Báo động tình trạng cho vay nặng lãi ở Bắc Cạn

“Tín dụng đen” nở rộ

Đi trên nhiều tuyến đường ở TP Bắc Cạn, ai cũng thấy những cửa hiệu cầm đồ có quảng cáo kèm thêm dịch vụ “hỗ trợ tài chính”. Qua tìm hiểu được biết, dịch vụ “hỗ trợ tài chính” thực chất là cho vay nặng lãi, cho vay “nóng”, vay trả góp với nhiều ưu đãi như “vay tiền không cần thế chấp”, “thủ tục đơn giản, nhanh chóng có tiền trong ngày".

Gần đây, anh Hà Văn B. ở tổ 11, phường Sông Cầu (TP Bắc Cạn) đến cửa hiệu cầm đồ, hỗ trợ tài chính D.B bên cạnh quốc lộ 3 tránh TP Bắc Cạn để vay “nóng” tiền. Sau khi nghe trình bày cần tiền gấp trong ngày, chủ cửa hiệu hướng dẫn vay theo hình thức “bốc bát”. Nghĩa là vay trên giấy tờ là 10 triệu đồng thì anh B. chỉ được cầm 8 triệu đồng (để lại 2 triệu đồng là tiền lãi), trong vòng 50 ngày, anh B. phải trả đủ số tiền 10 triệu đồng (chủ cửa hiệu sẽ thu số tiền gốc theo hình thức mỗi ngày trả góp 200 nghìn đồng). Để được vay theo hình thức “bốc bát”, anh B. chỉ cần có chứng minh thư nhân dân và sổ hộ khẩu.

Một “cò” tín dụng chợ đen tên L. ở phường Đức Xuân, TP Bắc Cạn cho biết, từ đầu năm 2017 đến nay, số người có nhu cầu vay nóng tìm đến tăng hai lần so với năm trước. Đối tượng vay rất đa dạng, từ các chủ hàng tạp hóa nhỏ đến viên chức cần tiền gấp. Sau khi giới thiệu thành công sẽ được chủ nợ chi cho một khoản tiền môi giới, thường từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng tùy vào số tiền vay.

Hiện nay ở TP Bắc Cạn có hai loại “tín dụng đen”. Loại thứ nhất, do một số đối tượng dùng mồi nhử lãi suất cao, hấp dẫn, tạo dựng lý do đầu tư để vay vốn, hoặc lợi dụng uy tín để vay sau đó chiếm dụng, chiếm đoạt. Điển hình như vụ việc Công ty TNHH Quốc Cường Bắc Cạn tại tổ 10B, phường Đức Xuân, TP Bắc Cạn quảng cáo dự án xây dựng Khu du lịch Bắc Cạn và Bệnh viện quốc tế Bắc Cạn với số tiền đầu tư hơn 500 tỷ đồng. Chỉ gần một tháng từ ngày 27-7 đến ngày 23-8-2016, công ty này đã huy động được số tiền 24 tỷ đồng, trong khi trên thực tế, các dự án trên đều không có và chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Vụ thứ hai là việc huy động vốn qua mạng, tồn tại trong hai tháng 7 và 8-2015 đã huy động trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn được hơn một tỷ đồng, lãi suất 90%/tháng với đối tượng gửi số tiền ít (F1), còn những cá nhân gửi nhiều tiền hoặc giới thiệu được thêm người tham gia gửi tiền (F2), lãi suất lên đến 120%/tháng. Sau khi huy động được tiền của người dân, trang mạng này đã bị các đối tượng tự đánh sập để bỏ trốn. Hiện hai vụ án này đang được cơ quan điều tra tích cực xử lý. Tuy nhiên, đây chỉ là hai vụ được phát hiện, trên thực tế còn nhiều vụ việc huy động vốn để đầu tư, làm ăn với số tiền lớn, lãi suất cao đang diễn ra âm ỉ, nhức nhối trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn.

Loại tín dụng đen thứ hai, chủ yếu ở bộ phận người dân gặp khó khăn về kinh tế, không có tài sản thế chấp, không có điều kiện tiếp cận với vốn ngân hàng nên phải vay nặng lãi với lãi suất cao. Do không có, hoặc không cần tài sản thế chấp nên mức tiền cho vay thường chỉ giới hạn từ 100 triệu đồng trở xuống.

Hoạt động tín dụng đen trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn ngày càng tinh vi và phức tạp, không chỉ nhiều cơ sở kinh doanh cầm đồ thực hiện hoạt động cho vay nặng lãi, mà hoạt động này đang diễn ra rầm rộ.

Tiếp cận các đầu mối cho vay nặng lãi không dễ, vì các đối tượng này thường phân cấp để hoạt động, người vay chỉ thực hiện giao dịch với các “chân rết” mà không gặp được người chủ; hoặc phải thông qua các cấp giới thiệu, cấp 1 (anh em họ hàng thân quen của chủ nợ) giới thiệu thì người vay không cần phải thế chấp tài sản hoặc thế chấp giấy tờ, mà chỉ cần ký giấy vay tiền; cấp 2 (hay còn gọi là “cò”) giới thiệu thì chủ nợ yêu cầu phải có tài sản hoặc giấy tờ cá nhân thì mới cho vay.

Đòi nợ thuê xuất hiện

Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là ở TP Bắc Cạn xuất hiện tình trạng đòi nợ thuê rất manh động, làm dư luận bất bình. Chị H. ở tổ 4, phường Đức Xuân, TP Bắc Cạn cho biết: Gần đây có những đối tượng lạ mặt thường xuất hiện, dòm ngó rồi đi quanh ngôi nhà của hàng xóm dò hỏi. Đến khi nhà đó vỡ nợ phải bán nhà, chị mới biết đó là những người đòi nợ thuê túc trực hằng ngày để đòi nợ.

Đã nhiều tháng nay, chị D. ở phường Đức Xuân luôn sống trong cảnh lo sợ, vì chưa trả được các khoản tiền vay “nóng” nên các đối tượng đòi nợ thuê luôn bám sát chị từ nhà tới cơ quan, ra chợ… Không những đe dọa bằng lời nói, chị còn bị các đối tượng này áp sát, đe dọa, nhằm gây áp lực trả nợ.

Việc đòi nợ - siết nợ ở TP Bắc Cạn hiện nay đang diễn biến rất phức tạp, khó lường, gây mất an ninh. Anh T. ở phường Phùng Chí Kiên vay 6 triệu đồng của một chủ nợ với lãi suất 3.000 đồng/ngày, đến nay tổng số tiền lãi và gốc đã lên tới hơn 10 triệu đồng, nhưng do không có thu nhập nên việc trả nợ đối với anh lúc này là bất khả thi, khiến vợ con anh thường xuyên phải chịu đựng cảnh các chủ nợ đến nhà đòi tiền gắt gao.

Để giải quyết “nhanh - gọn - dứt điểm” hợp đồng, các chủ nợ thường dùng các đối tượng có tiền án, tiền sự để đe dọa, khủng bố con nợ như theo dõi, gọi điện đe dọa, thường xuyên túc trực đòi nợ tại nhà riêng hoặc nơi làm việc của con nợ. Với tỷ lệ ăn chia thường là 10-40% tổng số tiền thu về nên những đối tượng đòi nợ thuê rất quyết liệt trong việc áp sát đối tượng nợ. Những đối tượng đi đòi nợ không từ một thủ đoạn nào, kể cả dùng vũ khí để uy hiếp con nợ. Đây là một trong những điều kiện để nhen nhóm cho đối tượng, ổ nhóm côn đồ lộng hành, coi thường pháp luật, gây mất an ninh trật tự.

Khó quản lý?

Tín dụng đen tồn tại và sống khỏe ở Bắc Cạn do người đi vay chủ yếu là người có khó khăn về tài chính, không chứng minh được thu nhập, không có phương án sử dụng khả thi nên khó tiếp cận với ngân hàng để vay tiền, họ phải tiếp cận tín dụng đen để được vay dễ dàng.

Để góp phần hạn chế vấn nạn tín dụng đen, NHNN chi nhánh tỉnh Bắc Kạn thường xuyên hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra các ngân hàng đảm bảo thực hiện chức năng dẫn dắt thị trường về lãi suất cho vay và lãi suất huy động; đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện các trường hợp cán bộ tín dụng kết nối với chợ đen tuồn vốn ra ngoài cho vay nặng lãi.

Công an TP Bắc Cạn cho biết, các đối tượng cho vay nặng lãi lợi dụng sự thiếu hiểu biết, khó khăn về kinh tế của nhiều người để cho vay với lãi suất “cắt cổ” với hình thức vay dễ dàng, hấp dẫn để “giăng bẫy” người vay. Khi người vay không có khả năng chi trả thì các đối tượng cho vay đe dọa, khủng bố tinh thần, cưỡng đoạt tài sản… dẫn tới tình hình tội phạm cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” đang ngày một diễn biến phức tạp.

Một lãnh đạo Công an T.P Bắc Cạn cho biết thêm: Hoạt động tín dụng đen thường thỏa thuận lãi suất bằng lời, không ghi trong giấy tờ nên cơ quan chức năng rất khó để củng cố, xử lý. Việc phá án cho vay nặng lãi không dễ, mất nhiều thời gian để chứng minh phạm tội. Công an chỉ xử lý được những đối tượng này khi có những hành vi liên quan đến bắt giữ người trái pháp luật, cố ý gây thương tích… Qua công tác nghiệp vụ, chúng tôi đã nắm được các thông tin về các vụ việc gây rối liên quan đến đòi nợ thuê, nhưng khi yêu cầu lập biên bản, làm đơn trình báo… thì người dân không hợp tác mà chỉ muốn cơ quan công an có mặt tại hiện trường để đối tượng đòi nợ thuê không quấy phá.

Tín dụng đen đang phát triển, lan rộng trên địa bàn tỉnh, làm nhiều gia đình lâm vào cảnh khốn cùng vì không trả được nợ, trật tự xã hội bị ảnh hưởng bởi hoạt động đòi nợ thuê, loại tội phạm mới xuất hiện. Các ngành chức năng, các cơ quan quản lý cần có các biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn tình trạng vi phạm pháp luật này đang tồn tại nhức nhối trên địa bàn tỉnh Bắc Cạn nói chung và T.P Bắc Cạn nói riêng.