Phát biểu tại tọa đàm, Nhà báo Trần Vương, Báo Lao Động cho biết, trong giai đoạn vừa qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà ở, nhất là nhà ở cho người có công với cách mạng, hộ nghèo, hộ cận nghèo khu vực nông thôn, miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số.
Các chính sách đã giúp cho 340 nghìn hộ có công với cách mạng và hơn 800 nghìn hộ nghèo, hộ cận nghèo khó khăn về nhà ở có chỗ ở ổn định, an toàn, vươn lên thoát nghèo bền vững. Đạt được kết quả trên là nhờ sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương, sự tham gia tích cực, rộng rãi của các tổ chức, cộng đồng dân cư và nhân dân.
Quảng Ngãi nghiêm cấm lợi dụng chủ trương xóa nhà tạm, nhà dột nát để xâm hại rừng
Tuy nhiên, đến nay cả nước còn khoảng 315 nghìn hộ có khó khăn về nhà ở, cần được hỗ trợ để cải thiện nhà ở bảo đảm an toàn, ổn định, yên tâm lao động sản xuất,… Để có thêm nhiều nguồn lực và làm tốt công tác này, buổi tọa đàm là dịp để các chuyên gia, nhà chuyên môn trao đổi, thảo luận và đưa ra các giải pháp nhằm đa dạng hóa các nguồn lực trong việc xóa nhà tạm, nhà dột nát thời gian tới.
 |
Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong trao đổi tại tọa đàm. |
Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong, nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế (Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội) cho biết, Việt Nam có 1,7 triệu căn nhà đã được xóa và cần xóa khoảng 443 nghìn căn hộ. Tổng mức kinh phí để xóa nhà tạm, nhà dột nát khoảng 6.500 tỷ đồng, hiện đã huy động được khoảng 6.000 tỷ đồng. Đứng trước khối lượng công việc lớn, để gia tăng nguồn lực xóa nhà tạm, nhà dột nát, nguyên tắc xã hội hóa là nguyên tắc số 1.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong, Thủ tướng đã nói “nguồn lực từ tư duy, động lực từ đổi mới, sức mạnh từ nhân dân”. Để xây nhà cũng cần nhiều yếu tố nguồn lực như đất, tài chính, đóng góp công sức, kinh nghiệm, ngân sách trung ương, 5% ngân sách tiết kiệm, địa phương có nguồn quỹ, doanh nghiệp lớn có truyền thống về thiện nguyện, nguồn vốn FDI, Việt kiều,...
Hướng đến mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà dột nát, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh, cần phải có cơ chế tuyên truyền, công khai minh bạch, từ đó khơi gợi tinh thần “bầu ơi thương lấy bí cùng”, kết nối tình cảm cộng đồng mạnh mẽ. Đặc biệt, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không làm tự phát mà phải có quy hoạch, có định hướng cụ thể, phân cấp rõ ràng, có quy trình, có đánh giá, có tôn vinh, khen thưởng các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp.
Quảng Ngãi kiến nghị Trung ương quan tâm phân bổ nguồn vốn Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát
Từ đó, thành lập các ban chỉ đạo xã hội hóa các nguồn lực, các cơ quan chức năng cũng nên có các tiêu chuẩn cụ thể về nhà xây mới, tránh tình trạng “đánh bùn sang ao”, xây dựng các chuẩn hóa quốc gia về xây dựng nhà ở như cứng nền, cứng tường, cứng mái,… Ngoài ra, để việc xóa nhà tạm, nhà dột nát được hiệu quả, cần phải nghiên cứu, chuẩn hóa nhà xây mới ở từng khu vực, chất lượng công trình. Khuyến khích thành lập những tài khoản điện tử công khai quy mô đóng góp, người đóng góp, tổ chức uy tín có thể mở tài khoản để nhận đóng góp cùng xóa nhà tạm, nhà dột nát.
“Nhà nước cũng nên có cơ chế khuyến khích, có thể khấu trừ thuế doanh nghiệp, khuyến khích nhân rộng một số dự án ở địa phương, nếu làm từ thiện nhiều có thể được cộng điểm, từ đó làm cơ sở đánh giá công tác xã hội hóa, đóng góp cho cộng đồng. Doanh nghiệp tham gia chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát nên được miễn trừ các loại thuế, được miễn giảm tối đa để các hoạt động này được nhân rộng, như vậy, nguồn vốn sẽ không thiếu, hỗ trợ các đối tượng có nhu cầu”, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh.
 |
Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức chia sẻ ý kiến tại tọa đàm. |
Đại biểu Quốc hội khóa XI, Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Văn hóa-Xã hội (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) cho rằng, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát là một vấn đề lớn, mang tính bản sắc văn hóa và cũng là bản chất của chế độ. Bởi bản sắc của văn hóa Việt Nam là "thương người như thể thương thân", "lá lành đùm lá rách" và cũng là truyền thống lâu đời của chúng ta. Ở nước ta, chuyện nhà ở là vô cùng quan trọng, vì nó là mái ấm gia đình, ai cũng phải có nhà, nếu không có nhà sẽ không thể an cư lạc nghiệp.
Thời gian tới, khi nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu thì người dân không thể sống trong những ngôi nhà dột nát. Từ đó, Đảng và Nhà nước đã quan tâm ưu tiên bố trí nguồn lực, chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp từ hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao mức sống của người dân và đã đạt được những thành quả quan trọng.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra quyết tâm để xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025 với chiến dịch 450 ngày đêm cao điểm cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát. Theo đó, trong năm 2025, chúng ta phải hoàn thành 3 nhiệm vụ: Hỗ trợ nhà ở cho người có công khó khăn về nhà ở (khoảng 200 nghìn căn) do ngân sách nhà nước bảo đảm; hỗ trợ nhà ở cho người dân theo các chương trình mục tiêu quốc gia (khoảng 88.000 căn nhà); Xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người dân.
 |
Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh chia sẻ ý kiến tại tọa đàm. |
“Để làm được điều này đòi một nguồn lực tài chính và nhân lực rất lớn. Tuy nhiên, khi ý Đảng hợp với lòng dân thì khó khăn mấy cũng phải vượt qua, khó đến mấy cũng làm thì chúng ta sẽ có một năm 2025 trọn vẹn”, Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức khẳng định.
Trước ý kiến làm thế nào để thu hút các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào việc xây dựng nhà ở bền vững, đặc biệt đối với việc xóa nhà tạm, nhà dột nát, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, chúng ta muốn các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào nhiều hơn đối với việc phát triển nhà ở xã hội, xóa nhà tạm, nhà dột nát, quan trọng nhất đó là phải công khai minh bạch và tạo niềm tin.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp muốn đến tận nơi để khảo sát tình hình, xây dựng nhà ở vì họ có suy nghĩ đồng tiền họ bỏ ra phải đúng đối tượng, bảo đảm chất lượng nhà ở, bảo đảm uy tín của doanh nghiệp. Nếu đầu tư xây dựng không đúng đối tượng hoặc xây dựng chất lượng nhà ở không tốt, ồ ạt sẽ rất dễ xảy ra tình trạng người đáng được ở thì không được ở, làm xói mòn lòng tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư, tư nhân.
“Muốn nhà đầu tư tư nhân tham gia, vai trò của địa phương rất quan trọng, trong đó phải xác định giúp đỡ họ cái gì, phải quy hoạch làm đường đất, từ đó tạo điều kiện để các nhà đầu tư xây dựng nhà ở; tránh ỷ lại,… Qua đó mới thu hút đầu tư và thực hiện có hiệu quả chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát như mục tiêu đề ra”, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh.
