Châu Á nỗ lực đẩy lùi "căn bệnh thế kỷ"

ND - Từ ngày 9 đến 13-8, Hội nghị quốc tế về AIDS ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương lần thứ chín (ICAAP IX) dưới sự bảo trợ của Hiệp hội AIDS châu Á và Thái Bình Dương, diễn ra tại đảo Bali (Indonesia) dưới chủ đề "Tăng cường sức mạnh của nhân dân, củng cố các mạng lưới". Diễn đàn này thể hiện nỗ lực mới của châu Á trong cuộc chiến cam go với"căn bệnh thế kỷ" đang lan nhanh tại đây.

Những năm qua, châu Á bền bỉ phòng, chống HIV/AIDS. Nhiều nước xúc tiến "Chiến lược cộng đồng phòng, chống HIV/AIDS với sự hỗ trợ của Trung tâm Chương trình cộng đồng (CCP). Tại Indonesia, ngăn chặn dịch HIV/AIDS là một vấn đề quan trọng trong chương trình phát triển y tế. Chính phủ khởi động Kế hoạch Hành động giai đoạn 2007-2010 với mục tiêu tiếp cận những nhóm người dễ có nguy cơ mắc bệnh, như tiêm chích ma túy, hành nghề mại dâm; đẩy mạnh tuyên truyền lối sống lành mạnh, quan hệ tình dục an toàn; tư vấn tình nguyện về HIV và xét nghiệm HIV, an toàn trong truyền máu.

Tại Ấn Ðộ, CCP và Cục Ðối tác y tế cộng đồng (HCP) hỗ trợ kỹ thuật phòng tránh AIDS cho các bang, triển khai trên toàn quốc Kế hoạch cộng đồng nhằm đối tượng là lớp trẻ thông qua những nhóm tình nguyện làm tuyên truyền viên và những nhóm cung cấp các dịch vụ y tế giúp các cộng đồng xây dựng kế hoạch hành động, nâng cao năng lực cho người làm công tác phòng, chống HIV/ AIDS.

Tại Bangladesh, CCP cùng Trung tâm chương trình cộng đồng Bangladesh (BCCP) và Nhóm công tác vị thành niên xúc tiến hàng loạt chương trình giáo dục sức khỏe sinh sản cho trẻ mới lớn, cung cấp tư liệu cập nhật tuyên truyền Ngày thế giới chống AIDS, phụ trách chuyên mục về AIDS trên đài phát thanh, truyền hình, giúp Nhóm công tác quốc gia về HIV/ AIDS phối hợp tốt với UNAIDS soạn thảo Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS.

Tại Nepal, CCP và Tổ chức Sức khỏe gia đình quốc tế thực hiện sáng kiến "Dự án truyền thông cộng đồng về HIV/AIDS", tổ chức hàng trăm khóa huấn luyện xây dựng năng lực tốt nhất cho các phương tiện truyền thông và cộng đồng nhằm ngăn chặn sự lây lan HIV/AIDS...

Nhiều tổ chức, diễn đàn khu vực cùng châu Á chống HIV/AIDS. Diễn đàn điện tử AIDS châu Á (EINet) cam kết "giúp châu Á ngăn chặn đại dịch AIDS và chăm sóc sức khỏe vì tương lai tốt đẹp của cộng đồng" và đầu năm 2007 tổ chức các diễn đàn điện tử. Hơn 7.600 người tham gia diễn đàn, gồm các nhà lãnh đạo, những người hoạt động xã hội tích cực và những người đang chung sống với HIV/ AIDS đã đề xuất nhiều giải pháp khả thi tháo gỡ những vấn đề liên quan HIV/AIDS.

Ngân hàng Thế giới (WB) triển khai nhiều dự án hỗ trợ phòng, chống HIV/AIDS; tại Việt Nam là dự án "Giáo dục tiểu học dành cho trẻ em hoàn cảnh khó khăn", theo đó từ năm 2003-2009 tại hơn bốn nghìn trường học ở 195 quận, huyện hàng chục nghìn con em dân tộc thiểu số, nghèo ở vùng sâu, vùng xa, trẻ khuyết tật, lang thang được hỗ trợ học văn hóa và chăm sóc sức khỏe.

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tài trợ Hội nghị quốc tế về chống HIV/AIDS ở châu Á tại Melbourne (Australia) năm 2001; triển khai dự án hỗ trợ kỹ thuật 600.000 USD giúp Cơ quan chống AIDS của Cam-pu-chia nâng cao năng lực; thực hiện dự án 8 triệu USD Ngăn chặn sự lây lan HIV/AIDS tại mỗi nước và toàn khu vực Tiểu vùng Mê Công mở rộng (GMS) nhằm giúp người dân thay đổi hành vi, sống lành mạnh, phân phối bao cao-su, thuốc cho người mắc AIDS...

Nỗ lực của châu Á trong cuộc chiến chống HIV/AIDS đáng được ghi nhận. Tuy nhiên, theo Cơ quan nghiên cứu AIDS amfAR, châu Á (chiếm 60% dân số thế giới) đang đối mặt tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS đến mức báo động, vượt kỷ lục của châu Phi. Cuối những năm 80 của thế kỷ 20 virus HIV chưa "đặt chân" tới biên giới châu Á, nhưng cuối thập niên 90 đã tung hoành khắp châu lục.

Năm 2007 tại đây hơn 300.000 người chết vì bệnh, thêm 446.000 người nhiễm HIV, đưa tổng số người mang HIV/ AIDS lên 4,9 triệu người, trong đó 29% là nữ (năm 2001 là 26%). Theo Help Asia News.It (Ấn Ðộ), mỗi năm tại Tây-Nam Á và Ðông-Nam Á 270.000 người chết vì AIDS (cả thế giới là 2,1 triệu người ).

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, năm 2005 Indonesia ghi nhận 170.000 trường hợp nhiễm HIV thì 40% là nữ; với tốc độ tăng như hiện nay, nếu không có sự can thiệp thích hợp thì năm 2015 nước này có một triệu người nhiễm HIV/AIDS, khoảng 350.000 người chết và 380.000 em nhỏ bị lây từ cha mẹ.

Tại Thái-lan, nhờ kiên quyết thực hiện các biện pháp phòng, chống tỷ lệ mang bệnh giảm, tuy nhiên, đến cuối năm 2007 còn nửa triệu người mang HIV/AIDS, trong đó 40% là nữ; 30%-50% số người nghiện hút bị bệnh - tỷ lệ lây nhiễm cao nhất trong cộng đồng dân cư.

Tại Ấn Ðộ, số người nhiễm HIV giảm từ 5,7 triệu người còn 2,5 triệu người nhưng 15% số người có HIV phải được chữa trị khẩn cấp; số hộ gia đình có HIV tăng 10 lần. Trung Quốc năm 2007 có 700.000 người nhiễm HIV/AIDS (hơn năm trước 50.000 người), chiếm 42% số người tiêm chích ma túy, 44,7 % số người quan hệ tình dục đồng giới; hiện ít nhất 50 triệu người "có nguy cơ"nhiễm HIV.

UNAIDS nêu những nguyên nhân chủ yếu tăng số người nhiễm HIV/AIDS trên thế giới: nghiện hút và quan hệ tình dục bừa bãi; tình trạng di cư ồ ạt trong quá trình đô thị hóa nhanh không được kiểm soát tốt; giao lưu kinh tế, thương mại, du lịch mở rộng tạo nhiều thay đổi tích cực, nhưng cũng là con đường lây lan HIV/AIDS. Những đường truyền bệnh phổ biến nhất ở châu Á: lây từ mẹ sang con; tình dục đồng giới; truyền máu của người có HIV; bệnh lao và một số bệnh lây nhiễm khác không được khống chế triệt để; ngân sách cho sản xuất thuốc và xây dựng cơ sở chữa trị bệnh AIDS còn nhiều bất cập...

Các chuyên gia nhấn mạnh tuyên truyền, giáo dục, trang bị cho mọi người kiến thức về sức khỏe sinh sản, cách phòng, chống HIV/AIDS, hiện đại hóa các trung tâm chữa trị, hỗ trợ người bệnh AIDS hòa nhập gia đình, cộng đồng và xã hội... là những biện pháp hiệu quả, cần được đẩy mạnh với sự tham gia rộng rãi của các mạng lưới và mọi người dân. Hội nghị Bali với 500 đại biểu từ hơn 50 nước trong khu vực tham gia tiếp thêm sức mạnh cho cuộc chiến khó khăn này.