Tuy chính quyền thành phố và địa phương đang triển khai hiệu quả nhiều biện pháp phòng ngừa, song cần sớm sắp xếp dân cư ra khỏi vùng nguy hiểm.
Theo đánh giá của Ủy ban nhân dân huyện Hòa Vang, những thiệt hại do thiên tai gây ra thời gian qua đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống nhân dân trên địa bàn. Đặc biệt, đối với khu vực xảy ra sạt lở và nguy cơ sạt lở, tính mạng và tài sản của người dân sẽ bị đe dọa nếu không được sơ tán kịp thời.
Nỗi lo mùa mưa bão
Số liệu thống kê cho thấy, tại huyện Hòa Vang có 38 vị trí đã xảy ra sạt lở đất, đá và 29 khu vực có nguy cơ sạt lở, trong đó có những khu vực là khu dân cư nằm ven bờ sông, vách núi. Hòa Bắc là xã có địa hình đồi núi dốc và phức tạp, sông hẹp và ngắn, mỗi khi mưa lớn, nước từ thượng nguồn đổ về khiến mực nước sông Cu Đê lên rất nhanh, thường xuyên đối mặt với nguy cơ lũ ống, lũ quét và sạt lở đất. Đến “xóm bảy hộ” tại thôn Tà Lang (xã Hòa Bắc) lúc này, dễ cảm nhận được sự bất an của bảy hộ dân sống bên “miệng tử thần” mỗi khi vào mùa mưa. Ngồi tại ngôi nhà nằm ven sông Nam, phía dưới mặt đường cao tốc La Sơn-Túy Loan, ông Nguyễn Văn Trầm (trú thôn Tà Lang, xã Hòa Bắc), chủ nhân ngôi nhà, không khỏi lo lắng:
“Đợt mưa to năm ngoái, nước lũ cuốn theo cây cối trên rừng xuống lấp tám cửa cống ở dưới kia làm nước dâng lên mặt đường, rồi nước đổ dồn theo hướng sông làm sạt đất ven bờ, như nhà tôi cũng trôi mất một phần đất đằng sau. Còn cái cống thông qua đường cao tốc ở đầu xóm, bao nhiêu nước dồn qua đó thoát không kịp là bắn lên mặt đường, chảy vô cái nhà ở gần đó. Sạt lở núi thì chưa, nhưng họ nói có nguy cơ cao”.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hòa Bắc Trương Thanh Nhân, bảy hộ dân khu vực nêu trên là những hộ dân thường xuyên bị đe dọa khi có mưa lớn xảy ra. “Những hộ này đã thuộc danh sách 20 hộ dân nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở cần di dời, nhưng hiện vẫn chưa được bố trí đất thực tế”, ông Nhân nói và còn cho biết tình trạng sạt lở tại đèo La Ngà trên trục đường ĐT 601 cũng rất quan ngại, đe dọa đến tính mạng người dân trong mùa mưa bão, vì đây là con đường huyết mạch để người dân ba thôn:
Tà Lang, Giàn Bí và Nam Mỹ lưu thông về xuôi. Chung nỗi lo mất mát, hơn 40 hộ dân sống quanh chân núi Sọ tại thôn An Ngãi Tây 1 (xã Hòa Sơn, huyện Hòa Vang) và hàng chục hộ dân nằm sát triền núi, sông Luông Đông tại thôn Phú Túc (xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang) cũng thấp thỏm lo sợ trước nguy cơ sạt lở đất, lũ quét. Mỗi khi mưa cường độ lớn và kéo dài, đất đá, bùn đất theo nước mưa tràn vào nhà, lấp kín mặt đường.
Nghiêm trọng hơn thì địa chất nứt gãy, nền nhà bị lún và nứt nhiều chỗ như khu vực núi Sọ, thậm chí còn xảy ra sạt lở đất ven sông sau nhà như khu vực thôn Phú Túc. Cho nên, các hộ dân sống trong khu vực trọng điểm, xung yếu nguy cơ cao về sạt lở, lũ quét trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đều mong muốn sớm được di dời, ổn định cuộc sống. Ông Nguyễn Văn Trầm bày tỏ: “Mùa mưa thì chúng ta bàn bạc rất sôi nổi, nhưng qua mùa mưa là quên. Tôi mong muốn ổn định cuộc sống, chứ cù bất cù bơ, thiên tai rình rập mệt lắm”.
Nỗ lực di dời, bố trí, tái định cư cho người dân
Trước thực trạng nêu trên, dự án di dời, bố trí, sắp xếp dân cư ra khỏi vùng thiên tai nguy hiểm, sạt lở đất tại xã Hòa Sơn và xã Hòa Bắc đã được Hội đồng nhân dân thành phố phê duyệt quyết định chủ trương đầu tư dự án tại Nghị quyết số 32/NQ-HĐND ngày 19/7/2023 với tổng mức đầu tư hơn 81 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách thành phố. Theo đó, 43 hộ dân, 137 nhân khẩu, thuộc khu vực núi Sọ, thôn An Ngãi Tây 1 (xã Hòa Sơn) và 20 hộ dân, 68 nhân khẩu tại các thôn:
Tà Lang, Phò Nam, Nam Yên (xã Hòa Bắc) sẽ di dời ra khỏi vùng sạt lở đất nguy hiểm; đồng thời, xây dựng Khu tái định cư Tà Lang-Giàn Bí để bảo đảm quỹ đất thực hiện di dời các hộ dân tại khu vực xã Hòa Bắc. Vấn đề là, dự án phải chờ phê duyệt các thủ tục và điều kiện cấp phép đầu tư, trong khi thiên tai lại đang rình rập và cũng không cần “chờ phê duyệt”.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Hòa Vang Phan Duy Anh cho biết, việc sớm hoàn thành các thủ tục chuẩn bị đầu tư để triển khai sớm dự án di dời, bố trí các hộ dân ra khỏi vùng nguy hiểm có nguy cơ sạt lở cao là rất cần thiết, nhằm bảo đảm an toàn, ổn định đời sống của người dân.
Tính đến nay, Trung tâm Kỹ thuật tài nguyên và môi trường Đà Nẵng đã thực hiện quy chủ 63 hộ dân trong diện di dời và đã đo ranh giới khu tái định cư của dự án. Song, vướng mắc trong triển khai thực hiện hạng mục đầu tư xây dựng mới khu tái định cư tại xã Hòa Bắc đang ảnh hưởng đến tiến độ chung của cả dự án.
Theo quy định, các điểm dân cư nông thôn phải được lập quy hoạch chi tiết xây dựng để cụ thể hóa quy hoạch chung xây dựng xã, làm cơ sở lập dự án đầu tư xây dựng và cấp phép xây dựng. Tuy nhiên, về cấp độ, trình tự tổ chức lập quy hoạch, sau khi quy hoạch chung xã Hòa Bắc được phê duyệt thì mới đủ cơ sở tổ chức phê duyệt quy hoạch chi tiết các điểm dân cư nông thôn.
“Do đồ án quy hoạch chung xã Hòa Bắc chưa được phê duyệt nên huyện chưa đủ cơ sở pháp lý tổ chức thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết điểm dân cư nông thôn đối với dự án di dời, bố trí, sắp xếp dân cư ra khỏi vùng thiên tai nguy hiểm, sạt lở đất tại hai xã Hòa Sơn và Hòa Bắc vào thời điểm hiện nay”, ông Phan Duy Anh cho biết.
Theo Ủy ban nhân dân huyện Hòa Vang, huyện đã báo cáo Ủy ban nhân dân thành phố về vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án di dời, bố trí, sắp xếp dân cư ra khỏi vùng thiên tai nguy hiểm, sạt lở đất tại hai xã Hòa Sơn và Hòa Bắc, nhưng đến nay chưa có văn bản hướng dẫn về thủ tục đầu tư dự án khẩn cấp này.
Ủy ban nhân dân huyện đôn đốc các ngành có liên quan sớm hoàn thiện thủ tục phê duyệt quy hoạch chung của các xã; sau khi có quy hoạch chung xã Hòa Bắc, sẽ triển khai thủ tục quy hoạch tổng mặt bằng 1/500 khu tái định cư và tiến hành các thủ tục tiếp theo.
