Mỗi ngày, mở trang chủ trên app Netflix, lại có poster một bộ phim của Ghibli, liên tục như vậy trong ba tháng 2, 3 và 4. 21 bộ phim hoạt hình, từ bộ phim lâu nhất là Nausicaä of the Valley of the Wind (Nausica của thung lũng gió), sản xuất năm 1984, cho đến bộ phim gần đây nhất là When Marnie Was There (Khi Marnie ở đây), sản xuất 2014, được trình chiếu cùng nhau trong một khoảng thời gian là điều chưa từng có đối với Ghibli.
 |
Một cảnh trong phim "Spirited away".
Ghibli được thành lập từ năm 1985 do hai nhà làm phim tên tuổi Hayao Miyazaki và Isao Takahata, Ghibli được coi là một trong những tượng đài phim hoạt hình của châu Á. Thậm chí, đối với nhiều khán giả, Ghibli còn được coi như một Disney của châu Á. Tuy nhiên, không giống với Disney, Ghibli sản xuất chậm rãi, số lượng phim không nhiều, không làm phim kiểu bom tấn, những bộ phim cũng mang phong cách và văn hóa châu Á vô cùng đặc trưng: chậm rãi, hoài cổ, đậm tính triết lý, tính thiền và đôi khi có cả yếu tố Thần học trong đó.
Nếu như hoạt hình của Walt Disney thường mang tính toàn cầu hoặc mượn các yếu tố văn hóa của nhiều vùng đất trên thế giới để khai thác đề tài, thì phim của Ghibli vô cùng đậm đà bản sắc văn hóa Nhật Bản. Những ngôi nhà khung gỗ, cửa kéo, những con phố đổ dốc từ những ngọn đồi, một chợ cá ven biển, các nhân vật với trang phục kimono và guốc gỗ đặc trưng…, và quan trọng nhất là cốt cách, con người, văn hóa Nhật Bản không trộn lẫn đi đâu được trong từng câu chuyện, mặc dù câu chuyện đó được thể hiện bằng một đất nước, một dân tộc nào đó trong tưởng tượng.
 |
Từ trên ngọn đồi hoa mỹ nhân.
Phim của Ghibli còn hấp dẫn ở những khung hình đẹp như trong mơ. Ở Spirited away (Vùng đất linh hồn) là cả một cánh đồng xanh ngút ngàn trải dài, với tòa nhà của phù thủy Yuba mang kiến trúc của một ngôi đền cổ kính cao vút soi mình bên bờ biển, một ga tàu mà đường ray và con tàu chạy trên mặt biển xanh biếc… Ở From up on poppy hill (Từ trên ngọn đồi hoa mỹ nhân) là những con phố lên đồi xuống dốc dọc những hàng rào gỗ đầy hoa, và ngọn đồi nơi có căn nhà của cô gái trẻ Umi Matsuzaki thì phủ đầy hoa poppy… Ở Arriety là bức tranh tuyệt đẹp về thiên nhiên, với cánh đồng hoa dại đủ màu sắc, với những thân cây leo, côn trùng… nhìn từ con mắt của những người tí hon… Ở Ponyo là những con sóng chính là lũ cá khổng lồ, cùng phong cảnh tuyệt đẹp dưới biển và những quả núi trông ra biển…
 |
Lời thì thầm của trái tim.
Ghibli còn hấp dẫn bởi những câu chuyện mang tính hoài cổ, phù hợp với văn hóa phương Đông. Castle in the air (Lâu đài trên mây), Whisper of the heart (Lời thì thầm của trái tim), hay From up on poppy hill (Từ trên ngọn đồi hoa mỹ nhân) đều có những yếu tố coi trọng quá khứ, truyền thống. Whisper of the heart kể về tình cảm đặc biệt của một cô học trò cấp hai với một gia đình đặc biệt gồm hai ông cháu. Người ông là một người thợ chuyên sửa những món đồ đã cũ, trong lòng còn nặng mang một lời ước hẹn với người bạn gái thất lạc trong chiến tranh. Cháu trai ông, một cậu bé 17 tuổi, lại mang nặng tình yêu với những cây vĩ cầm thủ công và mơ ước mình sẽ trở thành một người thợ làm đàn vĩ cầm thật giỏi. Whisper of the heart có đoạn đề cập đến việc các học sinh đấu tranh xin giữ lại ngôi nhà câu lạc bộ cổ kính sắp bị phá bỏ để xây tòa nhà khác, với câu nói đầy ấn tượng “không có quá khứ, không thể học được gì”.
 |
Lâu đài bay của Howl.
Còn với riêng Hayao Miyazaki, những tác phẩm của ông đã để lại dấu ấn vô cùng mạnh mẽ trên con đường phát triển của Ghibli. Những bộ phim mang màu sắc siêu thực của ông, với hình ảnh và câu truyện vượt qua mọi biên giới của trí tưởng tượng, lại chứa đựng những thông điệp vô cùng gần gũi với cuộc sống: đó là môi trường, chiến tranh, những thói hư tật xấu của con người, bảo vệ thiên nhiên tươi đẹp… Chính vì thế mà những Spirited away, Nausicaä of the Valley of the Wind, Totoro the neibourg (Người hàng xóm Totoro), Howl’s moving castle (Lâu đài bay của Howl), Princess Mononoke (Công chúa Mononoke)… đầy vẻ siêu thực nhưng đã hấp dẫn người xem rất nhiều thế hệ. Spirited away cũng là phim hoạt hình duy nhất của châu Á giành giải Oscar phim hoạt hình hay nhất.
Trong khi hầu hết các hãng phim hoạt hình đều tận dụng công nghệ để làm ra sản phẩm, thì Ghibli vẫn trung thành với những bộ phim vẽ tay của mình. Chính vì thế, mỗi bộ phim của Ghibli mất hằng năm đề hoàn thành. Thậm chí, có phim kéo dài tới ba năm rưỡi. Đó cũng là lý do tại sao trong 30 năm tồn tại, Ghibli không hề có nhiều sản phẩm như các hãng phim hoạt hình khác. Bù lại, mỗi tác phẩm của Ghibli ra đời đều được khán giả đón đợi và coi như những tuyệt tác.
Tồn tại chưa đầy 30 năm, đến năm 2014, Ghibli tuyên bố dừng sản xuất, để lại rất nhiều tiếc nuối cho nhiều thế hệ khán giả, trong đó có không ít khán giả Việt.
