Chìa khóa thành công trong phát triển BHXH tự nguyện ở Yên Thành

Vui khi nhận lương hưu

Chúng tôi đến nhà nhà chị Cao Thị Loan (58 tuổi), làm nông ở xóm Hoàng Diệu, xã Trung Thành, huyện Yên Thành. Cũng như bao người nông dân khác, đầu tắt mặt tối với đồng ruộng, chị Loan mong ước, khi nào mình có lương hưu như những người làm cơ quan Nhà nước, để có thêm thu nhập, an nhàn lúc tuổi già. Chị Loan chia sẻ: “Năm 2001, tôi tham gia bảo hiểm nông dân của Hội Nông dân. Đến năm 2009, tôi tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện của BHXH Việt Nam với nhiều chế độ ưu đãi, quyền lợi bảo đảm lâu dài. Năm 2016, Nhà nước có chính sách cho phép người tham gia BHXH tự nguyện có thể đóng một lần cho những năm còn thiếu, đủ 20 năm đóng bảo hiểm để có thể nhận lương hưu sớm. Tôi tích cóp và đóng hơn ba năm còn thiếu theo hình thức này. Cuối năm 2017, khi vừa tròn 55 tuổi, đủ điều kiện về hưu, tôi đã được nhận lương hưu”.

Chị Loan cho biết thêm, bây giờ mới thấy giá trị của việc tiết kiệm chi tiêu để đóng bảo hiểm tự nguyện, khi đưa ra những con số: “Trước đó, tôi tham gia BHXH nông dân 20.000 đồng/tháng, sau đóng BHXH tự nguyện gần 300.000 đồng/tháng mà khi về hưu số tiền tôi nhận được 550.000 đồng/tháng. Ở nông thôn với số tiền này cũng giúp người lớn tuổi chúng tôi thêm vào trang trải cuộc sống. Kèm với đó là thẻ BHYT được hưởng quyền lợi đến 95% chi phí khám, chữa bệnh; đây là “bùa hộ mệnh” cho những người chẳng may ốm đau, bệnh tật”. Được biết, chị Loan thường xuyên sử dụng thẻ BHYT này để khám, chữa bệnh tiểu đường. Niềm vui nối tiếp, khi anh Nguyễn Văn Chuyên, chồng chị Loan, tháng 12 này cũng vừa tròn 60 tuổi và cũng được nhận tháng lương hưu đầu tiên, sau khi đóng đủ 5 tháng BHXH tự nguyện.

Bác Nguyễn Duy Kinh, đại lý BHXH tự nguyện ở xã Trung Thành cho biết: Toàn xã hiện đã có 30 trường hợp được hưởng lương hưu thông qua hình thức đóng BHXH tự nguyện, trong đó có hai vợ chồng anh Chuyên và chị Loan. Đến năm 2021, xã sẽ có thêm tám trường hợp nữa được nhận lương hưu theo hình thức BHXH tự nguyện.  

Gia đình vợ chồng anh Trịnh Ngọc Định, chị Nguyễn Thị Long đều 44 tuổi, hộ cận nghèo ở xóm 2, xã Viên Thành cũng đang nỗ lực chắt chui các khoản chi tiêu để dành dùm đóng BHXH cho cả hai vợ chồng, với 300.000 đồng/tháng. Chị Long chia sẻ: “Sau khi được chị Hồng, Phó Hội trưởng Hội Phụ nữ xã tuyên truyền về lợi ích cho cuộc sống được hưởng khi về già, khi tham gia đóng BHXH tự nguyện; hộ cận nghèo còn được Nhà nước hỗ trợ mức đóng. Tuy gia đình đông con, có năm người con và nuôi mẹ già đã hơn 80 tuổi nhưng hai vợ chồng vẫn quyết định tham gia BHXH tự nguyện. Mỗi sáng ngủ dậy phải nghĩ ngay đến việc, hôm nay vợ chồng làm gì để tiết kiệm chi tiêu 10.000 đồng đóng BHXH; khi đi chợ bán mớ trứng hay bắt được mớ cá… chúng tôi cố gắng để dành ra 50.000 đến 100.000 đồng để “bỏ ống” đóng BHXH. Tuy phải tiết kiệm, vất vả hơn một chút nhưng vẫn thấy vui và an tâm vì lợi ích to lớn của chính sách BHXH tự nguyện mà chúng tôi được hưởng khi về già”.

Đáng mừng, không chỉ những người lớn tuổi mà nhiều người trẻ ở Yên Thành cũng quan tâm đến BHXH tự nguyện. Tại Hội nghị đối thoại với người dân trong việc thực hiện chính sách BHXH tự nguyện, ở xã Viên Thành có nhiều người trẻ cùng tham dự, trong đó có chị Nguyễn Thị Mai (31 tuổi) ở xóm 7. Chị Mai cho biết: Ở nhà làm ruộng, nuôi hai con nhỏ; chồng làm ăn xa, tôi đến đây để tìm hiểu cách thức đóng BHXH tự nguyện. Điều này cho thấy, chính sách BHXH tự nguyện ngày càng trở nên gần gũi, thiết thực hơn với người dân.   

Tính đến hết tháng 10-2020, toàn huyện Yên Thành có 13.970 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 4.900 người so năm 2019, đạt 128,2% chỉ tiêu UBND tỉnh giao. Con số này chiếm 8,17% lực lượng trong độ tuổi lao động của huyện, vượt 7% theo mục tiêu của Nghị quyết 28/NQ-TƯ đề ra. Dự kiến hết năm 2020, Yên Thành sẽ có khoảng 15.000 người tham gia BHXH tự nguyện, chiếm 1/5 toàn tỉnh, góp phần đưa Nghệ An thành tỉnh có người tham gia BHXH tự nguyện lớn nhất toàn quốc.

Bám làng, bám dân lan tỏa chính sách

Vì sao một huyện thuần nông, thu nhập của người dân còn thấp so một số địa phương khác trong tỉnh nhưng Yên Thành đang là địa phương dẫn đầu Nghệ An về số người tham gia BHXH tự nguyện. Đâu là chìa khóa thành công? Qua tìm hiểu, sở dĩ có được kết quả như hiện nay là do Yên Thành đã bám sát Nghị quyết 28/NQ-T.Ư, Chỉ thị số 19-CT/TU của Tỉnh ủy Nghệ An “về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ðảng đối với công tác BHXH, BHYT trong tình hình mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An” cùng chương trình ký kết phối hợp của BHXH Nghệ An với các sở, ngành, UBMTTQ tỉnh, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ... Trên cơ sở đó, với vai trò nòng cốt, BHXH huyện đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, UBMTTQ, ban ngành, các tổ chức chính trị, xã hội từ huyện đến cơ sở phối hợp, vào cuộc quyết liệt; xem đây là công việc quan trọng của chính mình và đưa vào công tác thi đua của từng đơn vị, địa phương.

 Kế đến BHXH huyện Yên Thành tăng cường phối hợp, mở rộng lực lượng cộng tác viên cho các hệ thống đại lý thu BHXH, BHYT rộng khắp trên địa bàn toàn huyện. Đó là hệ thống đại lý của Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Bưu điện, Y tế… Đây là "cánh tay nối dài" xuống tận người dân để tuyên truyền về giá trị nhân văn của chính sách BHXH tự nguyện đối với cuộc sống, để từ đó người dân hiểu và tích cực tham gia. Nhiều người già yếu, sau khi đủ thời gian đóng bảo hiểm, được nhận lương hưu hằng tháng, thẻ BHYT được thường xuyên khám, chữa bệnh nên đã giảm bớt gánh nặng cho gia đình.

Chủ tịch Hội Phụ nữ huyện Yên Thành Nguyễn Thị Hoà cho biết: Là một trong những đoàn thể phối hợp chặt chẽ, tích cực với BHXH huyện trong công tác phát triển BHXH tự nguyện, Hội đã tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công tác viên tuyên truyền ngày càng chuyên nghiệp, cùng với việc triển khai mô hình “Phụ nữ tiết kiệm tham gia BHXH tự nguyện” và tổ chức các hội nghị đối thoại về chính sách BHXH tự nguyện. Tuy thời gian chưa dài, nhưng với cách làm ngày một bài bản, theo phương châm: "Ði từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng", người dân dần hiểu ra giá trị của BHXH tự nguyện đối với cuộc sống, qua đó đã vận động được hàng nghìn người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Phó Giám đốc Quản lý, Điều hành BHXH tỉnh Nghệ An Lê Viết Thức đánh giá: Một trong những nguyên nhân dẫn đến thành công là BHXH Yên Thành đã chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong công tác tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện. Bên cạnh đó, mỗi cán bộ BHXH không chỉ là người thực hiện nghiệp vụ chính sách BHXH đơn thuần, mà phải là người biết truyền tải chính sách cho dân hiểu, dân tin và dân thực hiện để từ đó, góp phần tuyên truyền, vận động được có nhiều người nông dân, người lao động tham gia BHXH tự nguyện.

Giám đốc BHXH huyện Yên Thành Hoàng Thị Chín cho biết, trên cơ sở phân tích thực trạng, nguyên nhân vì sao số đối tượng BHXH tự nguyện những năm trước đây tham gia rất ít, đã chỉ ra nguyên nhân cốt lõi là do người dân còn rất thiếu thông tin, chính sách về BHXH tự nguyện, nhất là những chính sách mới có hiệu lực từ ngày 1-1-2016, không phải do người dân thiếu tiền. Từ đó, BHXH huyện đã chủ trì phối hợp UBND các xã, thị trấn tổ chức tuyên truyền đối thoại với người dân tại khu dân cư về các chính sách liên quan.

Hình thức tổ chức hội nghị tuyên truyền đa dạng, với phương châm “bám làng, bám dân” tuyên truyền, nhờ đó, người dân có điều kiện nắm bắt chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước về BHXH tự nguyện cũng như dễ dàng chia sẻ những băn khoăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện BHXH tự nguyện, tạo niềm tin đối với người dân. Từ năm 2017 đến nay, BHXH Yên Thành đã tổ chức hàng trăm cuộc tuyên truyền, đối thoại với người dân được thực hiện tại cộng đồng dân cư trên địa bàn tất cả các xã, thị trấn trong toàn huyện.

Mô hình tổ chức các hội nghị tuyên truyền, đối thoại chính sách BHXH tự nguyện trong khu dân cư được xem là bước đột phá và đang phát huy tốt hiệu quả nhờ sự vào cuộc, phối hợp của chính quyền và đoàn thể địa phương. Khi tổ chức hội nghị tuyên truyền thì cấp ủy, chính quyền cơ sở đứng đầu là Chủ tịch UBND xã luôn có mặt, phát biểu những kết quả mà BHXH tự nguyện trên địa bàn đã đạt được, những định hướng, tạo lòng tin về chính sách BHXH. Khi tổ chức Hội nghị tuyên truyền về BHXH tự nguyện, huyện yêu cầu tất cả các tổ chức đoàn thể cùng họp bàn, phân công công việc theo từng nhóm đối tượng để tiếp tục vận động, tuyên truyền.

Cũng theo Phó Giám đốc Quản lý, Điều hành BHXH tỉnh Nghệ An Lê Viết Thức: Bên cạnh thành công trên, phải nói đến vai trò cá nhân của Giám đốc BHXH huyện Hoàng Thị Chín. Bằng sự nhiệt huyết của mình, chị Chín đã truyền cảm hứng cho công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn ngày càng lan tỏa, gần gũi, thiết thực hơn.

Được tham dự Hội nghị tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện tại trụ sở UBND xã Viên Thành, huyện Yên Thành vào trung tuần tháng 11 vừa qua, chúng tôi được chứng kiến O Chín (cách gọi thân thương của người dân nơi đây với nữ Giám đốc BHXH huyện) chia sẻ, trả lời những câu hỏi, thắc mắc của người dân về chính sách (điều luật) BHXH tự nguyện thành câu chuyện vui, khái quát theo nhóm đối tượng cụ thể và một cách đời thường.

Đặc biệt, khi được hỏi, nhà nông lấy tiền đâu mà đóng BHXH, được O Chín hóa giải: “Với mức hỗ trợ của Nhà nước khi tham gia BHXH tự nguyện như hiện nay thì mức đóng thấp nhất là 138 nghìn đồng/tháng so ngày công thợ xây khoảng 200.000 đến 300.000 đồng/ngày thì bà con hoàn toàn có thể tham gia; hay mỗi ngày chỉ cần tiết kiệm năm nghìn đồng đi chợ hoặc bỏ lợn nhựa tiết kiệm khi bán lứa trứng, mẻ cá… để đóng tiền BHXH tự nguyện để sau này có lương hưu, có thẻ chữa bệnh miễn phí”.

Với cách tuyên truyền dễ hiểu, cụ thể, nên tại Hội nghị này đã có 28 người tham gia BHXH tự nguyện trong tổng số gần 80 người tham dự. Nhiều chị em còn cho biết: Qua O Chín tuyên truyền, nói chuyện, chúng tôi nhận thấy giá trị thiết thực mà BHXH tự nguyện đưa lại. Đó là nông dân, lao động ở các miền quê, giờ đây cũng có cơ hội được hưởng chế độ lương hưu, BHYT mà trước đây chỉ có người làm việc ở cơ quan Nhà nước, mới được thụ hưởng. Và chỉ cần tiết kiệm chi tiêu hằng ngày một tý là có thể tham gia BHXH tự nguyện. Nên chúng tôi sẽ về thuyết phục chồng cùng tham gia.

Đây chính chìa khóa thành công của BHXH Yên Thành trong phát triển BHXH tự nguyện ở huyện thuần nông Nghệ An.