Từ đầu năm tới nay, tại địa phương này đã liên tiếp xảy ra các vụ cháy rừng. Hầu hết các địa phương đã phải nâng mức cảnh báo cháy rừng lên cấp 5 (cấp cảnh báo cao nhất). Với tỷ lệ che phủ rừng cao nhất nước, nếu không quyết liệt trong công tác phòng ngừa thì nhiều diện tích rừng ở Bắc Kạn có thể xảy ra cháy bất cứ lúc nào.
Từ tháng 10/2024 đến nay, Bắc Kạn không có mưa, thời tiết hanh khô kéo dài khiến nguy cơ cháy rừng luôn ở mức cao. Mùa khô và dịp cuối năm cũng là thời điểm người dân tập trung xử lý, đốt dọn thực bì trồng rừng hoặc phát dọn nương rẫy chuẩn bị cho gieo trồng vụ xuân.
Ngày 13/1 tại khu vực Cặm Diền, thôn Bản Cuôn, xã Côn Minh (Na Rì), đã xảy ra vụ cháy gây thiệt hại 1,4 ha rừng. Nguyên nhân gây cháy được xác định là do người dân địa phương đi rừng đốt thực bì sau khai thác rừng trồng, gây cháy lan vào rừng đặc dụng.
Trong quá trình chữa cháy, tại Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ, chị Hoàng Thị Lụa, Tổ viên Tổ An ninh thôn Lủng Pảng, xã Côn Minh bị thương, ngất xỉu do khúc gỗ cháy lăn trên núi xuống va vào người. Chị Lụa được đưa đi cấp cứu kịp thời và hiện sức khỏe đã ổn định.
Ngày 16/1, tại khu đồi thuộc quản lý của gia đình ông Ma Đình Đức và ông Nông Văn Sản, thôn Tân Minh 1, xã Yên Thượng (Chợ Đồn) xảy ra cháy rừng. Nguyên nhân ban đầu được xác định là do người dân đốt nương rẫy, thời tiết hanh khô, gió mạnh dẫn đến đám cháy lan rộng, mất kiểm soát.
Nhận được tin báo, cấp ủy, chính quyền địa phương nhanh chóng tập hợp, huy động lực lượng tại chỗ, lực lượng vũ trang cùng nhân dân địa phương với tổng quân số hơn 100 người tham gia chữa cháy. Sau gần 5 giờ đồng hồ nỗ lực, tập trung tối đa nhân lực, vật lực, đám cháy đã được khống chế.
Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, chỉ trong vòng 3 ngày, từ ngày 13-16/1, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra bảy vụ cháy trên đất lâm nghiệp tại các xã: Côn Minh (Na Rì); Dương Phong, Quang Thuận (Bạch Thông); xã Thanh Mai (Chợ Mới); Yên Thượng (Chợ Đồn). Các vụ cháy rừng ở vị trí cách xa đường giao thông, gây khó khăn trong công tác chữa cháy. Đơn cử như ngày 13/1 tại các khu vực thôn Boóc Khún, Nà Hin, xã Quang Thuận và vụ ở thôn Bản Mún, Nà Coọng, xã Dương Phong (Bạch Thông). Do cháy ở đồi cao, địa hình hiểm trở, công tác chữa cháy gặp nhiều khó khăn, đến ngày 14/1 mới dập tắt được đám cháy.
Nghiêm trọng nhất và gây thiệt hại nặng nhất là vụ cháy hơn 30 ha rừng tại huyện Chợ Mới vào ngày 20 và ngày 21/1 vừa qua. Theo Hạt Kiểm lâm huyện Chợ Mới, đám cháy được phát hiện chiều ngày 20/1 tại địa phận thôn Bản Quất, xã Như Cố, sau đó lan sang các thôn lân cận là Khuân Bang, Bản Cầy, tiếp đó cháy sang thôn Hợp Nhất, xã Thanh Thịnh. Diện tích rừng bị cháy lên hơn 30 ha, trong đó có 10 ha rừng trồng keo, bạch đàn; khoảng 20 ha là cỏ tranh, lau lách và cháy lưới thảm thực bì tự nhiên. Chủ rừng là UBND xã Như Cố và Công ty TNHH một thành viên Phúc Lộc.
Theo cơ quan chức năng, nguyên nhân cháy là do người dân đi rừng sử dụng lửa bất cẩn, tuy nhiên, hiện chưa xác định được người gây cháy. Do đám cháy quy mô tương đối lớn, huyện đã phải huy động khoảng 400 người gồm lực lượng kiểm lâm, quân đội, công an, dân quân tự vệ và người dân trong xã dập lửa. Đến chiều ngày 21/1 mới khống chế được đám cháy.
Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo Hạt Kiểm lâm huyện Chợ Mới phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng chức năng tiến hành đo đếm, xác định, phân loại rừng thiệt hại, điều tra làm rõ đối tượng gây cháy rừng để có căn cứ xử lý theo quy định.
Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn, trong 3 tháng qua, thời tiết không mưa, khô hanh kéo dài, nguy cơ cao cháy rừng trên diện rộng, chỉ trong ba tuần của tháng 1/2025 đã có xảy ra tám vụ cháy rừng. Mặc dù đã được các cấp, ngành tuyên truyền, cảnh báo các nguy cơ cháy rừng trong mùa khô nhưng nhiều người vẫn chủ quan, không lường hết hậu quả của vụ việc.
Các vụ cháy rừng thời gian qua gần như đều do tác động của con người, đó là việc sử dụng lửa xử lý thực bì không đúng cách, hút thuốc trong rừng, đi đánh bắt ong… Trong trường hợp tàn lửa không được dập tắt triệt để dưới lớp thực bì dày sẽ liên kết lại với nhau cháy âm ỉ, gặp gió lớn có thể bùng cháy trở lại, khả năng lan rộng là rất lớn.
Tỉnh Bắc Kạn hiện có hơn 374.000 ha rừng, trong đó rừng tự nhiên gần 272.000 ha và rừng trồng hơn 102.000 ha. Những năm gần đây cháy rừng vẫn xảy ra nhưng ở quy mô nhỏ, diện tích rừng bị thiệt hại không nhiều. Trong năm 2024, toàn tỉnh đã xảy ra 10 vụ cháy rừng trên đất lâm nghiệp với diện tích bị cháy hơn 28 ha. Tuy nhiên, chỉ trong tháng đầu năm 2025 đã xảy ra tới 8 vụ cháy gây thiệt hại diện tích rừng hơn thiệt hại do cháy rừng của cả năm 2024 đang cho thấy việc phòng ngừa cần thực hiện quyết liệt hơn.
Trước tình hình này, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo toàn thể lực lượng trong thời gian cao điểm, tập trung lực lượng thường xuyên tuần tra, kiểm tra rừng, xác định các khu vực trọng điểm, phân công bảo đảm hơn 50% quân số thường trực tại cơ sở. Đồng thời, tập trung tại khu vực trọng điểm tuần tra, canh gác và trực tiếp hướng dẫn người dân xử lý thực bì theo đúng quy trình, tránh cháy lan.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn Nông Quang Nhất yêu cầu các đơn vị, địa phương thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy rừng theo kế hoạch, phương châm 4 tại chỗ, lấy phòng là chính, chữa cháy phải kịp thời, an toàn, hiệu quả.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm chủ động cập nhật, thông báo cấp dự báo cháy rừng đến các địa phương và nhân dân biết, thực hiện; tăng cường kiểm tra các khu vực có nguy cơ cao xảy ra cháy rừng; theo dõi, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình kiểm soát quá trình sử dụng lửa trong quá trình xử lý thực bì. Nghiêm cấm mọi hành vi sử dụng lửa trong và gần rừng vào những ngày có cấp dự báo cháy rừng cao (cấp 4, cấp 5).
