Báo động tình trạng người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần

Nhiều trường hợp tham gia bảo hiểm từ 10 năm trở lên, thậm chí gần 20 năm nhưng lại lựa chọn nghỉ việc để hưởng trợ cấp một lần, mặc dù không khó khăn về tài chính.

Không hẳn vì khó khăn tài chính

Từ nhiều tháng qua, Bảo hiểm xã hội tỉnh Vĩnh Long đã tăng cường phối hợp các ban, ngành, đoàn thể đến tận các huyện, xã và doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh để tuyên truyền những chính sách về bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, nhiều người lao động vẫn rút bảo hiểm xã hội một lần vì nhiều lý do khác nhau. Trong đó, có lý do vì hoàn cảnh gia đình.

Có mặt tại Bộ phận một cửa UBND huyện Long Hồ, chúng tôi thấy rất đông người đến bàn bảo hiểm xã hội của huyện để nhờ tư vấn và hỏi về rút bảo hiểm xã hội một lần. Chị Huỳnh Thị Mỹ Loan, 29 tuổi, ngụ xã Long An, huyện Long Hồ chia sẻ: “Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi làm việc cho một công ty xây dựng ở Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy lương khá cao, đóng bảo hiểm xã hội ở mức thu nhập cao, nhưng do công việc không ổn định, giảm nhân sự, tôi phải nghỉ việc về quê.

Do tuổi còn trẻ, muốn học thêm ngoại ngữ để chuyển sang công việc khác, nên tôi đành rút bảo hiểm xã hội một lần ra để đầu tư vào việc học. Với gần sáu năm đóng bảo hiểm, tôi hy vọng sẽ có đủ chi phí để học tiếp nữa. Tuy rất tiếc, nhưng đành phải chịu vì công việc, tài chính và gia đình”. Còn bà Nguyễn Thị Phụng, 47 tuổi, ngụ xã Hòa Phú, huyện Long Hồ làm cho một công ty ở địa phương gần tám năm nay, cũng đến đây rút bảo hiểm xã hội một lần. Bà cho biết, gia đình khó khăn, vợ chồng ly hôn, một mình bà nuôi hai con. Nay con gái đã có chồng và con, bà xin nghỉ việc, lãnh bảo hiểm xã hội một lần để lên thành phố trông giữ cháu ngoại cho con gái đi làm.

Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện Long Hồ Nguyễn Thành Vũ cho biết: “Ðến nay, tổng số người tham gia bảo hiểm là 129.930 người, tăng 1.528 người (tương ứng 1,19%) so cùng kỳ năm 2023, đạt 97,34% kế hoạch tỉnh giao. Trong đó bảo hiểm xã hội bắt buộc có 286 đơn vị sử dụng lao động tham gia với 8.270 người, giảm 543 người (tương ứng 6,16%) so cùng kỳ năm 2023, đạt 86,66% kế hoạch tỉnh giao.

Toàn huyện có 183 doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể với 4.938 lao động tham gia trong đó có hơn 2.965 người tham gia bảo hiểm xã hội, tăng 291 người (tương ứng 10,88%) so cùng kỳ năm trước, đạt 76,61% kế hoạch tỉnh giao. Về thực trạng nghỉ việc, rút bảo hiểm xã hội một lần, tính đến ngày 31/12/2023, tổng số là 3.105 người; tuổi trung bình là 38,57 đối với nam và 38,37 đối với nữ; tăng 910 người (tương ứng 41,45%) so với năm 2022. Tính đến ngày 31/3/2024, tổng số người rút bảo hiểm xã hội một lần là 829 người, tuổi trung bình là 36,45 đối với nam và 37,64 đối với nữ; giảm 9 người (tương ứng 1,1%) so cùng kỳ năm 2023.

Hằng năm, Bảo hiểm xã hội huyện đã chủ động xây dựng kịch bản phát triển người tham gia bảo hiểm trên địa bàn, trong đó có nội dung truyền thông chính sách về tính nhân văn và mục tiêu an sinh xã hội. Tăng cường tuyên truyền, vận động, thuyết phục người tham gia không rút bảo hiểm xã hội một lần nhằm tích lũy thời gian đóng bảo hiểm để được hưởng chế độ hưu trí khi hết tuổi lao động. Huyện đã cụ thể hóa kế hoạch theo quý, tháng, tuần để tiến hành triển khai thực hiện thông qua nhiều kênh như: tư vấn trực tiếp với người tham gia khi nộp hồ sơ đề nghị giải quyết, phối hợp các đơn vị sử dụng lao động, tổ chức đoàn thể, ủy ban nhân dân cấp xã… để triển khai sâu rộng đến người dân trên địa bàn.

Thời gian gần đây, xu hướng lao động trẻ nghỉ việc để hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần lại chiếm tỷ lệ cao, có trường hợp tham gia được 19 năm, tuổi đời mới 39-45 tuổi, nghỉ việc để sau khi nhận bảo hiểm thất nghiệp xong là đủ điều kiện nhận bảo hiểm xã hội một lần (sau một năm nghỉ việc), xong đi làm việc lại tiếp tục tham gia bảo hiểm từ đầu.

Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh tư vấn cho gia đình chị Lê Hoàng Dung tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Lương hưu là chỗ dựa vững chắc

Nhờ đẩy mạnh tuyên truyền, nhiều người chẳng những không rút bảo hiểm xã hội một lần mà còn vận động những người thân trong gia đình tự nguyện tham gia. Cụ thể như gia đình chị Lê Hoàng Dung, 44 tuổi, ngụ Phường 5, thành phố Vĩnh Long làm nghề bán quán cà-phê. Khi được nghe tư vấn về những lợi ích của bảo hiểm xã hội tự nguyện, gia đình chị đã bàn bạc và thống nhất mua cho cả hai vợ chồng.

Ðồng thời chị còn tư vấn cho người cháu là nhân viên của quán mua luôn. Chị Dung chia sẻ: “Tôi thấy cán bộ làm việc khi về già được lãnh lương hưu, nay nhờ sự quan tâm của Ðảng và Nhà nước, nhiều chính sách bảo hiểm mới đã mở ra cho người dân tham gia, ai ai khi về già đều có lương hưu, tôi nghe rất phấn khởi”.

“Nhằm giúp người lao động nhận được thông tin đúng, đầy đủ và chính xác về chế độ, chính sách bảo hiểm, ngày 12/3/2024, Bảo hiểm xã hội tỉnh Vĩnh Long có Công văn số 337/BHXH-TT về việc tăng cường tuyên truyền chính sách bảo hiểm cho người lao động gửi tất cả các công ty, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Trong đó cung cấp các kênh hỗ trợ, tư vấn về chính sách bảo hiểm, đề nghị các công ty, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long phối hợp tuyên truyền đến người lao động trong đơn vị để được tư vấn, giải đáp chính sách kịp thời.

Ngô Anh Tuấn, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Vĩnh Long

Từ đó cân nhắc giữa được và mất khi lựa chọn hưởng trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần hay bảo lưu hoặc tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội để sau này nhận lương hưu. Ðối với từng công ty, trước khi đối thoại, Bảo hiểm xã hội tỉnh sẽ phối hợp chiết tính một hoặc hai trường hợp cụ thể người lao động đang làm trong công ty để có cái nhìn so sánh giữa mức nhận bảo hiểm xã hội một lần, mức cá nhân, chủ sử dụng lao động đóng góp khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cụ thể bao nhiêu tiền. Nếu tiếp tục tham gia sau này được nhận lương hưu hằng tháng là bao nhiêu,… và các quyền lợi khác khi bảo lưu, tiếp tục tham gia.

Người tham gia bảo hiểm xã hội khi hưởng lương hưu nhận được rất nhiều quyền lợi và thực tế cho thấy, chính lương hưu mới là chỗ dựa vững chắc cho người lao động khi về già không còn khả năng lao động tạo thu nhập. Do đó, việc nhận bảo hiểm xã hội một lần sẽ dẫn đến nhiều thiệt thòi cho người lao động. Họ không nên vì lợi ích trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu để trang trải cuộc sống, cũng như được hưởng chế độ bảo hiểm y tế để chăm sóc sức khỏe sau này. Nếu cùng một thời gian đóng bảo hiểm xã hội thì tổng lợi ích bằng tiền khi hưởng lương hưu hằng tháng sẽ cao hơn nhiều khi hưởng bảo hiểm xã hội một lần.