Cháy, nổ vẫn luôn là hiểm họa

* Người xưa đã xếp cháy nổ vào hàng thứ hai trong bốn loại hiểm họa của đời sống xã hội là "thủy, hỏa, đạo, tặc". Vậy "bảng xếp hạng "của các cụ ta ngày xưa bây giờ còn có ý nghĩa thời sự không, thưa Cục trưởng?

- Năm 2004, trên địa bàn cả nước xảy ra 3.003 vụ cháy; trong đó có 1.829 vụ cháy tại các khu vực dân cư, các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ, nhà máy, kho tàng, công sở... và 1.174 vụ cháy rừng, làm chết 63 người, bị thương 235 người, làm thiệt hại tài sản trị giá gần 291 tỷ đồng và 4.902 hec ta rừng. Những con số thống kê đau lòng ấy hẳn đã chứng minh rất rõ một điều, "hoả" vẫn luôn luôn là một thứ hiểm hoạ rình rập chúng ta, luôn luôn là một tai họa có thể xảy ra bất cứ ở đâu và bất cứ lúc nào.

* Nhưng rõ ràng là có những bất cẩn, có những tắc trách trong công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC), thì cái thứ hiểm hoạ ấy mới tồn tại và gây ra nhiều thiệt hại về người và của như vậy chứ?

- Đúng như vậy. Trong công tác PCCC còn tồn tại không ít thiếu sót, bất cập. Ở nhiều cơ quan, đơn vị còn có tình trạng thủ trưởng nơi đó chưa quan tâm đúng mức tới công tác PCCC, chưa thường xuyên tự tổ chức kiểm tra an toàn về PCCC, còn ỷ lại vào lực lượng cảnh sát PCCC mà không thấy hết trách nhiệm của mình. Tại nhiều cơ sở, doanh nghiệp và các hộ gia đình, việc sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt chưa đi đôi với việc đảm bảo an toàn PCCC, luôn tìm cách giảm tối đa việc đầu tư kinh phí hoặc nói là không có kinh phí cho PCCC.

Ngoài ra, hệ thống điện không bảo đảm an toàn cũng là một nguyên nhân lớn dẫn đến hoả hoạn. (Chỉ tính riêng trong năm 2004, đã xảy ra 640 vụ sự cố điện và sử dụng điện gây ra cháy, chiếm 35% số vụ hoả hoạn). Thế rồi, trang thiết bị, phương tiện của lực lượng dân phòng và PCCC cơ sở còn quá nghèo nàn, lạc hậu. Xe chữa cháy chủ yếu chỉ trang bị được cho các sân bay, kho xăng dầu, các nơi khác hầu như không có. Việc tuần tra, canh gác của các cơ quan, đơn vị chưa tốt nên hầu hết các vụ cháy lớn chủ yếu xảy ra vào ban đêm không được phát hiện kịp thời, chưa kể việc khi có cháy, các đơn vị chỉ lo chữa, khi cháy lớn mới báo cho cảnh sát PCCC thì khi ấy đã quá muộn, đám cháy đã lớn, khó xử lí dập tắt.

* Những tắc trách ông nói ở trên, thực ra là của những người chữa cháy "nghiệp dư". Thế còn cán bộ, chiến sĩ - những người cảnh sát PCCC, những người chữa cháy chuyên nghiệp, thì tình hình hoạt động của họ thế nào?

- Trong năm 2004, lực lượng cảnh sát PCCC xuất xe đi chữa cháy 1.324 lần với 3.310 lượt xe và 15.489 lượt cán bộ chiến sĩ, trực tiếp cứu chữa 1.149 vụ cháy. Qua phân tích mới chỉ 29% số vụ chữa cháy, lực lượng cảnh sát PCCC đã cứu và tổ chức thoát nạn an toàn cho trên 1.000 người, bảo vệ được tài sản trị giá tới hàng nghìn tỷ đồng. Trong năm 2004, toàn lực lượng cảnh sát PCCC bảo vệ được lượng tài sản trị giá ít nhất là 2.000 tỷ đồng.

Với vai trò là lực lượng nòng cốt, lực lượng cảnh sát PCCC tham mưu tích cực cho các cấp chính quyền chỉ đạo các cấp, các ngành đẩy mạnh việc thực hiện Luật phòng cháy và chữa cháy, Nghị định 35/2003/NĐ-CP, Thông tư 04/2004/TT-BCA. Cục cảnh sát PCCC đã tổ chức Hội nghị với 18 ngành kinh tế trọng điểm để triển khai các biện pháp cấp bách về PCCC; đã biên soạn bốn tài liệu hướng dẫn những người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cơ sở trong việc tự kiểm tra an toàn PCCC; đã biên soạn và phát hành 8 khuyến cáo về các biện pháp bảo đảm an toàn PCCC đối với một số loại cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao như chợ, trung tâm thương mại, khu dân cư, nhà nhiều tầng, nhà ở, trụ sở cơ quan, công trình đông người, cơ sở sản xuất...

* Có một vấn đề rất thời sự là nguy cơ cháy nổ trong việc sử dụng và kinh doanh gas. Ý kiến của ông về việc này thế nào?

- Các vụ cháy nổ gas diễn ra trong thời gian gần đây chủ yếu do ý thức chấp hành các quy định về an toàn của người dân còn kém. Theo quy định, phải kiểm tra bình gas trước khi sử dụng nhưng hầu hết người dân bỏ qua công đoạn này, sử dụng ngay khi cần đun nấu. Mặt khác, điều kiện ăn ở của người dân rất chật hẹp, nếu yêu cầu mỗi hộ dân sử dụng gas phải đúng tiêu chuẩn thì dân ta chưa thể có điều kiện, chúng tôi cũng chưa thể thống kê được có bao nhiêu hộ dân sử dụng gas đạt tiêu chuẩn về an toàn.

Các vụ cháy nổ gas trong kinh doanh có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu xuất phát từ điều kiện kinh tế còn thấp nên chủ cửa hàng tận dụng các bình gas mini, sang chiết gas bán lại cho người sử dụng. Chúng tôi đã cảnh báo nhiều lần về nguy cơ cháy nổ do sang chiết gas trái phép nhưng một số hộ kinh doanh vẫn cố tình làm trái quy định để kinh doanh kiếm lời. Theo đúng quy định về an toàn phòng cháy chữa cháy phải cấm sang chiết gas, các cơ sở kinh doanh không được phép sang chiết gas, nếu phát hiện sẽ bị đình chỉ kinh doanh.