Trước đó, ngày 21/6/2023, Sở Văn hóa, Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh thừa ủy quyền của Chủ tịch UBND Thành phố đã ký cấp giấy phép hoạt động bảo tàng ngoài công lập cho Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định. Bảo tàng chịu sự quản lý của Nhà nước và chính quyền địa phương nơi hoạt động và thuộc sở hữu của gia đình Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân (LLVTND) Trần Văn Lai.
Sống động ký ức Biệt động Sài Gòn
Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định có trụ sở tại số 145 Trần Quang Khải, phường Tân Định, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là bảo tàng duy nhất ở Việt Nam về lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định. Đặc biệt, đây cũng là Bảo tàng nằm trong di tích.
Địa điểm này, trước đây thuộc nghiệp đoàn Ngọc Quế - cơ sở bí mật của lực lượng Biệt động Sài Gòn hoạt động dưới vỏ bọc là cơ sở đóng mới xích lô và gia công đồ nội thất cho Dinh Độc Lập.
 |
| Lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh trao quyết định thành lập Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định. (Ảnh: Fb Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định) |
Bảo tàng hiện sở hữu 7 bộ sưu tập hiện vật quý giá gắn liền với lực lượng Biệt động, gồm: Các hầm bí mật chứa vũ khí, ém quân; Những chiếc xe các chiến sĩ Biệt động đã dùng để đi lại, hoạt động; Vũ khí; Vật dụng sinh hoạt gắn liền với quá trình hoạt động của lực lượng Biệt động Sài Gòn; Dụng cụ đồ nghề sản xuất của Anh hùng LLVTND Trần Văn Lai (Mai Hồng Quế) trong vỏ bọc nhà thầu khoán Dinh Độc Lập; Thiết bị thông tin liên lạc…
 |
Bên trong Bảo tàng. (Ảnh: Fb Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định) |
Tại Bảo tàng, lịch sử của Biệt động Sài Gòn - Gia Định hiện lên sống động qua lược đồ được xây dựng trên tấm bản đồ xưa của Sài Gòn - Gia Định. Lần đầu tiên, một hình ảnh tổng quan về mạng lưới và cách thức hoạt động đầy bí ẩn của Biệt động Sài Gòn - Gia Định được hiện hữu đầy đủ và rõ nét qua hệ thống các hầm chứa vũ khí, hầm ém quân được xây dựng ngay trong lòng địch trong nhiều năm phục vụ cho các trận đánh huyền thoại của Biệt động giữa lòng Sài Gòn, và cho Chiến dịch Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.
Cùng với tấm bản đồ, là các màn hình tương tác thông minh để khách tham quan tra cứu hình ảnh và dữ liệu về các chiến sĩ và chiến công huyền thoại của Biệt động Sài Gòn - Gia Định.
 |
(Ảnh: Fb Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định) |
Không chỉ góp phần lưu giữ ký ức lịch sử, với tấm lòng biết ơn vô hạn đối với lực lượng Biệt động Sài Gòn - Gia Định, một Bức tường Tưởng niệm được xây dựng trang trọng trong không gian ấm cúng của Bảo tàng để tri ân, tưởng nhớ những anh hùng liệt sĩ Biệt động Sài Gòn - Gia Định đã hiến dâng cuộc đời cho Tổ quốc.
Để có được Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định ngày hôm nay là một hành trình dài tìm kiếm, sưu tầm và phục dựng lại kỷ vật. Từ những năm 1980, từ tấm lòng và quyết tâm nung nấu của Anh hùng LLVTND Trần Văn Lai về việc tìm lại và lưu giữ những kỷ vật của đồng đội, của Biệt động Sài Gòn - Gia Định, quá trình tìm kiếm kỷ vật bắt đầu và trải qua nhiều năm dài.
Phát biểu khai mạc buổi lễ khi được chính thức trở thành thành viên của hệ thống bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh, ông Trần Trọng Nghĩa - Giám đốc Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định xúc động chia sẻ: "Ông nội tôi cùng các đồng đội của ông đã góp phần viết nên những trang sử hào hùng trên mảnh đất này. Đến thời ba tôi cùng gia đình, được sự giúp sức, đồng hành của Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến Khối Vũ trang - Biệt động, của Hội Di sản Văn hóa và Bộ Tư lệnh Thành phố đã phục dựng các di tích, xây dựng bảo tàng này. Tôi ý thức được trách nhiệm của thế hệ anh em chúng tôi là phải tiếp tục làm cho những trang sử oai hùng ấy luôn được tô thắm".
 |
Du khách đến tham quan Bảo tàng (Ảnh: Fb Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định) |
Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định những năm gần đây luôn là điểm đến văn hóa lịch sử được yêu thích của người dân và du khách khi đến Thành phố, đặc biệt là các bạn trẻ và du khách nước ngoài, là chuỗi các di tích vệ tinh của Nhà Truyền thống lực lượng vũ trang Thành phố.
Ông Trần Trọng Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH Bảo tàng Biệt động Sài Gòn - Gia Định cho biết, trong thời gian tới, song song việc tiếp tục tìm kiếm, sưu tầm hiện vật, Bảo tàng sẽ tiếp tục xây dựng và hoàn thiện trên định hướng Bảo tàng thông minh.
Toàn bộ dữ liệu của Bảo tàng sẽ được số hóa để lưu giữ tốt hơn dữ liệu về một lực lượng đặc biệt; bên cạnh đó cũng mở ra cơ hội, cho phép sử dụng các công cụ hiện đại như hình ảnh 3D, VR (thực tế ảo) và AR (tăng cường thực tế) để tái hiện lại các sự kiện quan trọng và không gian liên quan đến Biệt động Sài Gòn - Gia Định. Việc số hóa sẽ lan tỏa và giúp các thế hệ trẻ kết nối, hiểu nhiều hơn về di sản lịch sử Biệt động Sài Gòn - Gia Định.
