Tôi tò mò không hiểu sao cứ mỗi lần kể đến chuyện Cụ Hồ là giọng của nội lại hạ thấp xuống như sợ nhà kế bên nghe thấy.
Hồi ấy trong trái tim của tôi Cụ Hồ giống như một vị Tiên ông cứu nhân độ thế đầy phép mầu:
“Thằng Tây có trăm máy bay
Cũng không bằng cái móng tay Cụ Hồ”
“Tháp Mười đẹp nhứt bông sen
Nước Nam đẹp nhứt có tên Cụ Hồ
Bông sen thì để lễ chùa
Cụ Hồ thì để tôn thờ trong tâm”.
Năm 1969, khi tôi vừa hết tiểu học không bao lâu thì nghe tin Cụ Hồ mất. Nhìn nội lấy khăn lau nước mắt, tôi buồn theo nội nhưng trong lòng thắc mắc không hiểu sao nội lại thương Cụ Hồ nhiều như vậy.
Những năm tháng tiếp theo chiến tranh càng ác liệt. Ở giữa lòng Sài gòn mà vẫn nghe tiếng đạn pháo, tiếng bom B52 nổ thật gần. Có lẽ vì vậy mà ở dưới quê, nội càng khó lên thăm.
Rồi thời gian trôi qua…
Rồi Mùa xuân năm 1975 và Ngày 30-4 lịch sử trọng đại đã đến với cả dân tộc Việt Nam. Đường phố Sài Gòn không còn bóng lính Mỹ, rất đông người dân thành phố xuống đường chào đón quân giải phóng. Nhà tôi và tất cả các nhà trong xóm đều treo cờ giải phóng và đặt ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh ở nơi trang trọng nhất. Đây là lần đầu tiên tôi được chiêm ngưỡng gương mặt thật phúc hậu của Người.
Ở lứa tuổi mười tám đôi mươi, đang háo hức bước vào đời, lại được sống trong không khí tưng bừng của những ngày đầu Sài Gòn được giải phóng, tôi và các bạn thanh niên cùng trang lứa đã thật sự ngưỡng mộ khi được nghe các anh chị trong Thành Đoàn kể lại chuyện hát cho đồng bào tôi nghe, chuyện những đêm không ngủ, chuyện xuống đường biểu tình, đấu tranh với dùi cui, lựu đạn cay của cảnh sát. Đây cũng là lần đầu tôi được nghe hai từ “cách mạng”, nghe về “lý tưởng thanh niên” và say sưa tập những bài hát phong trào rực lửa. Chúng tôi tham gia vào Hội Liên hiệp thanh niên, lao vào công tác giữ gìn trật tự, vệ sinh đường phố, tham gia các chiến dịch và ăn cơm tập thể…, hăng đến nỗi có đứa cả tháng cũng chưa ghé về thăm nhà.
Sinh hoạt chung có một chị nữ sinh Gia Long, là con của một chú lãnh đạo trong Ủy ban Quân quản thành phố, thấy tôi thích thơ văn nên đã cho mượn một lúc hai quyển sách gối đầu giường của chị.
Đây là lần đầu tiên một thanh niên gốc Bến Tre, lớn lên ở Sài Gòn như tôi được tiếp xúc với những tác phẩm văn học cách mạng được xuất bản từ Hà Nội. Nhưng không ngờ chính lần tiếp xúc đầu tiên ấy đã phác họa trong tim tôi một lúc hai hình ảnh vô cùng đặc biệt.
Trước tiên là hình ảnh chàng thanh niên Pavel trong tác phẩm “Thép đã tôi thế đấy” của một nhà văn Liên Xô. Đây là hình ảnh có thể học và làm theo được ngay nên phải nói phương châm sống của Pavel đã trở thành phương châm sống của nhiều thanh niên Sài Gòn thế hệ sau giải phóng.
Và một hình ảnh khác thiêng liêng hơn, vĩ đại hơn và phải học cả đời vẫn chưa học hết, đó chính là hình ảnh Hồ Chí Minh, tác giả tập thơ “Nhật ký trong tù”.
Hồ Chí Minh không nhận mình là nhà thơ. Nhưng vì làm cách mạng mà có lúc phải làm thơ. Ngay trong bài thơ đầu tiên của tác phẩm Nhật ký trong tù, Người đã nói rõ điều này:
Ngâm thơ ta vốn không ham,
Nhưng vì trong ngục biết làm chi đây?
Ngày dài ngâm ngợi cho khuây,
Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do.
Bác nói là như vậy, nhưng khó lòng tin được, Bác Hồ là một người không yêu thơ và không sống chiến đấu, yêu nước bằng thơ.
Vào tháng 8-1942, trên đường đi công tác ở Trung Quốc, Bác Hồ bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam và giải đi qua hơn 30 nhà tù thuộc tỉnh Quảng Tây.
Hôm nay xiềng sắt thay dây trói
Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung
Tuy bị tình nghi là gián điệp
Mà như khanh tướng vẻ ung dung
Cái ung dung ấy chỉ có ở người hết sức nhạy cảm. Hai chữ ung dung được Bác dùng ở cuối bài thơ nghe đến nao lòng! Khi đến nơi, bị chúng đối xử rất khắc nghiệt, Bác lại làm thơ.
Cứ như vậy, thơ Bác trào ra, bên cạnh những bài thơ ẩn chứa triết học sâu xa, những bài thơ khẩu khí với tinh thần lạc quan cách mạng vô song thì vẫn có những bài thơ hết sức tự nhiên, chữ nghĩa dung dị, dí dỏm, thậm chí đời thường đến bất ngờ.
Suốt 13 tháng tù đày, trong địa ngục trần gian, cái sống gần bên cái chết mà Bác Hồ vẫn ung dung tự tại viết đến 134 bài thơ bằng chữ Hán hết sức chỉnh chu, xuất sắc. Nếu ai đã từng trong đời có sáng tác ít nhất một bài thơ trọn vẹn sẽ dễ nhận ra rằng: Nếu một người không yêu thơ, không biết làm thơ, không là nhà thơ yêu nước nồng nàn thì không thể làm được như Bác.
Hồ Chí Minh chính là nhà thơ yêu nước vĩ đại trong trái tim tôi.
Thực hiện Chỉ thị của Trung ương, nhiều năm qua, Đảng bộ Khối dân - chính -Đảng đã cùng nhân dân thành phố tích cực học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức và phong cách của Người. Nhưng càng học, càng nghiên cứu, tôi càng nhận ra rằng những gì tôi hiểu về Bác Hồ chỉ là một góc nhỏ, rất nhỏ trong cả tấm chân dung vô cùng vĩ đại của con người vĩ đại Hồ Chí Minh. Tôi mới hiểu vì sao ngày xưa giữa lòng Sài Gòn đầy bóng giặc, có những bà mẹ miền nam như bà nội tôi đã khóc thầm nhiều lần khi báo tin Cụ Hồ mất.
Nhớ lại cách nay 25 năm, nhân dịp sinh nhật lần thứ 100 của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi may mắn được chọn vào Đoàn đại biểu thanh niên tiên tiến của Thành phố ra Hà Nội viếng Lăng Bác. Lần đầu được đến Thủ đô, được thăm nhà sàn của Bác, được ngồi dưới gốc cây vú sữa Miền Nam nghe chú Vũ Kỳ kể chuyện về Bác, và nhất là được chiêm ngưỡng Bác Hồ đang nằm ngủ hiền, đẹp như một Tiên Ông, tôi xúc động viết một bài hát lấy tên “Hát mừng sinh nhật Hồ Chí Minh”, bài hát có đoạn:
Cả đất nước hân hoan hát mừng sinh nhật Hồ Chí Minh
Cả thế giới hân hoan chúc mừng sinh nhật Hồ Chí Minh
Từ đau thương, Người đi tìm một chân lý, làm ánh đuốc rạng soi cứu nguy cho dân tộc mình
Hồ Chí Minh tôi hát tên của Người
Tôi còn nhớ, khi làm lễ dâng hoa lên Bác, tất cả 27 thành viên trong đoàn chúng tôi đã siết chặt tay xin thề ba lần sẽ trọn đời đi theo con đường của Bác chọn. Đến nay, xét lại trong số hôm ấy chỉ có một người vì hoàn cảnh gia đình đã rời khỏi Việt Nam sống trên đất khách, còn lại tất cả đều giữ trọn lời thề, có người còn được Đảng giao trọng trách. Riêng tôi, hơn một năm sau (ngày 11-7- 1991) được vinh dự đọc lời tuyên thệ đứng vào hàng ngũ của Đảng Cộng sản Việt Nam do Người sáng lập.
Từ đó đến nay đã hơn hai thập niên trôi qua. Trong cuộc đời riêng của mỗi một con người, không biết có bao nhiêu là sóng gió, thăng trầm… sau những nỗi lo toan bề bộn của đời thường, đôi khi, tôi ngồi một mình để cảm nhận được tận trong sâu thẳm của trái tim mình đã lắng đọng kết tinh từ lúc nào không biết một hình ảnh có thật từ “Cụ Hồ tiên ông thời ký ước tuổi thơ”, từ “Hồ Chí Minh nhà thơ yêu nước vĩ đại” và từ “Chủ tịch Hồ Chí Minh vị anh hùng dân tộc của ngày Việt Nam toàn thắng”. Hình ảnh Bác Hồ kết tinh trong tim đó đã, đang và sẽ đi theo tôi suốt cả cuộc đời, động viên, an ủi mỗi khi tôi gặp khó khăn, thúc đẩy tôi phấn đấu học tập vươn lên, giúp tôi vượt qua muôn ngàn thử thách, cám dỗ,… để giữ trọn lời thề sắt son trước Đảng.
Gần đây khi nghe Trung ương Đảng công bố có một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên có tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, trong tim tôi lại xuất hiện một hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, người thầy giáo nghiêm khắc với lời dạy bảo các học trò phải nhớ đạo đức cách mạng là gốc, là nền tảng của người cách mạng, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Đạo đức cách mạng phải rèn luyện suốt đời, không được phút giây lơi lỏng.
Tư tưởng, tấm gương đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh là tài sản chung của Đảng Cộng sản Việt Nam, của dân tộc Việt Nam và của cả nhân loại. Nhưng cũng sẽ là tài sản riêng vô cùng quý báu dành cho những ai có chứa đựng trong tim hình ảnh của Người.
Bác Hồ vừa vĩ đại, nhưng cũng vừa hết sức gần gũi. Làm theo tư tưởng đại đoàn kết dân tộc của Người, Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị khẳng định “Người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam”. Là cơ quan chuyên trách công tác kiều bào, chúng tôi đã kiên trì, chịu thương, chịu khó tiếp xúc, vận động từng người để góp phần vào xây dựng thành phố và đất nước thân yêu.
Nhiều công trình mới đang mở ra và lớn lên từng ngày để tiến tới kỷ niệm 125 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 - 19-5-2015), kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước (30-4-1975 – 30-4-2015).
Bất chợt nhìn lên bầu trời thành phố mang tên Bác hôm nay thật trong xanh, tôi lại nhớ đến câu ca dao ngày xưa nội kể:
“Tháp Mười đẹp nhứt bông sen
Nước Nam đẹp nhứt có tên Cụ Hồ
Bông sen thì để lễ chùa
Cụ Hồ thì để tôn thờ trong tâm”.
