Bình Thuận: Hồ Biển Lạc không phải là công trình thủy lợi

Theo báo cáo, hồ Biển Lạc là hồ tự nhiên có từ lâu đời, lưu vực có diện tích khoảng 205 km2. Vào mùa mưa, nước từ sông La Ngà vào hồ theo tự nhiên, nước ngập dâng cao với diện tích 1.659 ha, tương ứng với tần suất lũ P = 1.5% và ứng với cao trình mực nước lũ lớn nhất là + 113.79 m (mực nước lũ điều tra năm 1994 là +113.7 m). Vào mùa khô, nước cạn diện tích nước ở mức thấp nhất còn 436 ha.

Đây là hồ tự nhiên, không phải là hồ thủy lợi, nên Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận, (viết tắt là Công ty Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận) không quản lý phần diện tích trong hồ, mà Công ty chỉ quản lý công trình “Cầu giao thông kết hợp cống điều tiết lũ Lăng Quăng” trên tuyến đường ĐT 710 qua hai huyện Tánh Linh và Đức Linh, Bình Thuận.

Hồ Biển Lạc, xã Gia An, huyện Tánh Linh, Bình Thuận vào mùa mưa, nước ngập dâng cao với diện tích 1.659 ha.

Về công trình “Cầu giao thông kết hợp cống điều tiết lũ Lăng Quăng trên tuyến đường ĐT 710”. Đây là công trình được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận phê duyệt tại Quyết định số 1150/QĐ-UBND, ngày 10/5/2002 và Quyết định số 1433 QĐ/CT-UBBT ngày 17/6/2003 về việc điều chỉnh dự án. Công trình được giao cho Công ty Khai thác công trình thủy lợi làm chủ đầu tư.

Công trình có nhiệm vụ bảo đảm giao thông và điều tiết lũ, với tổng vốn đầu tư hơn 10,4 tỷ đồng. Về giải pháp công trình, công trình vừa bảo đảm giao thông, vừa bảo đảm thoát lũ suối Lăng Quăng và đồng thời ngăn lũ ngoài sông La Ngà khi mực nước lũ ngoài sông dâng cao.

Với nhiệm vụ trên thì công trình đã bảo đảm hiệu quả đầu tư, tức là vừa bảo đảm giao thông trên tuyến đường ĐT710, vừa bảo đảm thoát lũ theo hiện trạng và ngăn lũ ngoài sông La Ngà dâng cao để bảo vệ phần diện tích đất đang sản xuất trong lòng hồ theo hiện trạng.

Cũng theo Công ty Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận, về lâu dài, các hạng mục công trình đã được xây dựng sẽ phù hợp với Quy hoạch phát triển thủy lợi cho khu vực phía nam tỉnh như hiện nay các hệ thống công trình đang triển khai.

Về tên gọi của công trình, trong báo cáo của Công ty nói rõ, sau khi công trình hoàn thành, nếu đúng phải gắn biển công trình theo đúng tên của Dự án là “Cầu giao thông kết hợp cống điều tiết lũ Lăng Quăng trên tuyến đường ĐT710 xã Gia An, huyện Tánh Linh”, nhưng để gọn, dễ nhớ nên đặt tên công trình là “Hồ Biển Lạc” theo tên hồ Biển Lạc tự nhiên.

Nhà quản lý vận hành cống điều tiết lũ hồ Biển Lạc.

Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân huyện Tánh Linh, hồ Biển Lạc vào mùa khô, nước cạn, lòng hồ chủ yếu là đất nông nghiệp của người dân và một ít đất còn ngập nước do Ủy ban nhân dân xã Gia An quản lý.

Trước đây huyện có quy hoạch diện tích 230 ha vùng bán ngập trong lòng hồ, chưa có người dân canh tác còn hoang hóa để khai thác đất sét sản xuất gạch ngói, cát xây dựng và quy hoạch khoảng 45 ha dọc theo đường ÐT 710 để duy trì, phát triển làng nghề sản xuất gạch ngói tại đây. Ðến những năm 1990, người dân khai hoang cải tạo trồng lúa nhưng do là vùng đất sét, sản xuất không hiệu quả nên để lại cho các Hợp tác xã gạch ngói Gia An, huyện Tánh Linh và xã Vũ Hòa, huyện Đức Linh giáp ranh để khai thác đất sét cung cấp nguyên liệu sản xuất gạch ngói.

Sau này, khi nhu cầu xây dựng tăng, hoạt động khai thác cát xây dựng tại đây rầm rộ. Địa phương đã cấp giấy phép tận dụng cát xây dựng cho một số doanh nghiệp, tổ hợp tác. Tuy nhiên, hoạt động khai thác khoáng sản trái phép cũng diễn biến phức tạp.

Ông Nguyễn Hữu Phước, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tánh Linh cho biết, theo quy hoạch thủy lợi, công trình “Cầu giao thông kết hợp cống điều tiết lũ Lăng Quăng” này để đón đầu tích nước hồ trong tương lai khi có điều kiện. Nếu muốn tích nước mùa mưa để phục vụ sản xuất cho mùa khô thì phải khảo sát đo đạc lòng hồ và đưa vào kế hoạch bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên do kinh phí lớn (khoảng 1.000 tỷ đồng), điều kiện ngân sách của tỉnh khó khăn còn phải ưu tiên cho các công trình khác, nên lâu nay chưa thực hiện được.