Cơ sở pháp lý, địa giới hành chính giữa hai tỉnh Kon Tum-Quảng Nam được xác định theo Bản đồ 364 được lập trên cơ sở Chỉ thị 364-CT ngày 6/11/1991 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) về việc giải quyết những tranh chấp đất đai liên quan địa giới hành chính tỉnh, huyện, xã; Nghị định số 119-CP ngày 16/9/1994 của Chính phủ ban hành Quy định quản lý, sử dụng hồ sơ địa giới, bản đồ địa giới và mốc địa giới hành chính các cấp.
Theo Ủy ban nhân dân huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum, năm 1991, khi xác định đường địa giới hành chính với các tỉnh có liên quan, trong đó có tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng, tỉnh Kon Tum đã tiến hành hiệp thương với tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng và hai bên thống nhất trên toàn tuyến, có đoạn địa giới hành chính giữa xã Đăk Ring, huyện Kon Plông giáp xã Trà Vân, huyện Trà My; giữa huyện Kon Plông với huyện Trà My. Năm 1993, các bên ký xác nhận pháp lý vào bộ hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính.
 |
Cuộc sống người dân thôn 3, xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My tại vùng vướng mắc địa giới hành chính giữa hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam còn nhiều khó khăn. |
Đến năm 1996, tỉnh Quảng Nam được thành lập trên cơ sở điều chỉnh địa giới hành chính tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng.
Sau đó tỉnh Quảng Nam đã thực hiện việc lập lại hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính các cấp theo Chỉ thị 364; bộ hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính tỉnh Quảng Nam có liên quan đường địa giới hành chính với tỉnh Kon Tum, trong đó có đoạn địa giới hành chính giữa xã Đăk Ring, huyện Kon Plông giáp xã Trà Vân, huyện Trà My.
Các xã, các huyện hai bên đối chiếu, kiểm tra và thấy trùng khớp đường địa giới trong bộ hồ sơ, bản đồ 364 của tỉnh Kon Tum và thực trạng hai tỉnh đang quản lý trên thực địa và được Chủ tịch UBND các cấp (tỉnh, huyện, xã) của tỉnh Kon Tum và tỉnh Quảng Nam đã ký xác nhận pháp lý.
Năm 1998, xã Trà Vinh, huyện Trà My được thành lập (trên cơ sở điều chỉnh địa giới hành chính xã Trà Vân) và thực hiện việc lập hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính theo Chỉ thị số 364/CT và đã được xã Đăk Ring, huyện Kon Plông kiểm tra, đối chiếu và thấy trùng khớp đường địa giới trong bộ hồ sơ, bản đồ 364 và trên thực địa giữa hai xã đang quản lý. Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp (tỉnh, huyện, xã) của tỉnh Kon Tum và tỉnh Quảng Nam đã ký xác nhận pháp lý.
Năm 2003, huyện Nam Trà My được thành lập trên cơ sở điều chỉnh địa giới hành chính huyện Trà My; sau đó huyện Nam Trà My thực hiện việc lập hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính theo Chỉ thị 364 và đã được huyện Kon Plông kiểm tra, đối chiếu và thấy trùng khớp đường địa giới trong bộ hồ sơ, bản đồ 364 và trên thực địa giữa hai huyện đang quản lý. Chủ tịch UBND các cấp (tỉnh, huyện, xã) của tỉnh Kon Tum và tỉnh Quảng Nam đã ký xác nhận pháp lý.
Năm 2004, xã Đăk Nên được thành lập trên cơ sở điều chỉnh địa giới hành chính xã Đăk Ring, huyện Kon Plông; xã Đăk Nên đã thực hiện việc lập bộ hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính theo Chỉ thị 364 và được tỉnh Quảng Nam kiểm tra, thống nhất và ký xác nhận pháp lý.
Có thể thấy, từ khi xác lập hồ sơ đường địa giới hành chính giữa tỉnh Kon Tum và Quảng Nam theo Chỉ thị 364-CT đến nay, mặc dù cả hai tỉnh đã trải qua 5 lần thành lập, chia tách các đơn vị hành chính nhưng tuyến địa giới hành chính giáp ranh giữa tỉnh Kon Tum và tỉnh Quảng Nam vẫn không thay đổi. Sau mỗi lần thành lập, chia tách các đơn vị hành chính thì cả hai tỉnh đều ký lại hồ sơ đường địa giới hành chính theo hướng giữ nguyên đường địa giới hành chính theo Chỉ thị 364-CT.
 |
Người dân vùng vướng mắc địa giới hành chính không được đầu tư điện, đường, trường, trạm, sóng điện thoại... |
Thế nhưng, trên thực tế hiện nay có gần 240 hộ với hơn 1.000 nhân khẩu (với hơn 80% dân số thuộc diện nghèo) của xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My đang sinh sống tập trung tại xã Đăk Nên, huyện Kon Plông, cụ thể: tại làng Tu Rít (khoảng 37 hộ); các làng Đăk Du, Tắp Yêu (khoảng 156 hộ); các làng Tu Lú, Tu Đót, Đăk Meng, Ngọc Bum (khoảng 45 hộ). Do vướng mắc địa giới, tại đây không có công trình cơ sở hạ tầng nào được đầu tư từ nguồn vốn nhà nước, bà con không được đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu điện, đường, trường, trạm, không sóng điện thoại, không được cấp giấy tờ đất đai… nên bỏ lỡ nhiều cơ hội phát triển sản xuất cải thiện cuộc sống.
Trước cuộc sống khó khăn của các hộ dân nơi đây, trong thời gian qua, hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam đã có nhiều cuộc làm việc cấp cao để giải quyết vướng mắc liên quan tuyến địa giới hành chính giữa hai tỉnh. Tại buổi làm việc ngày 18/8/2022, lãnh đạo 2 tỉnh Kon Tum và Quảng Nam thống nhất thành lập tổ công tác giữa hai tỉnh tiếp tục làm việc tìm phương án đi đến thống nhất để đề xuất lên cấp trên, từ đó để hai tỉnh triển khai thực hiện nhằm bảo đảm người dân ổn định sản xuất và sinh sống. Thế nhưng đến nay, vụ việc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.
 |
Lãnh đạo cấp cao hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam làm việc để giải quyết vướng mắc. |
Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Kon Plông Đặng Quang Hà cho biết, trong khi chờ ý kiến của cấp có thẩm quyền, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Kon Tum vẫn luôn quan tâm chỉ đạo các cơ quan, đơn vị của tỉnh và huyện Kon Plông thường xuyên phối hợp với chính quyền huyện Nam Trà My, xã Trà Vinh trong việc quản lý an ninh trật tự trên địa bàn, quan tâm chăm lo đến đời sống, sản xuất của các hộ sinh sống tại đây.
Gần đây nhất, ngày 25/6/2024, Huyện ủy Kon Plông và Huyện ủy Nam Trà My tổ chức buổi làm việc bàn một số nội dung phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý khu vực nhân dân thôn 3, xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam hiện đang sinh sống trên địa giới hành chính thôn Tu Thôn, xã Đăk Nên, huyện Kon Plông. Hai bên ký biên bản ghi nhớ thực hiện một số nội dung, trong đó có phối hợp, triển khai đầu tư một số hạng mục cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ nhu cầu sinh hoạt của nhân dân.
 |
Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum Đặng Quang Hà (thứ hai từ phải sang) thăm hỏi người dân vùng vướng mắc địa giới hành chính. |
Do không tự giải quyết được vướng mắc về địa giới, dân cư giữa xã Đăk Nên, huyện Kon Plông và xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My, 2 tỉnh Kon Tum và Quảng Nam đã báo cáo, kiến nghị Chính phủ nhằm giải quyết vướng mắc. Mới đây, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ đã thành lập đoàn, thực hiện việc khảo sát thực địa tại khu vực vướng mắc địa giới, dân cư giữa xã Đăk Nên, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum và xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam để từ kết quả khảo sát thực tế sẽ tham mưu Chính phủ sớm giải quyết vướng mắc giữa hai tỉnh, tạo điều kiện cho hai tỉnh đầu tư phát triển và người dân sinh sống tại đây ổn định cuộc sống.
