Có thực sự an toàn cho người sử dụng?

Choáng ngợp vì quảng cáo

Theo lời giới thiệu của một người bạn, tôi tìm đến Siêu thị điện máy số 10 ở đường Tràng Thi, Hà Nội để tìm mua máy ozone về rửa hoa quả. Chị Nguyễn Thị Vân nhân viên bán hàng cho biết: "Hiện nay, máy ozone diệt khuẩn được bán trên thị trường do Việt Nam sản xuất và được nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản. Tuy nhiên, lượng tiêu thụ mạnh nhất vẫn là các loại máy của Việt Nam với giá 616.000 đồng/chiếc. Loại đắt hơn giá trên 1 triệu đồng với lời quảng cáo hấp dẫn trên sản phẩm: "Nhờ khả năng oxy hóa cực mạnh của ozone nên có tác dụng làm phân hủy thuốc trừ sâu có trong rau, củ quả; Khử mùi và diệt các loại vi khuẩn có hại như vi khuẩn đường ruột và phân hủy mùi khó chịu trong các loại thực phẩm như hải sản, thịt động vật... Từ đó, sẽ làm giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm; Máy ozone cũng có tác dụng làm sạch nước vì có thể loại được chất sắt và mangan; Máy cũng làm sạch không khí như khử mùi cháy khét, mùi khói... trong các phòng bếp hay vệ sinh...".

Các loại máy này đều có kiểu dáng gọn nhẹ và cách sử dụng cũng khá đơn giản: Chỉ cần thả đầu sục vào nước có ngâm rau, củ, quả hay thịt, hải sản... rồi cắm máy, ấn nút hẹn giờ. Sau 15-20 phút, sẽ có được các sản phẩm sạch trước khi đưa vào chế biến hay sử dụng trực tiếp.

Qua tìm hiểu của chúng tôi, các loại máy này được bày bán nhiều nhất ở các phố Phùng Hưng, Hàng Bài, Phố Huế, Giảng Võ và trong các siêu thị. Đặc biệt, vào dịp cuối năm, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm cao nên các loại máy này càng bán chạy hơn. Một ngày, siêu thị Tràng Thi cũng bán được hơn chục chiếc.

Sử dụng không đúng cách có thể nguy hại cho sức khỏe

Theo tiến sĩ vật lý Nguyễn Văn Khải, Giám đốc Trung tâm tư vấn đèn tiết kiệm điện năng và dung dịch điện hóa, hoạt hóa: "Vào tháng 12-2006, 30 công ty xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã sử dụng các máy ozone ngoại với giá hàng chục nghìn USD để khử các chất bảo quản tôm nhưng khi sang tới thị trường Nhật Bản, cơ quan chức năng của bạn vẫn phát hiện ra dư lượng chất kháng sinh cloramphenicol. Do vậy cũng cần phải thận trọng khi sử dụng loại máy này".

Tiến sĩ Khải cho biết: "Ưu điểm của ozone là tính oxy hóa cao nên có thể khử thuẩn, loại bỏ độc tố trong môi trường, thực phẩm. Tuy nhiên, vì là loại khí không bền (yếu) nên nhược điểm của nó là nếu gặp phải nhiều loại thuốc trừ sâu hay với một lượng đậm đặc thì ozone cũng không thể khử sạch được". Tận dụng những ưu điểm của ozone, nhiều nhà sản xuất đã tạo ra máy diệt khuẩn được dùng để làm sạch nước, rửa sạch rau quả, khử khuẩn thực phẩm.... Chất ozone trong loại máy này thực chất là dung dịch hoạt hóa, điện hóa được chế tạo bằng nước muối ăn có độ sạch 97,7-99,9% và nồng độ 5g/lít sau khi đi qua vùng điện phân. Nhưng theo tiến sĩ Khải điều đáng lưu ý với loại máy này là phải sử dụng đúng cách  nếu không các nhược điểm của ozone sẽ gây ra những tác hại cho sức khỏe. Đặc biệt đối với những loại máy dùng để diệt khuẩn trong không khí. Nếu không kiểm soát được nồng độ khí ozone sẽ dễ gây ra những bệnh về hô hấp như viêm phế quản, viêm mũi...

Tiến sĩ Bùi Sỹ Doanh, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cho rằng: "Đối với mỗi một loại cây trồng, sẽ phải sử dụng nhiều loại thuốc BVTV khác nhau phụ thuộc vào từng thời kỳ sinh trưởng của cây và có thể tiêu diệt được nhiều loại sinh vật có hại. Cấu trúc các loại thuốc BVTV trong mỗi loại cây trồng cũng khác nhau. Nếu cùng một lúc muốn phân hủy các loại thuốc BVTV trong nông sản thì phải cần nhiều dung môi khác nhau chứ chỉ riêng dung dịch điện phân tạo ozone thì không thể triệt tiêu được".

Tiến sĩ Doanh thừa nhận: "Do tính oxy hóa cao nên ozone chỉ có thể làm sạch được bề mặt những củ, quả cứng chứ không thể làm sạch hoàn toàn được tất cả các loại hóa chất. Đặc biệt là những loại hóa chất BVTV đã thẩm thấu vào bên trong thì ozone cũng bó tay!".

Theo tiến sĩ Doanh, việc người tiêu dùng mua và sử dụng các loại máy rửa thuốc BVTV chỉ là giải pháp tâm lý. Tuy nhiên, về lâu dài, các biện pháp nhằm bảo đảm sức khỏe của người tiêu dùng một cách an toàn nhất vẫn phải phụ thuộc vào ý thức của người trồng trọt và những định hướng quản lý của các cơ quan chức năng.

Trước mắt, để tự bảo vệ mình, theo tiến sĩ Bùi Sỹ Doanh, người tiêu dùng nên chọn mua những loại thực phẩm theo từng mùa, mùa nào thức nấy để tránh mua phải những loại nông sản thực phẩm có sử dụng nhiều chất kích thích sinh trưởng. Bên cạnh đó, có thể ngâm các loại rau quả vào trong dung dịch nước muối loãng khoảng 30 phút để loại bỏ dư lượng thuốc BVTV bám trên bề mặt trước khi sử dụng cũng là biện pháp đơn giản, ít tốn kém.