Các vòng đàm phán sáu bên về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên

Chẳng hạn, CHDCND Triều Tiên đã cho phép các chuyên gia của Trung Quốc, Nga và Mỹ tiếp cận đầy đủ các cơ sở hạt nhân để xem xét việc Bình Nhưỡng thực hiện cam kết liên quan chương trình hạt nhân của nước này; Mỹ xem xét đưa CHDCND Triều Tiên ra khỏi danh sách các nước tài trợ khủng bố trong thời gian từ nay đến cuối năm...

Từ tháng 8-2003 đến nay, các bên liên quan đã tiến hành sáu vòng đàm phán về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, cụ thể như sau:

Vòng đàm phán sáu bên đầu tiên được tiến hành tại nhà khách Ðiếu Ngư Ðài ở Bắc Kinh, Trung Quốc từ ngày 27 đến 29-8-2003, chỉ mang tính hình thức.

Vòng đàm phán sáu bên thứ hai được tổ chức tại Bắc Kinh trong bốn ngày (từ ngày 25 đến 28-2-2004), kết thúc không đạt kết quả do lập trường của các bên còn khác xa nhau. Tuy nhiên, các bên đã đề cập việc thành lập ban công tác để đàm phán về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.

Tại vòng đàm phán này, Trung Quốc, Nga và Nhật Bản ủng hộ việc thành lập ban công tác để thảo luận các bước từ "đình chỉ" đến "hủy bỏ" chương trình phát triển hạt nhân của CHDCND Triều Tiên. Ðồng thời, các bên thảo luận việc ra một tuyên bố chung, trong đó đề cập việc "tiếp tục duy trì cơ chế đàm phán".

Vòng đàm phán sáu bên thứ ba được tổ chức tại Bắc Kinh, Mỹ đề nghị viện trợ năng lượng cho CHDCND Triều Tiên nếu nước này từ bỏ các chương trình hạt nhân. Ðàm phán diễn ra trong bốn ngày bắt đầu từ ngày 23 đến 26-6-2004.

Vòng đàm phán sáu bên lần thứ tư được tiến hành trong hai giai đoạn. Giai đoạn một từ ngày 26-7 đến 7-8-2005, giai đoạn hai từ ngày 13 đến 19-9-2005. Vòng đàm phán sáu bên lần thứ tư kết thúc ngày 19-9-2005 với việc ra Tuyên bố chung sáu điểm, khẳng định thực hiện có tính nguyên tắc về các vấn đề then chốt như: CHDCND Triều Tiên cam kết từ bỏ tất cả vũ khí hạt nhân và các kế hoạch hạt nhân hiện thời; Mỹ khẳng định tôn trọng chủ quyền của CHDCND Triều Tiên; không triển khai vũ khí hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên; không có ý định tiến công Triều Tiên và sẽ thảo luận vấn đề xây dựng các lò phản ứng nước nhẹ cho CHDCND Triều Tiên vào thời điểm thích hợp.

Vòng đàm phán sáu bên thứ năm chia thành ba giai đoạn. Giai đoạn một diễn ra từ ngày 9 đến 11-11-2005 với mục tiêu chính là bàn các biện pháp và bước đi cụ thể để thực hiện Tuyên bố chung đã đạt được tại vòng bốn (ngày 19-9-2005). CHDCND Triều Tiên yêu cầu Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận, đồng thời ngừng cáo buộc nước này phát triển vũ khí và làm USD giả. Washington khẳng định lại lập trường không bàn vấn đề lò nước nhẹ khi Bình Nhưỡng chưa từ bỏ chương trình hạt nhân... Với những bất đồng chủ yếu nêu trên, giai đoạn một của vòng năm đàm phán sáu bên đã không đạt được thỏa thuận cụ thể nào, kể cả việc ấn định thời gian đàm phán giai đoạn hai.

Do lập trường của Mỹ và CHDCND Triều Tiên còn khác xa nhau, giai đoạn hai của vòng năm đàm phán sáu bên về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, diễn ra từ ngày 18 đến 22-12-2006, tiếp tục gặp nhiều khó khăn, phức tạp.

Tuy nhiên, tại giai đoạn ba, diễn ra từ ngày 8 đến 13-2-2007, các bên đã đạt được Thỏa thuận chung (còn được gọi là Thỏa thuận ngày 13-2), với nội dung cơ bản là CHDCND Triều Tiên sẽ bắt đầu những động thái ngừng hoạt động các cơ sở hạt nhân hướng tới phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, cụ thể là CHDCND Triều Tiên sẽ đóng cửa và niêm phong cơ sở hạt nhân của mình tại Dong Piên, mời nhân viên của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) trở lại CHDCND Triều Tiên, đồng thời chấp nhận tất cả các cuộc giám sát, kiểm chứng cần thiết, đổi lại các nước liên quan sẽ cung cấp năng lượng hoặc các khoản viện trợ tương đương cho CHDCND Triều Tiên; Mỹ đưa CHDCND Triều Tiên ra khỏi danh sách các nước tài trợ khủng bố và dỡ bỏ các chế tài tài chính đối với CHDCND Triều Tiên; thành lập năm nhóm làm việc về phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, viện trợ kinh tế và năng lượng cho Triều Tiên, xây dựng một khuôn khổ hòa bình cho bán đảo Triều Tiên và an ninh Ðông - Bắc Á, bình thường hóa quan hệ CHDCND Triều Tiên - Mỹ, bình thường hóa quan hệ CHDCND Triều Tiên - Nhật Bản.

Vòng đàm phán sáu bên thứ sáu giai đoạn một bắt đầu từ ngày 19-3 vừa qua, do lập trường của các bên còn khác xa nhau nên đến ngày 22-3, các bên nhất trí tạm dừng.

Ngày 18-7 vừa qua, các bên tham gia đàm phán nối lại giai đoạn một vòng sáu đàm phán sáu bên. Cuộc đàm phán kéo dài đến ngày 20-7, thêm một ngày so với dự kiến, nhưng vẫn không đạt được thỏa thuận về thời hạn chót để CHDCND Triều Tiên công bố tất cả các chương trình hạt nhân và đóng cửa các cơ sở hạt nhân của nước này.

Tuy nhiên, các bên liên quan đã nhất trí tổ chức vòng sáu đàm phán sáu bên giai đoạn hai vào ngày 19-9 để thảo luận việc giải trừ các cơ sở hạt nhân của CHDCND Triều Tiên; đồng thời nhất trí tổ chức các cuộc họp cấp chuyên viên từ giữa tháng 8 để thảo luận từng vấn đề như: đặt thời hạn đóng cửa các cơ sở hạt nhân của Triều Tiên, phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, bình thường hóa quan hệ ngoại giao CHDCND Triều Tiên-Mỹ và CHDCND Triều Tiên-Nhật Bản, hỗ trợ kinh tế và năng lượng (tương đương với 950 nghìn tấn dầu) cho CHDCND Triều Tiên và thiết lập cơ chế hòa bình và an ninh trên khu vực Ðông - Bắc Á.

Các bên cũng nhất trí tổ chức trong thời gian "sớm nhất có thể" cuộc gặp đầu tiên cấp Bộ trưởng Ngoại giao sáu nước tham gia đàm phán để thúc đẩy việc thực hiện Tuyên bố Bắc Kinh (19-9-2005) và Thỏa thuận ngày 13-2 năm nay cũng như nội dung được nhất trí trong bản Thông cáo báo chí ngày 20-7, đồng thời thảo luận các biện pháp cụ thể nhằm tăng cường hợp tác an ninh ở khu vực Ðông-Bắc Á