Tỉnh Phú Yên đã bỏ ra hàng nghìn tỷ đồng khắc phục bằng cách xây kè chống sạt lở bờ sông, bờ biển. Tuy nhiên, sự đầu tư cho những công trình này quá lớn trong khi nguồn ngân sách tỉnh còn gặp khó khăn và diễn biến thiên tai hằng năm ngày càng phức tạp, khó lường.
Về lâu dài Phú Yên cần sự hỗ trợ của Trung ương với những giải pháp, chính sách đầu tư thích hợp mới khắc phục được tình trạng này.
Sạt lở nặng, ảnh hưởng đời sống người dân
Địa bàn Phú Yên có hơn 50 con sông lớn nhỏ, phần lớn bắt nguồn từ dãy núi Trường Sơn ở phía tây, dãy Cù Mông ở phía bắc và dãy Đèo Cả ở phía nam. Sông suối của tỉnh thường ngắn, dốc nên tốc độ dòng chảy lớn, hằng năm thường gây lũ lụt và sạt lở hai bên bờ sông.
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phú Yên, từ năm 2010 đến nay, sạt lở bờ sông, triều cường xâm thực bờ biển đã làm mất đi hàng trăm hecta đất ven sông, ven biển trên địa bàn toàn tỉnh.
Sông Ba, con sông lớn nhất tỉnh, hằng năm dòng chảy của sông Ba ảnh hưởng nghiêm trọng tại nhiều địa phương, nhiều nơi sông ăn sâu vào khu dân cư, uy hiếp hàng trăm hộ dân sinh sống ven sông.
Theo ông Đinh Long Ẩn ở thôn Cẩm Thạch, xã Hòa Định Tây (huyện Phú Hòa), sạt lở bờ sông ở đây đã xảy ra nhiều năm nay, nhưng gần đây tình trạng sạt lở rất nặng. Trước đây, bờ sông nằm xa ở ngoài hàng trăm mét, nhưng khoảng 10 năm trở lại đây, nước sông đã xâm thực sâu vào đất sản xuất, uy hiếp nhiều khu dân cư.
“Bà con chúng tôi đề nghị tỉnh và huyện cần triển khai xây dựng đoạn kè sông này để bảo vệ các khu dân cư và đất sản xuất nông nghiệp, nếu không, khu vực này khó chống chọi với dòng lũ hằng năm”, ông Ẩn nói.
Trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân, ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa cho biết, trên địa bàn huyện có nhiều vị trí sạt lở bờ sông Ba.
“Nặng nhất là đoạn qua xã Hòa Định Tây. Trước đây có một khu dân cư đã bị “xóa sổ” và hiện nay có một đoạn đang bị sạt lở hơn 1km, hàng trăm hộ dân bị ảnh hưởng. Khu vực thị trấn Phú Hòa cũng có 2 điểm sạt lở với chiều dài khoảng 1,5km, còn ở khu vực xã Hòa An có 3 điểm sạt lở với chiều dài hơn 3km. Mấy năm gần đây, nước sông Ba đã xâm thực vào đất sản xuất tại các điểm sạt lở này từ 5-10m, cuốn trôi hàng chục hecta đất sản xuất nông nghiệp, uy hiếp nhiều khu dân cư…”, Phó chủ tịch UBND huyện Phú Hòa Nguyễn Ngọc Tường cho biết.
Không chỉ sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đời sống người dân sống ven các con sông, mà các địa phương ven biển các huyện Tuy An, thị xã Sông Cầu, Đông Hòa và thành phố Tuy Hòa cũng bị tình trạng sóng biển, triều cường xâm thực gây sạt lở bờ biển, uy hiếp nhiều khu dân cư sinh sống bao đời nay.
Gần đây nhất là ảnh hưởng của đợt mưa bão cuối tháng 10/2022, triều cường đã xâm thực và gây sạt lở đất sâu vào khoảng 7m tại thôn Giai Sơn, xã An Mỹ, gây thiệt hại cho nhiều hộ gia đình.
 |
Bờ sông Ba đoạn qua thôn Cẩm Thạch, xã Hòa Định Tây (huyện Phú Hòa) là một trong những điểm sạt lở nghiêm trọng, cần được xây kè bảo vệ. |
Ông Biện Ngọc Dương, Chủ tịch UBND xã An Mỹ cho biết: Triều cường đã xâm thực vào đất liền khoảng 4-6m, chiều dài đoạn xâm thực khoảng 120m, sóng biển làm sập tường rào, công trình phụ của một số nhà dân ở xóm Gành Dưa, thôn Giai Sơn. Một một số hộ dân ở thôn Mỹ Quang Bắc (xã An Chấn) cũng bị ảnh hưởng do đợt triều cường xâm thực…
Theo ông Huỳnh Văn Khoa, Chủ tịch UBND huyện Tuy An, hiện nay trên địa bàn huyện có nhiều điểm sạt lở bờ sông, bờ biển, nhưng sạt lở nặng nhất hiện nay có 8 địa điểm, trong đó có 4 địa điểm sạt lở bờ sông với tổng chiều dài khoảng 3,6km và 4 địa điểm sạt lở bờ biển với tổng chiều dài hơn 4km.
Đối với sạt lở bờ biển thường xảy ra vào mùa mưa bão, thủy triều lên kết hợp với sóng biển lớn đã gây ra những đợt triều cường xâm thực, cuốn trôi nhiều diện tích đất và uy hiếp nhiều khu dân cư ven biển. Chính quyền phải quy hoạch di dời nhiều hộ dân đến sinh sống nơi an toàn.
Cần khẩn trương xây kè bảo vệ
Theo ông Lữ Ngọc Lâm, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, qua khảo sát hiện nay toàn tỉnh có 44 địa điểm, khu vực bờ sông, bờ biển bị sạt lở với tổng chiều dài gần 90km.
Riêng các sông lớn như sông Ba, Kỳ Lộ, Bàn Thạch, tình trạng sạt lở bờ sông ngày càng nghiêm trọng.
Hiện có 17 địa điểm, khu vực dọc các sông này bị sạt lở với tổng chiều dài hơn 65km. Còn đối với tình trạng sạt lở bờ biển trên địa bàn tỉnh cũng đáng báo động, hiện có 19 địa điểm, khu vực với tổng chiều dài sạt lở hơn 20km…
Trước tình huống cấp bách của tình trạng sạt lở như trên, các địa phương đã triển khai khắc phục.
Theo ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa, trước mắt, UBND huyện chỉ đạo các lực lượng chức năng, địa phương và người dân có đất sản xuất trong khu vực bị sạt lở dọc bờ sông Ba triển khai đóng cọc tre và dùng đá, bao tải đựng đất, cát đổ vào những vị trí bị sạt lở và trồng cây, nhất là trồng tre nhằm hạn chế sạt lở trên diện rộng.
“Về lâu dài, huyện Phú Hòa kiến nghị tỉnh sớm chỉ đạo các sở, ngành chuyên môn giúp địa phương khảo sát, đánh giá thực trạng sạt lở bờ sông Ba đoạn qua địa bàn huyện và cấp bách triển khai xây dựng kè tại các khu vực sạt lở nặng nhằm bảo vệ đất sản xuất và các khu dân cư ven sông”, ông Tường nói.
Ông Lê Tấn Hổ, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Phú Yên cho biết, trong những năm qua, mặc dù kinh phí còn khó khăn, nhưng tỉnh cũng cân đối đầu tư xây dựng kiên cố gần 60km kè tại những nơi xung yếu phòng, chống sạt lở.
Riêng từ năm 2017 đến nay, tỉnh đã triển khai xây dựng 14 dự án kè sông, kè biển với tổng chiều dài gần 20km, kinh phí thực hiện gần 720 tỷ đồng.
Tuy nhiên, tình hình sạt lở trên địa bàn tỉnh diễn biến rất phức tạp, cả khu vực bờ sông, cửa sông và ven biển. Các vị trí sạt lở được xác định mang tính cục bộ, một số vị trí được xử lý bằng nguồn kinh phí hạn hẹp nên không thể giải quyết triệt để.
Các giải pháp công trình được đề xuất chỉ trong giai đoạn dự án mà chưa có những giải pháp phòng ngừa giảm thiểu (giải pháp phi công trình) hay một số giải pháp khác như cảnh báo, giám sát sạt lở… Do đó, việc xây dựng kế hoạch phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh để từng bước triển khai thực hiện là rất cần thiết và cấp bách hiện nay.
Theo ông Lữ Ngọc Lâm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở đã có báo cáo tình hình sạt lở và xử lý sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh gửi Cục Ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai (Tổng cục Phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn).
Theo đó, Phú Yên đề xuất Trung ương hỗ trợ đầu tư 40 dự án cấp bách sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025 với tổng chiều dài gần 89km, tổng mức đầu tư khoảng 4.480 tỷ đồng. Trong 40 dự án cấp bách này, có 9 dự án được phân loại tình hình sạt lở là đặc biệt nguy hiểm…
