc, có nhiều nội dung phức tạp phải báo cáo định kỳ 6 tháng một lần.
Trả lời chất vấn của các đại biểu Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND thành phố cho biết: UBND thành phố đã chia thành từng nhóm vướng mắc và đề ra biện pháp tháo gỡ, gắn với trách nhiệm cụ thể cho từng sở, ngành. Trong đó, Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì xử lý vướng mắc về hoàn thành nghĩa vụ tài chính, chủ đầu tư chậm nộp hồ sơ cấp giấy chứng nhận, loại hình bất động sản mới, nghĩa vụ tài chính bổ sung, dự án đang thanh tra, kiểm tra, điều tra và các vướng mắc khác.
Sở Xây dựng trực tiếp giải quyết, tham mưu xử lý các vướng mắc như chủ đầu tư vi phạm về pháp luật xây dựng, nghĩa vụ nhà ở xã hội và dự án có đối tượng sở hữu là cá nhân, tổ chức nước ngoài. Ðối với nhóm dự án chủ đầu tư thế chấp giấy chứng nhận, các sở, ngành phối hợp ngân hàng, chủ đầu tư hướng dẫn xóa thế chấp. Nếu chủ đầu tư vẫn không xóa thế chấp, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ gửi văn bản thông báo đến cư dân biết và đề nghị cư dân nộp đơn kiện chủ đầu tư tại tòa.
Ðối với nhóm dự án chậm nộp hồ sơ cấp giấy chứng nhận cho người mua nhà, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ làm việc trực tiếp với các chủ đầu tư để làm rõ nguyên nhân và đề xuất hướng giải quyết cụ thể, nếu chủ đầu tư cố tình không nộp thì sẽ xử lý…
Liên quan đến nhóm dự án chậm cấp sổ vì vi phạm về xây dựng, theo ông Bùi Xuân Cường, nếu dự án đã nghiệm thu và đưa vào sử dụng mà vi phạm một phần thì cấp giấy chứng nhận đối với phần đúng giấy phép, phần sai phép xử lý theo quy định trước khi cấp giấy chứng nhận. Còn các vướng mắc về nghĩa vụ nhà ở xã hội, UBND thành phố đã giao cho Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan rà soát, tổng hợp vướng mắc cũng như đề xuất hướng giải quyết để báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, tháo gỡ. Ông Cường khẳng định: Tinh thần giải quyết các vướng mắc của chính quyền thành phố là công khai, minh bạch tất cả thông tin để người dân biết, dân giám sát.
