(Trích báo cáo của Ban Tư tưởng - Văn hóa T.Ư do đồng chí Hồng Vinh, Ủy viên T.Ư Ðảng, Phó Trưởng ban Thường trực trình bày)
Tình hình thực hiện nhiệm vụ công tác tư tưởng - văn hóa năm 2004
1 - Những kết quả đạt được
Một là, không ngừng nâng cao chất lượng, công tác tham mưu chỉ đạo hoạt động tư tưởng- văn hóa
- Toàn ngành đã tham mưu cho cấp ủy triển khai các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương một cách nghiêm túc, có hiệu quả.
- Ðề xuất và chuẩn bị nhiều văn bản giúp Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Trung ương, đáng chú ý là các dự thảo Báo cáo kiểm điểm 5 năm thực hiện Nghị quyết T.Ư 5 khóa VIII về văn hóa trình Hội nghị T.Ư 10 (khóa IX); Dự thảo Kết luận Hội nghị T.Ư 10 khóa IX về tiếp tục xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Dự thảo nhiều chỉ thị quan trọng, như Chỉ thị số 42 CT/T.Ư của Ban Bí thư về "Nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động xuất bản"; Thông báo số 162 Kết luận của Bộ Chính trị về tăng cường lãnh đạo và quản lý báo chí; Chỉ thị của Ban Bí thư về Ðại hội các Hội văn học nghệ thuật; phối hợp với Ðảng đoàn Hội Nhà báo Việt Nam dự thảo Chỉ thị 37 về "Tiếp tục nâng cao vai trò của Hội Nhà báo Việt Nam trong thời kỳ mới" và nhiều văn bản quan trong khác...
- Phối hợp với các cơ quan chức năng thẩm định một số giáo trình, tài liệu giảng dạy trong các Trường Chính trị tỉnh của Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Học viện Hành chính quốc gia; thẩm định nhiều đề án phát triển văn hóa thông tin, một số kịch bản phim về hoạt động của một số đồng chí lãnh đạo Ðảng, Nhà nước, nhiều xuất bản phẩm của một số nhà xuất bản và nhiều văn bản khác.
- Ðã chỉ đạo chặt chẽ hơn công tác tuyên truyền, giáo dục, khẳng định sự tiếp tục đường lối đổi mới của Ðảng và Nhà nước ta, đấu tranh với các quan điểm sai trái, định hướng thông tin tương đối kịp thời, chủ động hướng dẫn dư luận xã hội về các vụ việc nhạy cảm (biểu tình bạo loạn ở Tây Nguyên; các vụ khiếu kiện tập trung đông người, vi phạm pháp luật ở Thanh Oai, Chương Mỹ (Hà Tây); Tràng Cát (Hải Phòng); Thái Nguyên...).
Hai là, tổ chức thành công đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn Ðảng, toàn dân học tập, nghiên cứu, tuyên truyền về tư tưởng Hồ Chí Minh, truyền thống Ðảng Cộng sản Việt Nam thông qua các hoạt động thi tìm hiểu, thi báo cáo viên.
- Tiếp tục thực hiện Chỉ thị 23 của Ban Bí thư Trung ương Ðảng về tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, các cuộc thi tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành đợt sinh hoạt chính trị rộng khắp trên phạm vi cả nước. Cán bộ, đảng viên đã nâng cao nhận thức về nguồn gốc, nội dung, giá trị, vai trò tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng nước ta, nhất là trong giai đoạn hiện nay.
- Hội thi báo cáo viên về tư tưởng Hồ Chí Minh đã được thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả, tạo không khí sôi động từ cấp cơ sở. Hội thi có sức cuốn hút đông đảo các tầng lớp xã hội tham gia; khơi dậy ý thức rèn luyện, phấn đấu, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, phong cách sống cho mỗi cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân học tập theo tư tưởng của Người. Nhiều nơi có cách làm hay, sáng tạo, hình thức phong phú, sinh động, hấp dẫn, gây ấn tượng mạnh trong các tầng lớp xã hội. Thực hiện phương châm "trang trọng, hiệu quả, ấn tượng, lan tỏa", cuộc thi có sức lay động, thuyết phục, được dư luận rộng rãi hoan nghênh.
- Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, Website Ðảng CSVN phối hợp với Trung ương Ðoàn TNCS HCM tổ chức cuộc thi tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh. Cuộc thi đã nhận được sự tham gia nhiệt tình, tâm huyết của nhiều thế hệ, nhiều tầng lớp nhân dân.
- Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Ðảng Cộng sản, Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, Website Ðảng CSVN phối hợp với Trung ương Ðoàn TNCS HCM tổ chức thi tìm hiểu 75 năm truyền thống lịch sử vẻ vang của Ðảng CSVN. Chỉ trong hơn 3 tháng, cuộc thi đã nhận được hơn 11 triệu bài dự thi, nhiều tỉnh, thành có số lượng bài thi đạt rất cao như Nghệ An, Bắc Giang, Ninh Bình, Nam Ðịnh (Nghệ An 791.612 bài chiếm 26,2% dân số; Bắc Giang 675.890 bài chiếm 43,2% dân số...). Nhiều bài viết thể hiện tấm lòng trân trọng, sự biết ơn với Ðảng, không ít người đã bỏ nhiều thời gian, sưu tầm các tài liệu quý, có bài viết dày hàng nghìn trang, với quy mô như một công trình nghiên cứu khoa học. Ðiều đặc biệt là qua cuộc thi có rất nhiều ý kiến tâm huyết đề xuất với Ðảng. Cuộc thi đã vượt ra ngoài phạm vi thông thường, trở thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân, là minh chứng hùng hồn về niềm tin, lòng biết ơn sâu sắc của các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ đối với Ðảng và Bác Hồ.
Ba là, thông qua hoạt động tuyên truyền kỷ niệm các ngày lễ lớn, đã giáo dục có hiệu quả chủ nghĩa yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, đẩy mạnh các phong trào thi đua, phấn đấu hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2004.
- Công tác tuyên truyền đã phục vụ đắc lực bầu cử Hội đồng nhân dân ba cấp nhiệm kỳ 2004 - 2009; 100 năm Ngày sinh đồng chí Trần Phú, Tổng Bí thư đầu tiên của Ðảng; kỷ niệm 50 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ; 50 năm Giải phóng Thủ đô; Kỳ họp thứ 5, 6 Quốc hội khóa XI; Hội nghị Trung ương 9, 10 (khóa IX); kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và 15 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân; Hội nghị Á - Âu (ASEM - 5); các cuộc thi tìm hiểu và thi báo cáo viên; tháng hành động Vì người nghèo, v.v. Phối hợp với Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) triển khai tuyên truyền về phòng, chống HIV/AIDS; về dân số, gia đình và trẻ em...
Bốn là, công tác chỉ đạo, hướng dẫn và thông tin hai chiều có chuyển biến tích cực.
- Năm 2004, Ban Tư tưởng - Văn hóa T.Ư đã chú trọng ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác tư tưởng - văn hóa kịp thời, không ngừng nâng cao về chất lượng, nội dung sâu sát, phù hợp thực tiễn tình hình.
- Hoạt động báo cáo viên, tuyên truyền miệng đã thực sự mang lại hiệu quả, góp phần định hướng kịp thời tư tưởng trong Ðảng và quần chúng nhân dân, nhất là khi có các sự kiện nổi cộm tác động mạnh về tư tưởng. Trong năm, Ban Tư tưởng - Văn hóa T.Ư đã tổ chức được 35 hội nghị báo cáo viên định kỳ; 5 năm hội nghị Báo cáo viên luân phiên; 7 lớp nghiên cứu, học tập các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9, 10 (khóa IX) và Chỉ thị của Trung ương cho 4.767 học viên là cán bộ lãnh đạo cấp cục, vụ, viện của các bộ, ban, ngành, đoàn thể, cơ quan báo chí, xuất bản; hội viên các hội văn học nghệ thuật Trung ương, hội viên các hội thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Ðã phối hợp với Ban Khoa giáo Trung ương và Ban cán sự đảng Bộ Giáo dục và Ðào tạo mở hai lớp cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo và giáo viên các trường đại học, chuyên nghiệp, có 2.184 học viên của 92 học viện, trường đại học và cao đẳng, trong đó có 200 học viên là cán bộ lãnh đạo cấp trường, học viện, 500 cán bộ lãnh đạo cấp khoa, phòng. Mở hai lớp Bồi dưỡng phương pháp giảng dạy lý luận chính trị cho 800 cán bộ giảng dạy các Trung tâm bồi dưỡng lý luận chính trị trong toàn quốc. Phối hợp với Bộ Văn hóa - Thông tin chỉ đạo tổ chức thành công "Những ngày hội văn hóa các dân tộc" ở thủ đô Hà Nội và nhiều khu vực tỉnh, thành trong cả nước; mở bốn lớp tập huấn công tác tư tưởng - văn hóa tại 3 miền cho 2.400 cán bộ cấp huyện.
- Công tác thăm dò, nghiên cứu Dư luận xã hội được nhiều cấp, nhiều ngành chú trọng, coi đây là kênh thông tin không thể thiếu (nhằm nắm bắt diễn biến tâm trạng, tư tưởng các tầng lớp xã hội) tạo cơ sở ban hành các chủ trương, chính sách cụ thể.
- Phối hợp với các cơ quan chức năng và các địa phương ở Tây Nguyên xuất bản cuốn "Tây Nguyên giàu đẹp" bằng hai thứ tiếng dân tộc, góp phần nâng cao nhận thức về đường lối của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong các tầng lớp nhân dân và trong đồng bào các dân tộc.
Năm là, đã cố gắng thực hiện phương châm "Hướng về cơ sở", coi trọng phối hợp với các ngành, các cấp, các đoàn thể trong hệ thống chính trị, bám sát thực tiễn, nắm bắt diễn biến tình hình tư tưởng của nhân dân để có biện pháp xử lý kịp thời; triển khai mạnh mẽ, sâu rộng công tác tuyên truyền cổ vũ phong trào thi đua yêu nước, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2004.
- Hưởng ứng và cổ vũ mạnh mẽ các phong trào "Ðền ơn đáp nghĩa", "Nối vòng tay xóa nỗi đau chất độc da cam", xóa đói, giảm nghèo, xóa nhà tranh tre, nứa lá, tặng nhà đại đoàn kết, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng... bằng nhiều hình thức và biện pháp, thiết thực được dư luận trong nước và quốc tế đánh giá cao. Ðáng chú ý, cuộc vận động "xóa đói, giảm nghèo" có nhiều cách làm mới, hay, huy động được sức mạnh của đông đảo các tầng lớp nhân dân, kết hợp với sự đầu tư của Nhà nước. Ðã có ba tỉnh Hà Tĩnh, Tuyên Quang và Hải Dương hoàn thành việc xóa nhà tranh tre, nhà tạm cho những người với hoàn cảnh khó khăn có điều kiện vươn lên thoát nghèo, minh chứng cho tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái của dân tộc.
Sáu là, chỉ đạo, triển khai có chất lượng các đề án và hướng dẫn kiểm tra thực hiện nhiều biện pháp công tác tư tưởng - văn hóa phục vụ cuộc đấu tranh làm thất bại âm mưu "diễn biến hòa bình" trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa.
- Ðịnh hướng, chỉ đạo báo chí thường xuyên đấu tranh phê phán, bác bỏ các quan điểm sai trái; tổ chức các hội nghị giao ban công tác tư tưởng - văn hóa ở các khu vực trọng điểm ở Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Tây Bắc.
- Theo dõi chặt chẽ, chỉ đạo đấu tranh dư luận, tham mưu cho các cơ quan chức năng kịp thời ngăn chặn, dập tắt các vụ gây rối, kết hợp bạo loạn lật đổ, làm vô hiệu hóa các hoạt động của các đối tượng phản động trong và ngoài nước lợi dụng các vấn đề tôn giáo, dân tộc, dân chủ, nhân quyền, truyền đạo "Tin lành Ðêga" trái pháp luật, kích động, lôi kéo người dân tộc thiểu số vượt biên trái phép sang Cam-pu-chia; đấu tranh ngăn chặn các hoạt động của số cơ hội chính trị; đấu tranh phòng chống tội phạm; giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.
- Tiếp tục thực hiện Thông báo Kết luận 94 của Ban Bí thư, Ban Tuyên giáo các ngành, đoàn thể, các tỉnh ủy, thành ủy đã tham mưu cho cấp ủy thành lập Ban chỉ đạo đấu tranh chống âm mưu "diễn biến hòa bình". Ðến nay về cơ bản, các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương đã thành lập Ban chỉ đạo, đề ra phương hướng, chương trình hành động và đi vào hoạt động đem lại một số kết quả tích cực. Chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về nhiệm vụ phát triển kinh tế, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển, đảo và biên giới.
Bảy là, đẩy mạnh hoạt động công tác thông tin đối ngoại, tích cực tuyên truyền hình ảnh đất nước và con người Việt Nam ra thế giới.
- Với nhiệm vụ là cơ quan Thường trực của Ban chỉ đạo Thông tin đối ngoại, Ban đã cho ra mắt Tạp chí Thông tin đối ngoại, xuất bản được 9 số. Sự ra đời Tạp chí giúp độc giả trong nước và quốc tế cập nhật thông tin tình hình đất nước, con người Việt Nam, hiểu về đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách pháp luật của Nhà nước ta, nhất là chủ trương đại đoàn kết dân tộc.
- Phối hợp với Bộ Ngoại giao triển khai Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về người Việt Nam ở nước ngoài tại các sứ quán và cơ quan đại diện nước ta ở nước ngoài, góp phần nâng cao nhận thức về đường lối, chính sách của Ðảng, đối với Việt kiều, giúp họ yên tâm đầu tư vào trong nước góp sức xây dựng quê hương.
- Theo dõi và đấu tranh kịp thời, khôn khéo ngăn chặn dự thảo Nghị quyết về nhân quyền Việt Nam. Ðây là một thắng lợi của đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, linh hoạt của Ðảng và Nhà nước ta.
- Tổ chức thành công nhiều đoàn cán bộ, phóng viên báo chí thăm các chiến sĩ ở quần đảo Trường Sa. Tổ chức làm sách tuyên truyền về đất nước, con người nhân dịp Hội nghị cấp cao Á - Âu lần thứ 5; cung cấp cho Trung tâm báo chí của Hội nghị đĩa VCD in với 4 thứ tiếng Việt, Anh, Pháp, Tây Ban Nha.
- Chương trình VTV4 Ðài Truyền hình Việt Nam được tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và kỹ thuật, phủ sóng để nâng dần chất lượng; xây dựng đề án phát triển và quản lý các báo điện tử.
- Phối hợp với một số tổ chức quốc tế đẩy mạnh tuyên truyền phòng, chống HIV/AIDS và chống phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, đang được triển khai tích cực, nhằm hạn chế sự lây lan của đại dịch này.
Tám là, có bước đổi mới tích cực về nội dung, phương pháp công tác tư tưởng - văn hóa.
- Năm 2004, công tác tham mưu và chỉ đạo đã tập trung vào những công việc cơ bản. Ðã quan tâm đúng mức hơn nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức, lối sống, luật pháp và trách nhiệm công dân, bồi dưỡng và nâng cao ý chí tự lực tự cường cho cán bộ, đảng viên và các đối tượng xã hội, nhất là thanh thiếu niên. Ðổi mới hình thức tuyên truyền chung quanh vấn đề dân tộc, tôn giáo.
- Về phương pháp công tác tư tưởng, tiếp tục đổi mới theo hướng dân chủ hóa, sát đối tượng, sát cơ sở, sát thực tiễn, huy động toàn Ðảng làm công tác tư tưởng. Ðã có chuyển biến tích cực trong đổi mới cách tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết của Ðảng, lựa chọn các hình thức tuyên truyền, giáo dục, cải tiến việc biên soạn tài liệu, phương pháp truyền đạt; bảo đảm thông tin nhiều chiều, có định hướng; tăng cường đối thoại; phát huy đúng mức vai trò của báo chí nhất là truyền hình, hoạt động văn hóa văn nghệ và công tác tuyên truyền miệng. Công tác dự báo diễn biến tình hình tư tưởng các giai tầng trong xã hội được tiến hành thường xuyên và sát quần chúng hơn.
Chín là, nâng cao chất lượng và củng cố tổ chức bộ máy và cán bộ làm công tác tư tưởng các cấp.
- Tổ chức thành công Ðại hội Hội Sân khấu, Hội Mỹ thuật và chuẩn bị Ðại hội các Hội còn lại. Qua Ðại hội đã kiện toàn ban lãnh đạo các Hội. Hội đồng lý luận văn học, nghệ thuật Trung ương được tổ chức và đi vào hoạt động.
- Bộ máy Ban Tuyên giáo các cấp, các ngành từng bước được củng cố, cơ sở vật chất được tăng cường, tích cực đưa công tác tư tưởng - văn hóa về cơ sở. Hệ thống tuyên giáo xã phường ở nhiều địa phương đã thực hiện tương đối tốt công tác xây dựng Ðảng trên lĩnh vực tư tưởng.
- Hoàn thành việc biên soạn dự thảo biên niên lịch sử ngành tập I và tập II, đang biên soạn dự thảo tập III.
Nhờ những cố gắng nêu trên, công tác tư tưởng - văn hóa năm 2004 đã góp phần tích cực tạo nên sự ổn định chính trị, thống nhất tư tưởng trong Ðảng và xã hội, trở thành một trong những nhân tố tích cực thúc đẩy tiến trình đổi mới theo hướng đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
2 - Những hạn chế và yếu kém
a - Trong công tác tham mưu, còn một số vấn đề mang tính chiến lược của ngành triển khai chưa sâu, hiệu quả còn thấp, như: Công tác tư tưởng nhằm góp sức ổn định tình hình ở Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Tây Bắc; tổ chức bộ máy tuyên giáo cơ sở; công tác quy hoạch đào tạo đội ngũ cán bộ; chuẩn hóa chức năng nhiệm vụ, thống nhất tên gọi, tổ chức bộ máy của cả hệ thống từ Trung ương đến cơ sở; chính sách ưu đãi, thu hút cán bộ giỏi, tiêu chuẩn hóa trang thiết bị của cơ quan tư tưởng - văn hóa các cấp, xác định chức danh cán bộ tuyên giáo xã phường.
b - Tính chiến đấu của công tác tư tưởng - văn hóa chưa cao, sức thuyết phục kém, chưa kịp thời đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái; hướng dẫn công tác tư tưởng xử lý các tình huống đột xuất (Tây Nguyên, tập trung khiếu kiện đông người, v.v.) chưa thật chủ động. Chậm khắc phục một số hiện tượng yếu kém trong quản lý báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ.
c - Chưa coi trọng đúng mức việc tổng kết thực tiễn, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân rộng các điển hình tiên tiến, các cá nhân, tập thể dám nghĩ dám làm, đi đầu trong việc phát huy sáng kiến, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất. Giáo dục lý tưởng cách mạng cho lớp trẻ, giáo dục, chính sách, pháp luật của Nhà nước còn là khâu yếu.
d - Số lượng tài liệu, thông tin có tăng, song còn trùng lắp nhiều về nội dung. Chất lượng biên tập văn bản còn nhiều bất cập. Chất lượng các cuộc giao ban tư tưởng, giao ban dư luận xã hội và giao ban cơ quan chưa cao.
đ - Việc kiểm tra kết quả học tập quán triệt và tổ chức thực hiện Nghị quyết của Ðảng, công tác tư tưởng trong đội ngũ cán bộ các cơ quan Trung ương và các đoàn thể quần chúng vẫn còn nhiều mặt yếu kém chậm khắc phục.
c - Sự phối hợp, kết hợp giữa Ban và một số ban, ngành Trung ương, giữa các binh chủng làm công tác tư tưởng - văn hóa chưa thường xuyên chặt chẽ.
g - Một số vấn đề quan trọng đã được nhiều hội nghị của ngành nêu ra như thành lập Trường đào tạo và bồi dưỡng cán bộ làm công tác tư tưởng, về biên chế, định suất cán bộ làm công tác tuyên giáo ở cơ sở xã (phường), chính sách thu hút cán bộ giỏi về công tác ở ngành chậm được tháo gỡ.
Những hạn chế, yếu kém nêu trên thuộc trách nhiệm của toàn ngành, song một phần không nhỏ thuộc trách nhiệm chỉ đạo của các cấp ủy và trách nhiệm tổ chức thực hiện của các cơ quan chính quyền, đoàn thể; mặt khác còn là do nhận thức về vai trò, vị trí công tác tư tưởng - văn hóa của mỗi cán bộ, đảng viên chưa đầy đủ.
3 - Ðánh giá tổng quát
Nhìn tổng thể, công tác tư tưởng - văn hóa năm 2004 có ba cố gắng nổi bật:
Một là, đã góp phần tích cực vào việc tạo ra khí thế phấn khởi, khích lệ toàn Ðảng, toàn quân, toàn dân phấn đấu thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; củng cố, xây dựng Ðảng; nâng cao lòng tin của cán bộ, đảng viên, nhân dân vào Ðảng, vào chế độ XHCN.
Hai là, toàn ngành đã chủ động nắm vững tình hình, bám sát các nghị quyết, Chỉ thị của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và cấp ủy, tham mưu đúng và trúng nhiều vấn đề; chỉ đạo định hướng sát, kịp thời và tổ chức thực hiện có hiệu quả trên các lĩnh vực công tác tư tưởng. Chủ động nắm bắt, dự báo và phân tích diễn biến tình hình trong từng thời gian, nhất là những thời điểm có các sự kiện lớn tác động đến toàn xã hội, tích cực tham gia cùng cấp ủy, chính quyền giải quyết các vấn đề nhạy cảm. Ðặc biệt là việc xử lý tình hình phức tạp xảy ra tại các tỉnh Tây Nguyên; đấu tranh với những kẻ cơ hội chính trị lợi dụng và sử dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, nhân quyền để vu cáo, kích động.
Ba là, công tác tư tưởng ngày càng góp phần khẳng định và nâng cao vai trò lãnh đạo, bản lĩnh chính trị của Ðảng, Nhà nước và hệ thống chính trị; phát huy tính tích cực, chủ động và ý thức làm chủ của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc xây dựng con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công cuộc đổi mới, mở cửa đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Tuy nhiên, chúng ta đứng trước một số vấn đề lớn cần khắc phục:
Thứ nhất, công tác lý luận có nhiệm vụ tổng kết và hướng dẫn thực tiễn cách mạng, nhưng hiện nay còn nhiều khó khăn, chậm trễ. Công tác tư tưởng và lý luận chưa coi trọng và phát huy đầy đủ nhân tố con người.
Thứ hai, tổ chức bộ máy của toàn ngành còn nhiều bất cập, cần phải tổ chức khoa học, hiệu quả hơn nữa nhằm đáp ứng tình hình đời sống xã hội đang phát triển mạnh mẽ. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, chế độ chính sách đãi ngộ cán bộ còn nhiều bất cập.
Thứ ba, chưa ngăn chặn có hiệu quả sự suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; có một số mặt nghiêm trọng hơn; sự phát triển văn hóa chưa đồng bộ và tương xứng với tăng trưởng kinh tế, thiếu gắn bó với nhiệm vụ xây dựng và chỉnh đốn Ðảng; xu hướng thương mại hóa trên các lĩnh vực báo chí, xuất bản, văn hóa, nghệ thuật... chậm được khắc phục, việc nghiên cứu, quán triệt, cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị của Ðảng ở nhiều nơi còn chậm, mang tính hình thức.
Nguyên nhân chủ yếu của những ưu điểm:
Các nghị quyết của T.Ư khóa IX ngày càng sát thực hơn, có sự chỉ đạo chặt chẽ của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; phần lớn các cấp ủy và lãnh đạo các đoàn thể có sự chuyển biến tích cực trong chỉ đạo công tác tư tưởng - văn hóa theo tinh thần Nghị quyết T.Ư 5 (khóa IX) về công tác tư tưởng, lý luận. Ðội ngũ cán bộ trong ngành nỗ lực phấn đấu, đề cao tinh thần trách nhiệm trong việc đề xuất, tham mưu, phát huy sức mạnh tổng hợp các nguồn lực để triển khai nhiệm vụ; sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương với các Ban Tuyên giáo tỉnh, thành phố, các ban, ngành, đoàn thể Trung ương đã tạo sự thống nhất về chủ trương, biện pháp công tác tư tưởng- văn hóa, sự tham gia tích cực của mỗi cán bộ, đảng viên và sự ủng hộ, hưởng ứng, quan tâm của đông đảo nhân dân.
Nguyên nhân chủ yếu của những khuyết điểm:
Chưa có nhiều biện pháp hữu hiệu trong việc tạo ra sự thống nhất nhận thức tư tưởng trong Ðảng; việc giáo dục đạo đức, lối sống, ngăn chặn sự suy thoái trong cán bộ, đảng viên, công chức chưa được coi trọng; công tác quản lý báo chí- xuất bản thiếu chặt chẽ; chưa đấu tranh kịp thời, sắc bén, có sức thuyết phục đối với các luận điệu sai trái của các phần tử cơ hội chính trị và phản động.
Phương hướng, nhiệm vụ công tác tư tưởng - văn hóa năm 2005
1. Phương hướng, nhiệm vụ chung năm 2005
Chú trọng bồi dưỡng, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác- Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Ðảng, các Nghị quyết Hội nghị Trung ương; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ, văn minh; đẩy mạnh công cuộc đổi mới đất nước, mở cửa, hội nhập, giao lưu quốc tế, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy mọi nguồn lực vật chất, trí tuệ, tinh thần của toàn dân, tranh thủ thời cơ, vượt qua thử thách, khó khăn, ra sức phấn đấu hoàn thành thắng lợi Nghị quyết Ðại hội IX của Ðảng, thực hiện bằng được bốn chương trình kinh tế- xã hội lớn năm 2005.
Coi trọng tuyên truyền, giáo dục lý tưởng cách mạng, chủ nghĩa yêu nước, phẩm chất đạo đức cách mạng, ý thức tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc; tiếp tục triển khai phong trào học tập và hành động theo tư tưởng Hồ Chí Minh; tích cực tham gia xây dựng Ðảng trong sạch vững mạnh, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ðề cao ý thức cảnh giác cách mạng, chủ động nhạy bén và kịp thời đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chiến lược "diễn biến hòa bình" kết hợp âm mưu bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch.
2. Những nhiệm vụ chủ yếu của toàn ngành trong năm 2005
2.1 Ðẩy mạnh giáo dục chính trị, tư tưởng, làm cho chủ nghĩa Mác- Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh đóng vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội; khơi dậy truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, tạo sự thống nhất ý chí và hành động của toàn Ðảng, toàn dân thông qua các đợt kỷ niệm ngày lễ lớn trong năm 2005: 75 năm Ngày thành lập Ðảng Cộng sản Việt Nam; Giỗ Tổ Hùng Vương; 30 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất Tổ quốc; 115 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh; 60 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 và một số ngày lễ kỷ niệm quan trọng khác.
2.2 Chỉ đạo và tổ chức tuyên truyền Ðại hội đảng các cấp tiến tới Ðại hội đại biểu toàn quốc của Ðảng lần thứ X; xây dựng Ðảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xứng đáng là hạt nhân lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thực hiện nghiêm túc Kế hoạch số 45 KH/TTVH ngày 12-1-2005 của Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương về Tuyên truyền Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Ðảng.
Chuẩn bị hướng dẫn, chỉ đạo triển khai Chỉ thị của Bộ Chính trị về giữ gìn kỷ luật phát ngôn, không lưu hành, tán phát các tài liệu có nội dung xấu độc.
2.3 Ðẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, động viên, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước, gắn phong trào thi đua yêu nước với phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, phong trào xóa đói, giảm nghèo, cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Ðảng; kịp thời phát hiện, tuyên truyền và nêu gương các điển hình tiên tiến, thường xuyên phổ biến kinh nghiệm, cách làm hay của các tập thể, cá nhân và thông tin về việc đổi mới các hoạt động thi đua, khen thưởng.
2.4 Chỉ đạo thực hiện có hiệu quả Thông báo Kết luận số 162 của Bộ Chính trị về lãnh đạo và quản lý báo chí; Chỉ thị 42 của Ban Bí thư về công tác xuất bản và thực hiện Luật Xuất bản; Chỉ thị 18-CT/TƯ của Ban Bí thư tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 5, khóa VIII về công tác văn học, nghệ thuật. Kiên quyết khắc phục những yếu kém về lãnh đạo và quản lý báo chí, xuất bản, văn học, nghệ thuật. Tham gia xây dựng chiến lược thông tin quốc gia, tổ chức lại hệ thống báo chí, xuất bản; chú trọng việc củng cố, nâng cao vị trí, vai trò, trách nhiệm của các tổ chức đảng và cơ quan chủ quản; tăng cường quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực này.
- Phối hợp với các cơ quan hữu quan, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Chỉ thị của Ban Bí thư về tổ chức Ðại hội Hội Nhà báo Việt Nam và Ðại hội các hội văn học, nghệ thuật.
2.5 Phối hợp với các cơ quan hữu quan chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, giáo dục lý luận đáp ứng yêu cầu vừa cơ bản, vừa bức xúc hiện nay; phối hợp với Ban Khoa giáo Trung ương và Bộ Giáo dục và Ðào tạo thực hiện tốt đề án nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập môn khoa học Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề; đề xuất việc giảng dạy môn đạo đức, giáo dục truyền thống lịch sử quê hương, đất nước trong các trường đại học, cao đẳng và hệ phổ thông. Tiếp tục hướng dẫn thực hiện Quy định 54 của Bộ Chính trị khóa VIII về chế độ học tập lý luận chính trị trong Ðảng; triển khai xây dựng đề án quản lý công tác lý luận của Ðảng. Các tài liệu học tập cần sát với các loại đối tượng và phù hợp cán bộ từng vùng, miền, nhất là cán bộ, đảng viên ở miền núi, vùng sâu, vùng xa.
2.6 Chỉ đạo, phối hợp nâng cao chất lượng bồi dưỡng đào tạo cán bộ của hệ thống các trường chính trị và Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện. Cần làm tốt các khâu xây dựng trường, lớp, nội dung chương trình, tài liệu, đội ngũ giảng viên và cải tiến phương pháp dạy và học, công tác quản lý và sử dụng cán bộ, việc cấp văn bằng, chứng chỉ cho người học... Tiếp tục nghiên cứu, đổi mới, hoàn thiện năng lực của các trường chính trị và Trung tâm bồi dưỡng chính trị, đáp ứng yêu cầu nghiên cứu, học tập lý luận chính trị ngày càng tăng của cán bộ, đảng viên.
- Xây dựng đề án thành lập Trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tư tưởng - văn hóa trình Ban Bí thư. Tổng kết 10 năm thực hiện Quyết định 100 của Ban Bí thư khóa VII về việc thành lập Trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện.
2.7 Tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện Kết luận Hội nghị Trung ương 10, khóa IX về văn hóa. Phải khắc phục những yếu kém, khuyết điểm, nhất là sự phát triển của văn hóa chưa đồng bộ và tương xứng với tăng trưởng kinh tế, thiếu gắn bó với nhiệm vụ xây dựng chỉnh đốn Ðảng, ngăn chặn sự suy thoái về phẩm chất, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Chú ý đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống và đời sống lành mạnh trong xã hội.
- Năm 2005, tập trung xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Chú trọng các vùng nhạy cảm về chính trị, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Tây Bắc, đẩy mạnh phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" gắn với phong trào xóa đói, giảm nghèo; đấu tranh đẩy lùi các hủ tục lạc hậu. Quan tâm đầu tư, xây dựng và nhân rộng mô hình, thiết chế, hoạt động Nhà Văn hóa thôn, bản, đặc biệt ở các vùng Tây Nguyên, Tây Bắc, Tây Nam Bộ; bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc, văn hóa vùng miền; bồi dưỡng tài năng văn hóa, khuyến khích văn nghệ sĩ sáng tạo được nhiều tác phẩm văn hóa - nghệ thuật tiêu biểu; mở rộng giao lưu hợp tác văn hóa, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa thế giới; đấu tranh chống các khuynh hướng lợi dụng văn hóa để chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, truyền đạo trái phép.
- Triển khai xây dựng đề án văn hóa Ðảng và xây dựng văn hóa trong các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể quần chúng nhân dân, làm cho văn hóa thấm sâu vào từng người, từng gia đình, từng khu dân cư, trong mọi hoạt động của xã hội để văn hóa thật sự là nền tảng tinh thần của xã hội.
- Ðẩy mạnh hoạt động sáng tạo văn hóa, văn học, nghệ thuật để tạo ra những tác phẩm, công trình có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật. Ðầu tư toàn diện cho văn hóa, nâng cấp đồng bộ hệ thống thiết chế văn hóa và những công trình văn hóa lớn. Bảo đảm tự do dân chủ trong lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, nhất là trong sinh hoạt khoa học và sáng tạo văn hóa, văn học, nghệ thuật, tạo điều kiện thuận lợi để những người hoạt động văn hóa sáng tạo được nhiều tác phẩm có giá trị cao. Ðẩy mạnh các hoạt động lý luận phê bình văn học, nghệ thuật. Củng cố, kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động phê bình văn nghệ, trước hết cần tạo được bầu không khí cởi mở, tìm tòi, sáng tạo trong sáng tác và phê bình, xây dựng tinh thần đối thoại, tranh luận thật sự dân chủ, bình đẳng và nghiêm túc, nêu cao trách nhiệm trước nhân dân.
2.8 Ðẩy mạnh thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 8, khóa IX về chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia trong tình hình mới. Chủ động, sắc bén, linh hoạt đấu tranh làm thất bại âm mưu "diễn biến hòa bình" trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa. Ngăn chặn và xử lý kịp thời hoạt động chống phá của các phần tử phản động đội lốt tôn giáo, âm mưu của các phần tử cơ hội chính trị câu kết với các thế lực thù địch phản động ngoài nước; các hoạt động lưu truyền, tán phát các tài liệu có nội dung xuyên tạc, vu khống, bôi nhọ lãnh đạo Ðảng và Nhà nước.
- Chỉ đạo, định hướng thông tin tuyên truyền đối ngoại; tích cực và chủ động và mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế về công tác tư tưởng - văn hóa; giao lưu, hợp tác văn hóa thế giới; giới thiệu có hệ thống những thành tựu của đất nước với bạn bè quốc tế; đấu tranh chống văn hóa đồi trụy, độc hại, chống sự "xâm lăng văn hóa", sự "nô dịch văn hóa" của các thế lực thù địch.
2.9 Xây dựng và củng cố bộ máy làm công tác tư tưởng - văn hóa từ Trung ương đến các địa phương; tăng cường hướng về cơ sở, gắn bó với cơ sở. Chuẩn bị chu đáo việc tổ chức kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống của ngành (1-8); hoàn thành việc soạn thảo biên niên lịch sử công tác tư tưởng - văn hóa của Ðảng Cộng sản Việt Nam (1925-2005) và kế hoạch xây dựng các công trình truyền thống của ngành.
3. Một số biện pháp thực hiện
3.1 Chỉ đạo nghiên cứu lý luận về công tác tư tưởng theo hướng bám sát thực tiễn cuộc sống, không ngừng đổi mới hoạt động tư tưởng, đa dạng hóa các sản phẩm tư tưởng, khắc phục sự chậm trễ để bắt kịp sự phát triển kinh tế - xã hội, làm cho hoạt động tư tưởng phù hợp các đối tượng.
3.2 Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Ðảng, thực hiện tốt sự phối kết hợp giữa các ban, ngành, chức năng tham mưu của ban tuyên giáo các cấp, của các cơ quan trong khối tư tưởng, khơi dậy phong trào toàn Ðảng, toàn dân làm công tác tư tưởng, mọi hoạt động công tác tư tưởng đều hướng về cơ sở, phục vụ nhiệm vụ chính trị và cộng đồng dân cư.
3.3 Tiếp tục rà soát, bổ sung hoàn chỉnh quy hoạch đội ngũ cán bộ ngành đến năm 2010, chú trọng kiện toàn biên chế tổ chức đủ số lượng, bảo đảm chất lượng, nhất là cán bộ chủ chốt, cán bộ kế cận tham gia cấp ủy trong đợt tiến hành đại hội đảng bộ các cấp năm 2005. Quan tâm chỉ đạo công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của ngành đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
3.4 Chủ động, nhạy bén trong việc nắm bắt, xử lý, định hướng thông tin qua nhiều kênh, nhiều chiều. Nâng cao chất lượng thông tin phổ biến trong nội bộ Ðảng, thông tin phục vụ lãnh đạo, thông tin hai chiều từ trên xuống, từ dưới lên, khắc phục tình trạng chồng chéo thông tin, thông tin chậm trễ hoặc biểu hiện che giấu, bưng bít thông tin.
Củng cố tổ chức và mở rộng mạng lưới cộng tác viên nghiên cứu, điều tra dư luận xã hội trong toàn ngành; đẩy nhanh việc thành lập Trung tâm thông tin công tác tư tưởng ở các tỉnh, thành phố có nhu cầu; tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của mạng lưới báo cáo viên, tuyên truyền viên các cấp.
3.5 Nâng cao chất lượng chỉ đạo, định hướng tư tưởng trong giao ban báo chí, xuất bản, đặc biệt tăng cường đối thoại, trao đổi trong các cuộc giao ban. Duy trì nề nếp, chế độ giao ban tư tưởng - văn hóa, giao ban an ninh tư tưởng ở các khu vực theo quy định; mở rộng, phát triển các cụm giao ban tư tưởng - văn hóa luân phiên theo khu vực để trao đổi thông tin, học hỏi kinh nghiệm tiến hành công tác tư tưởng. Khuyến khích các cuộc giao ban tuyên giáo theo cụm, khu vực tỉnh, thành phố do lãnh đạo các ban tuyên giáo địa phương chủ trì.
3.6 Có kế hoạch cụ thể đầu tư kinh phí, hiện đại hóa một bước trang thiết bị và điều kiện làm việc, hoạt động của cơ quan tuyên giáo các cấp. Tích cực triển khai Ðề án tin học hóa công tác các ban Ðảng. Vận hành thông suốt và nâng cao chất lượng Website tư tưởng - văn hóa, phấn đấu thông tin của Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương được truyền gửi qua mạng nội bộ phần lớn tới được Ban Tuyên giáo các tỉnh ủy, thành ủy, các bộ, ngành và cơ quan Trung ương.
Cùng với Bộ Văn hóa - Thông tin, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ðài Tiếng nói Việt Nam, Ðài Truyền hình Việt Nam có chương trình trọng điểm như xây dựng nhà văn hóa thôn bản (ở miền núi); nâng cao chất lượng phát thanh tiếng dân tộc cả về kỹ thuật, nội dung và giọng phát thanh viên cho phù hợp ngữ âm chuẩn từng dân tộc; tăng cường phủ sóng phát thanh ở vùng "lõm" (miền núi); sản xuất và cung cấp các phương tiện thu thanh, thu hình với giá rẻ cho bà con các dân tộc vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ kháng chiến cũ thu sóng truyền hình; xây dựng phòng đọc và trang bị sách cho các phòng đọc ở xã, thôn (tủ sách pháp luật...).
3.7 Phối hợp với các ban, ngành hữu quan tăng cường công tác kiểm tra hoạt động công tác tư tưởng ở các ngành, địa phương, cơ sở kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo tuyên truyền hoạt động thi đua, đại hội đảng các cấp, kỷ niệm các ngày lễ lớn...
3.8 Tiếp tục nghiên cứu đề xuất, giải quyết một số vấn đề bức xúc kéo dài và kiến nghị của các tỉnh, thành phố như: việc thống nhất mô hình tổ chức bộ máy, tên cơ quan; xây dựng quy hoạch cán bộ ngành; xây dựng hệ thống trường lớp; việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; chế độ chính sách khuyến khích đội ngũ cán bộ chuyên trách và kiêm nhiệm; cơ cấu thêm một đồng chí Phó trưởng Ban Tuyên giáo tỉnh, thành, quận, huyện tham gia vào cấp ủy để tạo nguồn đào tạo Trưởng ban; xây dựng cơ chế, chính sách để thu hút cán bộ có năng lực về công tác tại Ban Tuyên giáo các cấp...
Với tinh thần đề cao trách nhiệm, tăng cường đoàn kết, cổ vũ ý thức năng động và sáng tạo, toàn ngành biểu thị quyết tâm phát huy truyền thống vẻ vang, vượt qua khó khăn, thử thách, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác tư tưởng - văn hóa năm 2005, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ IX, phục vụ đắc lực Ðại hội Ðảng các cấp, tiến tới Ðại hội Ðảng toàn quốc lần thứ X.
