Công trình liên tục thay đổi
Dự án Công viên văn hóa "Ấn tượng Hội An" ban đầu có tên là "Trung tâm Hội nghị - Làng du lịch Gami Hội An", được UBND tỉnh Quảng Nam thỏa thuận địa điểm, cho phép Chi nhánh Công ty cổ phần Tài chính và Phát triển doanh nghiệp tại miền trung nghiên cứu đầu tư. Theo Quyết định số 4620/QÐ-UB (ngày 29-10-2004) của UBND tỉnh Quảng Nam, quy hoạch chi tiết tổng mặt bằng dự án được phê duyệt có diện tích 109.929 m2 (bao gồm một cồn bãi lớn, một cồn nhỏ trên sông Hoài và một phần trên bờ thuộc phường Cẩm Nam và phường Cẩm Châu); với các hạng mục: Trung tâm hội nghị, nhà hàng và các công trình thương mại dịch vụ; tầng cao các hạng mục bình quân từ một đến 2,5 tầng; công trình cao tầng nhất là trung tâm hội nghị - ba tầng (chiều cao 16,5 m)… Tuy nhiên, năm 2005, dự án được chuyển giao cho chủ đầu tư mới là Công ty cổ phần Ðầu tư du lịch và kinh doanh hội nghị Gami Hội An (gọi tắt là Công ty Gami). Tại Quyết định số 183/QÐ-UB, ngày 20-1-2005, UBND tỉnh Quảng Nam đã phê duyệt bổ sung quy hoạch chi tiết dự án, trong đó tăng thêm diện tích đất giao thông đầu cầu (1.068 m2) vào dự án. Sau đó, ngày 2-12-2005, UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết tổng mặt bằng dự án, với tổng diện tích là 113.459 m2; chiều cao các công trình tối đa là 2,5 tầng; mật độ xây dựng 20,02%. Trên cơ sở đó, ngày 21-1-2008, Sở Xây dựng tỉnh Quảng Nam đã cấp Giấy phép xây dựng số 06/GPXD-XD đối với các hạng mục: Kè bảo vệ và các công trình hạ tầng kỹ thuật cấp, thoát nước, giao thông nội bộ, điện chiếu sáng... của dự án.
Theo báo cáo của UBND thành phố Hội An, cuối năm 2012, Công ty Gami lại tiếp tục xin điều chỉnh quy hoạch dự án. Vì nhiều lý do, đến cuối tháng 10-2014, UBND tỉnh Quảng Nam đã phải ra quyết định thu hồi đất của dự án, giao lại cho Trung tâm Phát triển quỹ đất Hội An quản lý. Tuy nhiên, đến ngày 15-3-2016, UBND tỉnh Quảng Nam lại có quyết định cho phép Công ty Gami tiếp tục nghiên cứu thực hiện dự án trên cơ sở kế thừa dự án cũ. Trước khi khởi động lại dự án, UBND thành phố Hội An đã đề nghị Công ty Gami hoàn chỉnh lại quy hoạch theo hướng: mật độ xây dựng tối đa 20 đến 23%; chiều cao tối đa hai tầng (không quá 10,5 m); các công trình phải cách mép sông tối thiểu 20m; yêu cầu kè mềm, hạn chế san lấp mặt bằng làm thay đổi cao trình tự nhiên; không thiết kế các công trình có khối diện tích lớn; giảm số lượng gian hàng và số phòng lưu trú. Thế nhưng, ngày 10-5-2016, UBND tỉnh lại có Thông báo số 192/TB-UBND, yêu cầu khẩn trương hoàn thành hồ sơ quy hoạch và các thủ tục đầu tư, bảo đảm tiến độ phục vụ Hội nghị APEC 2017. Cũng tại Thông báo này, thống nhất mật độ xây dựng dự án là 25%, công trình cao phổ biến hai tầng (10,5 m); riêng công trình điểm nhấn cao 16,5 m.
Khi có Thông báo nêu trên, UBND thành phố Hội An đã có tờ trình kiến nghị UBND tỉnh xem xét lại các chỉ tiêu quy hoạch, như: chiều cao, mật độ xây dựng để bảo đảm hài hòa với kiến trúc, cảnh quan, phù hợp với định hướng xây dựng thành phố sinh thái - văn hóa - du lịch (yêu cầu chiều cao phổ biến 2,5 tầng, 10,5 m; công trình điểm nhấn tối đa 2,5 tầng không quá 13,5 m). Tiếp đó, ngày 17-6-2016, UBND tỉnh ban hành Thông báo số 261/TB-UBND về kết luận của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Thanh tại cuộc họp nghe báo cáo quy hoạch chi tiết dự án và thống nhất các chỉ tiêu quy hoạch như tại Thông báo số 192/TB-UBND. Theo đó, chiều cao công trình điểm nhấn tối đa là 16,5 m; ngoài ra đề nghị thực hiện cốt đỉnh kè không cao hơn cốt hiện trạng hai bên bờ sông. Ðến ngày 2-8-2017, UBND tỉnh lại tiếp tục điều chỉnh quy hoạch dự án. Cụ thể cho phép: mật độ xây dựng trên cồn 23,97%; tầng cao công trình tối đa hai tầng; riêng công trình điểm nhấn cao 16,5 m và phần san nền cao nhất +2,79 m, thấp nhất +2,5 m.
Dự án Công viên văn hóa chủ đề "Ấn tượng Hội An" được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường vào cuối tháng 10-2017. Tại thời điểm này, song song với thi công hạng mục kè, Công ty Gami đã xây dựng một số hạng mục khác của dự án. Nhưng mãi đến tháng 3-2018, công ty mới làm thủ tục xin cấp phép xây dựng. Ðiều đáng nói là, qua kiểm tra thực tế, các cơ quan chức năng ở địa phương đã phát hiện chủ đầu tư xây dựng khối nhà hát ngoài trời cao 16,3 m (tăng 1,8 m so quy hoạch được duyệt); hạng mục khu phố quốc tế 2 có chiều cao 13,2 m (tăng 2,7 m so quy hoạch được duyệt). Ngoài ra, một số hạng mục của dự án xây dựng không đúng diện tích. Lẽ ra, ngay khi phát hiện, các cơ quan chức năng phải xử lý, buộc tháo dỡ nhưng Sở Xây dựng lại có Văn bản số 44/BC-SXD ngày 6-3-2018 đề nghị cho phép điều chỉnh các hạng mục theo thực tế thi công và đề nghị lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính.
Và sau đó 10 ngày, UBND tỉnh đã ban hành công văn cho phép điều chỉnh chiều cao khán đài ngoài trời là 16,3 m; chiều cao nhà hát trong nhà tối đa 14,5 m, các hạng mục còn lại bảo đảm tối đa là 10,5 m và đồng ý việc "điều chỉnh" diện tích xây dựng một số hạng mục theo báo cáo của Sở Xây dựng. Tiếp đó, ngày 20-3, Sở Xây dựng đã cấp Giấy phép xây dựng số 09/GPXD-SXD giai đoạn 1 cho dự án này.
Bảo đảm cảnh quan môi trường Di sản Hội An
Quá trình triển khai dự án này kéo dài hơn chục năm, qua hai chủ đầu tư và nhiều lần điều chỉnh diện tích, quy mô dự án. Trong quá trình thi công, nhiều hạng mục được chủ đầu tư xây dựng trước khi được cấp phép, không đúng quy hoạch, nhưng các cơ quan chức năng lại chưa xử lý kiên quyết. Nhiều ý kiến cho rằng, việc bê-tông hóa Cồn Bắp và cho phép xây dựng Công viên văn hóa "Ấn tượng Hội An" với chiều cao như hiện nay không chỉ phá vỡ cảnh quan mà còn có khả năng làm biến đổi dòng chảy, gây nguy cơ sạt lở hai bên bờ sông.
Trao đổi với chúng tôi, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Quảng Nam Nguyễn Phú khẳng định, việc cấp phép cho dự án này được triển khai theo đúng các quy định. Sở Xây dựng cấp phép giai đoạn 1 cho dự án trên cơ sở ý kiến của người dân, chính quyền địa phương và các ban, ngành liên quan của tỉnh. Khi được hỏi "tại sao sau khi phát hiện dự án có một số hạng mục thi công trước khi cấp phép và không đúng quy hoạch, nhưng Sở không buộc tháo dỡ mà lại đề nghị xử phạt hành chính và cấp phép theo thực tế thi công?", ông Nguyễn Phú lý giải: Theo khoản 5 và 12 Ðiều 15 của Nghị định 139-NÐ/CP (ngày 27-1-2017), các công trình xây dựng chưa có giấy phép đã bị buộc đình chỉ thi công, xử phạt hành chính và gia hạn trong 60 ngày để nhà đầu tư hoàn chỉnh hồ sơ, thủ tục. Nếu quá hạn này mà không hoàn chỉnh hồ sơ thì sẽ bị cưỡng chế, phá dỡ. Nhưng đối với dự án này, sau khi bị lập biên bản đình chỉ thi công và xử phạt hành chính, chủ đầu tư đã hoàn tất các thủ tục, cho nên Sở Xây dựng tiến hành cấp phép xây dựng giai đoạn 1. Hiện tại, do có nhiều ý kiến phản ứng, cho nên Sở Xây dựng đã phối hợp TP Hội An tổ chức kiểm tra toàn bộ dự án, và đang thuê đơn vị tư vấn đo đạc, thẩm tra lại toàn bộ các hạng mục của dự án. Sau đó, Sở Xây dựng sẽ báo cáo UBND tỉnh để có hướng giải quyết cụ thể nhằm vừa bảo đảm hài hòa nhu cầu phát triển du lịch của địa phương, lợi ích của nhà đầu tư, vừa giữ được cảnh quan môi trường của Di sản Hội An.
Mục đích của việc xây dựng Công viên văn hóa "Ấn tượng Hội An" tại Cồn Bắp là tạo một không gian văn hóa với các sản phẩm du lịch đặc sắc, giữ chân du khách. Nhưng, quá trình triển khai dự án có nhiều bất cập khiến dư luận băn khoăn, lo lắng. Công trình xây dựng ở khu vực "nhạy cảm" như Cồn Bắp, phải được làm bài bản, phải được phê duyệt, cấp phép đầy đủ trước khi triển khai, không thể để chủ đầu tư thực hiện theo kiểu "trảm trước, tấu sau" rồi áp dụng biện pháp "phạt cho tồn tại" và cấp phép theo thực tế thi công. Dư luận chờ đợi tỉnh Quảng Nam sớm tổ chức rà soát lại toàn bộ dự án; qua đó kiên quyết điều chỉnh và có biện pháp xử lý nghiêm những vi phạm trong triển khai dự án. Có như vậy mới bảo vệ được cảnh quan môi trường, giữ gìn giá trị văn hóa đặc sắc của đô thị cổ Hội An-Di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận.
UBND tỉnh đã giao Sở Xây dựng chủ trì phối hợp TP Hội An và các cơ quan chuyên môn khẩn trương kiểm tra thực tế các hạng mục của dự án. Nếu chủ đầu tư thực hiện không đúng các quyết định đã duyệt thì tỉnh sẽ xử lý theo quy định...
Ðồng chí Lê Văn Thanh
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam
