Quảng Ninh hiện có hơn 6.000 tàu cá các loại và được phân cấp quản lý. Ðể bảo đảm các tiêu chí trong khai thác thủy sản nói chung và vùng khơi nói riêng theo khuyến cáo của EC, các tàu cá có chiều dài từ 6 m trở lên do cấp huyện, cấp tỉnh quản lý đều được cập nhật dữ liệu trên Vnfishbase và được đăng ký, đăng kiểm theo quy định. Riêng đối với tàu cá có chiều dài từ 12 m trở lên cơ bản đã được cấp phép khai thác, ký cam kết an toàn thực phẩm và được cấp chứng nhận an toàn thực phẩm.
Tăng cường kiểm tra, giám sát
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, số tàu cá của Quảng Ninh đều được kiểm tra, kiểm soát quá trình cập, rời cảng theo đúng quy định. Ðịnh kỳ 10 ngày, các ngành chức năng lập danh sách, đánh giá các tàu cá nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU, mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) 10 ngày trở lên gửi các cơ quan chức năng để phối hợp xử lý; tổ chức vận hành có hiệu quả hệ thống VMS để thông báo, cảnh báo về các hoạt động vượt ranh giới trên biển. Hiện nay, Chi cục Thủy sản Quảng Ninh đã thành lập nhóm zalo gồm 233 chủ tàu cá vùng khơi để thường xuyên thông tin, hướng dẫn tàu cá cập, rời cảng, cảnh báo, duy trì kết nối VMS, nhắc nhở các tàu vượt ranh giới trong quá trình hoạt động trên biển.
Với việc nỗ lực tăng cường kiểm tra, giám sát từ năm 2017 đến nay, Quảng Ninh không có tàu cá nào vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý. Tuy nhiên, mới đây sau khi làm việc tại Quảng Ninh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng khuyến cáo đối với một loạt các tàu cá của tỉnh Quảng Ninh có thời điểm mất kết nối VMS, ảnh hưởng ít nhiều đến quá trình gỡ "thẻ vàng" trong khai thác thủy sản của EC đối với Việt Nam.
Trước thực trạng này, tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan tăng cường kiểm tra việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản cho tất cả tàu cá; kiểm tra, kiểm soát và truy suất nguồn gốc sản lượng thủy sản khai thác; tuần tra, kiểm tra, kiểm soát và thực thi pháp luật thủy sản, các quy định về khai thác IUU trên biển và tại các cảng cá, bến cá; đồng thời triển khai quy chế phối hợp đã ký kết giữa 6 tỉnh, thành phố trong việc ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm khai thác IUU; thành lập, tổ chức hoạt động hiệu quả lực lượng kiểm ngư địa phương; các lực lượng kiểm ngư vùng và lực lượng chức năng trong tỉnh tuyên truyền, xử lý nghiêm những vi phạm về khai thác IUU trên biển.
 |
Bộ đội Biên phòng Ðồn Cửa khẩu Cảng Vạn Gia (Móng Cái) tuyên truyền cho ngư dân về quy định chống khai thác IUU. |
Tại Trạm liên ngành kiểm soát tàu cá ra vào Cảng Cái Rồng, lực lượng cán bộ tại đây duy trì trực 24 giờ/ngày để kiểm tra, kiểm soát tàu cá, cấp phát mẫu, thu hồi nhật ký khai thác, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng. Ông Ðặng Ngọc Thiết, Trưởng bộ phận cảng, bến Cái Rồng cho biết: Trước khi ngư dân đưa tàu cá ra khơi khai thác, đơn vị kiểm tra giấy tờ, con người và phương tiện. Chủ tàu cá ký vào bản cam kết đúng số thuyền viên đi biển, giám sát hành trình, giấy phép khai thác thủy sản, đăng ký tên thuyền viên. Thông qua hệ thống giám sát hành trình, cơ quan chức năng phân công cán bộ trực giám sát, theo dõi chặt chẽ tàu cá hoạt động trên biển.
Ðồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Vạn Gia quản lý, bảo vệ đoạn biên giới trên biển, tiếp giáp với vùng biển Vạn Mỹ, Giang Bình, Ðông Hưng, khu Phòng Thành (Quảng Tây, Trung Quốc); đồng thời quản lý 2 xã biên giới là Vĩnh Trung và Vĩnh Thực (thành phố Móng Cái). Người dân trên địa bàn chủ yếu làm nghề khai thác, nuôi trồng thủy sản, trình độ nhận thức pháp luật của một bộ phận ngư dân còn hạn chế. Do đặc thù địa bàn biên giới trải dài và phức tạp, đây chính là điều kiện thuận lợi để các đối tượng lợi dụng vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác thủy sản trái phép hoặc lôi kéo người dân tiếp tay, bao che hoạt động vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác thủy sản.
Thượng tá Vũ Thế Rằng, Chính trị viên Ðồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Vạn Gia cho biết: Thời gian qua, Ðồn tích cực tổ chức tuyên truyền cho ngư dân để thay đổi nhận thức và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về việc chống khai thác IUU, đồng thời phối hợp công an, kiểm ngư tổ chức các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành quy định về khai thác IUU, khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản khu vực biển của tỉnh, các vùng biển giáp ranh; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm khai thác IUU, trong đó, tập trung vào các hành vi: Tàu cá 3 không (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác); không đánh dấu tàu cá; kẻ vẽ biển số sai quy định; không giấy chứng nhận an toàn thực phẩm; không lắp đặt hoặc duy trì kết nối thiết bị giám sát hành trình theo quy định; hoạt động sai vùng, nghề cấm, không cập cảng chỉ định.
Với quan điểm "không có vùng cấm, không có ngoại lệ", tỉnh Quảng Ninh kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài; xử lý tàu cá không ghi, nộp nhật ký, báo cáo khai thác thủy sản, không chấp hành việc kiểm tra, kiểm soát khi tàu cập cảng, rời cảng theo quy định. Nếu chủ tàu khai thác thủy sản cố tình vi phạm, sẽ xử lý hình sự, tước mọi giấy phép hoạt động theo quy định.
Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản bền vững
Tỉnh Quảng Ninh xác định, thủy sản là ngành kinh tế mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế biển. Bám sát các chỉ đạo của Trung ương, tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp cụ thể hóa chương trình quốc gia phát triển khai thác, nuôi trồng thủy sản hiệu quả, bền vững; tăng cường công tác quản lý gắn với trách nhiệm của người đứng đầu; xử lý vi phạm trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản… Tỉnh cũng đã hoàn thiện, hiệu chỉnh quy hoạch ngành nông lâm ngư nghiệp theo Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; phê duyệt thiết lập 10 điểm kiểm soát tàu cá, sản lượng thủy sản tại địa phương trọng điểm nghề cá; đăng ký, cấp phép tạm thời tàu cá đối với các tàu chưa đủ điều kiện đăng ký chính thức để đưa vào quản lý; triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tàu cá và khai thác thủy sản; đẩy mạnh hoạt động thông tin, tuyên truyền trên các kênh thông tin.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Ðức Tiến nhấn mạnh: Công tác gỡ thẻ vàng IUU của Quảng Ninh có kết quả chưa cao như kỳ vọng, vẫn còn những hạn chế về đăng ký, đăng kiểm tàu cá, nhật ký khai thác thủy sản, kết nối giám sát hành trình, năng lực kiểm soát sản lượng, cơ sở hạ tầng. Tỉnh cần khẩn trương khắc phục những hạn chế nhằm bảo đảm thực hiện các quy định chống khai thác IUU.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh Vũ Văn Diện cho biết: Các địa phương trong tỉnh đang tăng cường kiểm tra, giám sát, yêu cầu chủ phương tiện phải có nhật ký đánh bắt của từng con tàu khai thác; kiểm soát ký nhận số tàu đã đăng ký, khai báo; thành lập các nhóm quản lý số tàu thuyền là ngư dân cư trú trên địa bàn xã, phường, thị trấn; chính quyền các xã có biển chịu trách nhiệm khai báo đủ, khai báo thường xuyên về các tàu khai thác; tuyên truyền, thông tin đến các chủ tàu thực hiện các quy định về khai thác thủy sản; hết tháng 8/2023 phải hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác của toàn bộ tàu cá theo quy định, đồng thời xử lý nghiêm các tàu vi phạm về khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định.
