Ngày 30-10-2018, Bộ Y tế ban hành Thông tư 30 về ban hành danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT, có hiệu lực từ ngày 1-1-2019, thay thế Thông tư số 40/2014/TT-BYT. Theo đó, Bộ Y tế đã bổ sung vào danh mục 111 thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT, trong đó 61 thuốc mới hoàn toàn, 50 thuốc phối hợp nhiều thành phần; có 69 thuốc mở rộng hạng bệnh viện được sử dụng (có thuốc mở rộng hạng tới trạm y tế xã); 10 thuốc mở rộng điều kiện thanh toán; bốn thuốc tăng tỷ lệ thanh toán BHYT. Trưởng khoa Dược (Bệnh viện K Trung ương) Vũ Đình Tiến, cho rằng: Thông tư 30 đã mang đến nhiều quyền lợi hơn cho người bệnh ung thư như: bổ sung vào danh mục BHYT chín hoạt chất điều trị ung thư mới; hai hoạt chất được tăng tỷ lệ thanh toán; ba hoạt chất được mở rộng hạng bệnh viện. Ngoài ra, danh mục BHYT còn bổ sung thêm một số thuốc dùng nhiều trong chẩn đoán và điều trị cho người bệnh ung thư. Việc bổ sung thuốc, tăng tỷ lệ thanh toán, mở rộng hạng bệnh viện đã làm tăng khả năng tiếp cận điều trị cho người bệnh, tiết kiệm chi phí, giúp người bệnh yên tâm, tuân thủ điều trị và bảo đảm hiệu quả điều trị.
Tuy nhiên, Thông tư 30 cũng loại khỏi danh mục 125 thuốc; thu hẹp điều kiện thanh toán 25 thuốc; giảm tỷ lệ thanh toán 12 thuốc; thu hẹp hạng bệnh viện sử dụng 16 thuốc. Việc loại bỏ thuốc ra khỏi danh mục, thu hẹp tỷ lệ, điều kiện thanh toán BHYT được cơ quan chuyên môn lý giải là do yêu cầu quản lý về chuyên môn và phù hợp về chi phí, hiệu quả của thuốc. Điều này cũng khiến hàng chục nghìn người bệnh phải đối diện nhiều khó khăn khi không còn được BHYT chi trả hoặc giảm chi trả cho những thuốc phải dùng.
Mới đây, Báo Nhân Dân nhận được thông tin phản ánh của một số người mắc bệnh đa u tủy xương đang điều trị tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cho biết: Từ đầu tháng 1-2019, họ không còn được cấp thuốc Zometa theo chế độ BHYT như trước đó. Việc này khiến nhiều người bệnh mất cơ hội được chữa trị với những thuốc đang sử dụng hiệu quả do không có điều kiện tự chi trả.
Tìm hiểu thực tế, Phó Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương Lê Lâm đã xác nhận với chúng tôi thông tin phản ánh của bạn đọc là đúng. Lý do bệnh viện dừng cấp thuốc là theo quy định tại Thông tư 30 của Bộ Y tế thì từ ngày 1-1-2019, quỹ BHYT không thanh toán thuốc Zoledronic acid (biệt dược Zometa) cho người bệnh bị đa u tủy xương mà chỉ thanh toán cho người bệnh ung thư có bằng chứng di căn xương.
Dù được bệnh viện điều trị bằng các thuốc thay thế khác nhưng một số người bệnh đang điều trị tại khoa H5, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương không đáp ứng với thuốc mới, cho nên buộc phải tự bỏ tiền mua thuốc Zoledronic acid để tiếp tục điều trị. Họ cho biết, giá một lọ thuốc zometa là gần 6,5 triệu đồng, nếu không được BHYT chi trả thì phải tốn kém hàng chục triệu đồng cho một liệu trình điều trị.
Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Đức Bình, Trưởng khoa Bệnh máu tổng hợp II (Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương) cho biết, thuốc Zoledronic acid điều trị tổn thương xương rất hiệu quả trong bệnh đa u tủy xương và trước đây không bị hạn chế chỉ định thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT (quy định tại Thông tư số 40/2014/TT-BYT của Bộ Y tế), nhưng nay người bệnh BHYT lại không được dùng nữa. Có một số thuốc rất cần, điều trị hiệu quả cao nhưng chưa được đưa vào danh mục BHYT, chẳng hạn như thuốc Rituximab điều trị bệnh lý lơ-xê-mi kinh dòng lympho và bệnh Waldenstrom.
Tìm hiểu, chúng tôi được biết, không chỉ những người bệnh bị đa u tủy xương gặp khó khăn khi thuốc Zoledronic acid không còn được BHYT thanh toán mà nhiều bệnh nhi mắc bệnh ung thư máu cấp tính cũng có nguy cơ phải dừng điều trị do gia đình không thể chi trả nổi số tiền thuốc ngoài thanh toán của BHYT. Thí dụ thuốc L-Asparaginase erwinia được chỉ định điều trị bệnh lơ-xê-mi cấp dòng lympho ở trẻ em mà những bệnh nhi này dị ứng mạnh hoặc không đáp ứng với L-Asparaginase thông thường. Giá bán của thuốc L-Asparaginase erwinia là gần 27 triệu đồng/lọ. Một liệu trình điều trị cho người bệnh là từ sáu đến tám lọ, tương ứng chi phí khoảng 200 triệu đồng. Theo quy định tại Thông tư 30 thì thuốc L-Asparaginase erwinia được BHYT thanh toán 50% (trước đây là 100%), người bệnh cùng chi trả 50%. Hầu hết người bệnh đều phải trải qua vài đợt điều trị, tính riêng tiền thuốc L-Asparaginase erwinia cũng đã lên tới hàng trăm triệu đồng. Đối với những người bệnh nghèo thì đây là gánh nặng quá sức, thậm chí có người đã phải tính đến việc dừng điều trị tại bệnh viện.
Trao đổi vấn đề nêu trên, Tiến sĩ Hà Văn Thúy, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) khẳng định: Với Thông tư 30, danh mục thuốc được mở rộng hơn, khả năng đáp ứng của cơ sở y tế cho người bệnh cao hơn, quyền lợi của người tham gia BHYT được hưởng nhiều hơn, nhất là người bệnh mắc bệnh mạn tính như ung thư, đái tháo đường, viêm gan siêu vi C… Tuy nhiên có thể trong quá trình thực hiện còn nảy sinh vướng mắc, bất cập. Chúng tôi rất mong muốn các cơ sở khám, chữa bệnh có những phản hồi kịp thời bằng văn bản để Hội đồng xem xét cụ thể từng trường hợp, bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHYT.
Chúng tôi được biết, ngày 22-1-2019, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đã có văn bản gửi Bộ Y tế phản ánh những bất cập trong việc thực hiện Thông tư 30. Mong rằng, những vướng mắc kể trên sẽ được Bộ Y tế xem xét trong thời gian sớm nhất, bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHYT.
Khi Bộ Y tế xây dựng danh mục thuốc thanh toán BHYT, Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương có đề nghị đưa thuốc Zoledronic acid vào danh mục thanh toán BHYT nhưng sau đó không được xem xét. Theo tôi, đây là thuốc điều trị hiệu quả trong bệnh đa u tủy xương, vì vậy, nên đưa vào danh mục thuốc thanh toán BHYT, để quỹ BHYT và bệnh nhân cùng chi trả.
LÊ LÂM Phó Viện trưởng Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương
