Khi bác Nguyễn Trọng Thể chưa tròn một tuổi thì ông Nguyễn Hữu Quynh lên đường nhập ngũ, đó là tháng 12/1971. Gần hai năm sau, ngày 20/7/1973, ông Quynh hy sinh. Dù trong ký ức không còn nhớ giọng nói, tiếng cười của cha, nhưng bác Thể luôn tự hào về cha mình đã dũng cảm chiến đấu, hy sinh cho Tổ quốc. Mẹ bác-bà Nguyễn Thị Nhu vì cuộc sống lam lũ, vất vả, phải gánh vác cả những công việc nặng nhọc trong gia đình nên cũng mất sớm. Mấy chục năm qua, bác Thể luôn khao khát được gặp lại cha. Gia đình, người thân cũng cất công tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn, rồi vào tận Bình Phước tìm mộ nhưng không thấy. Qua sự kết nối của anh Nguyễn Văn Tuân, một tình nguyện viên nhóm phục dựng ảnh chân dung liệt sĩ Team Lee, bác Thể đã liên hệ với Trung tâm Tư vấn pháp luật và Trợ giúp pháp lý cho gia đình Liệt sĩ (Trung tâm Marin) đề nghị hỗ trợ tìm kiếm thông tin mộ liệt sĩ và trợ giúp pháp lý.
Bà Ngô Thị Thúy Hằng, Giám đốc Trung tâm Marin cho biết: Về trường hợp liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh, Trung tâm đã dành nhiều công sức thu thập, xác minh thông tin trong gần hai năm để có đủ cơ sở chứng minh ngôi mộ số 02, hàng 6B, lô 2B, khu B Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước ghi tên liệt sĩ Vũ Đức Huynh, nguyên quán Kiến Xương, Thái Bình chính là mộ của liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh, nguyên quán xã Quang Minh, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Căn cứ được xác lập từ các tài liệu sau: Danh sách và sơ đồ chôn cất 89 liệt sĩ tại Viện K59 do Viện 175 lập năm 1981; Biên bản bàn giao quy tập giữa Sư đoàn bộ binh 5 và Phòng Thương binh-Xã hội huyện Lộc Ninh, ngày 20/9/1985; Giấy tờ có liên quan của cựu chiến binh Đặng Văn Miên, người chứng kiến trường hợp hy sinh của liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh; Giấy xác nhận nơi liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh hy sinh tại Viện K59 do Cục Chính sách-Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam cấp.
Từ những thông tin bà Ngô Thị Thúy Hằng cung cấp, chúng tôi đã liên hệ với cựu chiến binh Đặng Văn Miên (tên thường gọi là Bá Miên), hiện cư trú tại Bản Chang, xã Linh Thông, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Ông Miên cho biết, ông sinh năm 1948, quê ở xã Quang Minh, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình, nhập ngũ tháng 3/1970, đến tháng 9/1970 vào chiến trường B, thuộc Đoàn đi B 2238. Vào chiến trường, ông làm nhiệm vụ y tá tại Viện K59 thuộc Đoàn 210, Cục Hậu cần Quân giải phóng miền nam Việt Nam, đóng quân ở xã Lộc Thắng, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước.
Tháng 2/1973, ông Miên gặp ông Nguyễn Hữu Quynh tại Viện K59. Khi đó, ông Quynh thuộc diện tù binh được phía Mỹ trao trả tại sân bay Lộc Ninh (Bình Phước) sau khi Hiệp định Paris được ký kết, rồi được đưa về Viện K59 điều trị.
“Vì là người cùng xã nên tôi đã dành nhiều thời gian chăm sóc và hỏi han tình hình của anh Quynh. Theo lời anh Quynh kể, tháng 8/1972, anh thuộc Trung đoàn 141, Sư đoàn 7, tham gia chiến dịch đường 13-Bình Long. Trong trận chiến này, anh bị thương ở chân phải và bị địch bắt, sau đó bị cưa 2/3 chân phải. Tại Viện K59, chân anh Quynh bị hoại tử, phải tháo khớp háng và anh mất ngày 20/7/1973” - ông Miên nhớ lại. Sau khi ông Nguyễn Hữu Quynh hy sinh, ông Miên đã tham gia chôn cất thi hài ông Quynh tại nghĩa trang bệnh viện.
Những thông tin ông Miên cung cấp về trường hợp hy sinh của liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh cũng trùng khớp với thông tin trong Giấy xác nhận thông tin về nơi liệt sĩ hy sinh do Cục Chính sách-Tổng cục Chính trị cấp ngày 8/11/2023. Cụ thể là liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh, hy sinh ngày 20/7/1973, tại Viện K59, nơi an táng ban đầu tại Nghĩa trang Viện K59/Đ210.
Bà Ngô Thị Thúy Hằng cho biết, theo danh sách gốc của Viện Quân y 175 lập ngày 4/12/1981 và sơ đồ chôn cất ban đầu, tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước có phần mộ của 89 liệt sĩ được chôn cất ban đầu tại Viện K59, thuộc xã Lộc Thắng, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước. Nhưng khi rà soát thực tế tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh, Trung tâm Marin chỉ tìm thấy 50 phần mộ trên tổng số 89 phần mộ, trong đó có mộ liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh.
Tuy nhiên, trong bản danh sách liệt sĩ hy sinh tại Viện K59 lại ghi sai tên liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh thành liệt sĩ Vũ Đức Quynh, thông tin trên bia mộ tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh lại ghi tên liệt sĩ là Vũ Đức Huynh, nguyên quán Kiến Xương, Thái Bình. Đây chính là nguyên nhân khiến đến nay liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh chưa được trở về quê hương trong khi gia đình không thể tìm được mộ liệt sĩ trong nhiều năm qua.
Quá trình xác minh thông tin liệt sĩ cho thấy, tỉnh Thái Bình chỉ có một liệt sĩ Vũ Đức Huynh, nguyên quán xã Đô Lương, huyện Đông Hưng. Theo Giấy xác nhận số 308/CS-CTMLS ngày 26/1/2024, của Cục Chính sách-Tổng cục Chính trị, xác nhận liệt sĩ Vũ Đức Huynh hy sinh tại tỉnh Tây Ninh. Tỉnh Thái Bình cũng chỉ có một liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh, nguyên quán xã Quang Minh, huyện Kiến Xương, hy sinh ngày 20/7/1973. Công văn số 1749/NCC-HSTTLS, ngày 20/11/2023, Cục Người có công xác nhận cả nước chỉ có một liệt sĩ Vũ Đức Quynh, nguyên quán Liên Sơn, Kim Bảng, Hà Nam, hy sinh ngày 30/7/1972, nơi hy sinh là Quân khu 4 (thuộc các tỉnh từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế). Bản tường trình của cựu chiến binh Đặng Văn Miên, nguyên y tá Viện K59 cho biết, ông đã trực tiếp chăm sóc và chứng kiến trường hợp hy sinh của liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh tại Viện K59, đóng tại xã Lộc Thắng huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước.
“Với những bằng chứng và nhân chứng trên, bằng phương pháp loại suy, có đủ cơ sở để xác định ngôi mộ mang tên liệt sĩ Vũ Đức Huynh tại vị trí mộ số 02, hàng 6B, lô 2B, khu B, Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước chính là mộ của liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh, nguyên quán xã Quang Minh, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình” - bà Ngô Thị Thúy Hằng khẳng định.
Ngày 1/3/2024, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Thái Bình có Công văn số 447/SLĐTBXH-NCC đề nghị Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Phước xác định hài cốt còn thiếu thông tin bằng phương pháp thực chứng đối với trường hợp liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh. Theo đó, mộ liệt sĩ số 02, hàng 6B, lô 2B, khu B, Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh là hài cốt liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh.
Tuy nhiên, tại Công văn phúc đáp số 1212/SLĐTBXH-NCC, ngày 22/5/2024, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Phước cho rằng chưa đủ cơ sở để xác định hài cốt liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh bằng phương pháp thực chứng vì hiện Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Thái Bình đang quản lý hai hồ sơ là liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh và liệt sĩ Vũ Đức Quynh.
Bà Ngô Thị Thúy Hằng cho rằng, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Phước đã bỏ qua các chứng cứ quan trọng trong việc xác định hài cốt liệt sĩ mà Trung tâm Marin đã xác minh, thu thập được để chứng minh mộ số 02, hàng 6B, lô 2B, khu B Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước là của liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh, nguyên quán Quang Minh, Kiến Xương, Thái Bình, trong đó, có bản danh sách 89 liệt sĩ và sơ đồ chôn cất ban đầu tại Viện K59, danh sách 50 liệt sĩ trong số 89 liệt sĩ hy sinh tại Viện K59 có mộ trong Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh. Mặt khác, về trường hợp liệt sĩ Vũ Đức Huynh, Cục Chính sách-Tổng cục Chính trị đã có Giấy xác nhận số 308/CS-CTMLS ngày 26/1/2024 xác nhận liệt sĩ Vũ Đức Huynh hy sinh tại tỉnh Tây Ninh.
Đề nghị Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Bình Phước, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Phước, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Bình Phước căn cứ các hồ sơ, tài liệu, nhân chứng, sớm tiến hành việc xác định danh tính hài cốt các liệt sĩ hy sinh tại Viện K59, đã quy tập, an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lộc Ninh để sớm trả lại chính xác họ tên, nguyên quán các liệt sĩ, trong đó có liệt sĩ Nguyễn Hữu Quynh, xã Quang Minh, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình ■
