Chương trình do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc tại Việt Nam phối hợp tổ chức.
Trên cả nước, một số tỉnh, thành phố xây dựng mô hình tốt về lao động trị liệu và phục hồi chức năng luân phiên cho người tâm thần nặng tại Trung tâm Bảo trợ xã hội các tỉnh như Sơn La, Thừa Thiên - Huế, Trung tâm Điều dưỡng và phục hồi chức năng người tâm thần Việt Trì; kết hợp với tư vấn, trị liệu tâm lý và các dịch vụ công tác xã hội với điều trị y tế để phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí tại bệnh viện đa khoa Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.
17 trung tâm chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí đã nâng cấp, mở rộng tại 13 tỉnh, thành phố như Bến Tre, Ninh Thuận, Long An, Ninh Bình, Thái Bình, Hải Dương, Hải Phòng, Thái Nguyên, Phú Thọ, Nghệ An, Quảng Nam, Yên Bái, Vĩnh Phúc.
Đại diện Cục Bảo trợ xã hội nhấn mạnh, người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí là đối tượng đặc thù trong xây dựng và hoạch định chính sách trong lĩnh vực lao động - xã hội, do đó cần tập trung phát triển hệ thống dịch vụ cho đối tượng này.
Tuy vậy, theo đánh giá của Cục Bảo trợ xã hội, mạng lưới các cơ sở hiện nay thiếu về số lượng, yếu về chất lượng. Các cơ sở chủ yếu chăm sóc, nuôi dưỡng tập trung những đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt theo quy mô lớn; đối tượng sống xa cách với gia đình và cộng đồng.
Bên cạnh đó, phần lớn cán bộ, nhân viên chưa qua đào tạo công tác xã hội hoặc được đào tạo từ nhiều nghề khác nhau. Lực lượng cán bộ làm công tác xã hội còn thiếu, nhất là cán bộ, nhân viên làm việc trực tiếp với đối tượng; tính chuyên nghiệp còn hạn chế.
Được biết, tỷ lệ người bị rối nhiễu tâm trí ở Việt Nam ước khoảng 10% dân số, tương đương gần chín triệu người. Trong đó, số người tâm thần nặng ước tính 2,5% số người rối nhiễu tâm trí, tương đương 200 nghìn người. Số người có hành vi nguy hiểm cho gia đình, cộng đồng, khoảng 154 nghìn người. Số người tâm thần có xu hướng gia tăng, đặc biệt là tại các thành phố, đô thị lớn.
Hiện có khoảng 200 nghìn người mắc bệnh tâm thần nặng đang được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 10 nghìn người, tương đương 5% số người tâm thần, được chăm sóc và phục hồi chức năng trong các cơ sở bảo trợ xã hội.
Đối tượng người mắc bệnh tâm thần được nhận trợ cấp xã hội là người mắc bệnh tâm thần thuộc các loại bệnh tâm thầnh phân liệt, rối loạn tâm thần nhưng đã được cơ quan y tế chuyên khoa tâm thần chữa trị nhiều lần nhưng chưa thuyên giảm; trẻ em khuyết tật, người khuyết tật thuộc diện hưởng trợ cấp xã hội theo quy địnhcủa pháp luật về người khuyết tật, người khuyết tật đặc biệt nặng. Mức trợ cấp xã hội chuẩn theo Nghị định 13/2010/NĐ-CP là 180 nghìn đồng/tháng. Tuy nhiên, tuỳ từng đối tượng, sẽ có hệ số riêng cho mức hỗ trợ kinh phí chăm sóc đối tượng hằng tháng tại cộng đồng và tại cơ sơ bảo trợ xã hội.
Ngoài ra, còn các chế độ trợ cấp xã hội khác như đối tượng bảo trợ xã hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế, được hỗ trợ mai táng phí khi qua đời, người tâm thần đã ổn định đang ở cơ sở bảo trợ xã hội được đưa trở về địa phương. UBND cấp xã và gia đình có trách nhiệm tiếp nhận và tạo điều kiện cho họ có việc làm, ổn định cuộc sống.
Đến nay, 21 tỉnh, thành phố phê duyệt kế hoạch thành lập mạng lưới cộng tác viên công tác xã hội với tổng số gần 8.800 người. Một số địa phương như Quảng Ninh, Long An, Bến Tre, Đà Nẵng, Thừa Thiên - Huế, An Giang, Khánh Hoà, Phú Yên đã bước đầu hình thành mạng lưới cộng tác viên và nhân viên công tác xã hội, góp phần trợ giúp cho các nhóm đối tượng bảo trợ xã hội, người nghèo và các đối tượng xã hội khác tiếp cận, thụ hưởng các chính sách an sinh xã hội, y tế, giáo dục, học nghề, tìm việc làm để ổn định cuộc sống.
