Tại hội nghị, các đại biểu nhấn mạnh, tự chủ là chuyển đổi vai trò quản lý và tổ chức hoạt động của nhà trường đáp ứng các nhu cầu giáo dục đa dạng. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, bảo đảm công bằng giáo dục; phát huy nội lực của nhà trường trong các hoạt động giáo dục; thực hiện dân chủ thực sự trong nhà trường. Tự chủ cũng nâng cao hiệu quả quản trị nhà trường theo hướng tự chủ, tự chịu trách nhiệm và góp phần tăng cường vai trò chủ thể tích cực của giáo viên trong xây dựng và phát triển nhà trường.
Từ thực tiễn các mô hình tự chủ trên thế giới và một số trường học trong nước, muốn thực hiện tự chủ thành công, đòi hỏi phải bảo đảm các điều kiện: Địa bàn nơi có trường học đóng chân có điều kiện kinh tế-xã hội phát triển, nhu cầu giáo dục đa dạng; nhà trường xây dựng được đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất mạnh, năng lực quản trị tốt; có chính sách tạo hành lang pháp lý để các trường thực hiện tự chủ, có cơ chế giám sát, kiểm định minh bạch, rõ ràng và các trường mong muốn, sẵn sàng thực hiện tự chủ.
Đại diện các cơ sở giáo dục cho rằng, nếu thực hiện được tự chủ thì đây là giấc mơ của các nhà trường và người dân. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất khi thực hiện tự chủ là vấn đề tài chính. Muốn có đội ngũ giáo viên chất lượng, có chương trình giáo dục chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của người dân, phải có tài chính. Do đó, các trường phải có lộ trình tính toán về tài chính kĩ khi chuyển sang thực hiện tự chủ…
Cơ chế chính sách cũng là yếu tố quan trọng để các trường thực hiện tự chủ thành công. Theo đó, các cơ quan liên quan phải xây dựng hệ thống văn bản đồng bộ, hoàn thiện quy trình quản lý cơ sở giáo dục và triển khai hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục chặt chẽ. Các trường nâng cao năng lực quản trị, nhất là vai trò của hội đồng trường và ban giám hiệu trong tự chủ; thực hiện linh hoạt, đa dạng các loại hình, phương thức, lộ trình tự chủ...
