Thay đổi thời gian công bố số liệu thống kê

NDO - Từ tháng 8/2024, Tổng cục Thống kê sẽ thay đổi thời gian công bố báo cáo kinh tế-xã hội tháng theo quy định mới tại Nghị định số 62/2024/NĐ-CP. Việc thay đổi nhằm mục đích phục vụ tốt hơn sự quản lý, điều hành của Chính phủ và chính quyền các cấp. Báo Nhân Dân phỏng vấn Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương về vấn đề này.
0:00 / 0:00
0:00
Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương.
Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương.

Phù hợp với thông lệ quốc tế

Phóng viên: Xin Tổng cục trưởng cho biết vì sao Tổng cục Thống kê đề xuất Chính phủ thay đổi thời gian phổ biến thông tin thống kê như nội dung Nghị định số 62/2024/NĐ-CP?

Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương: Có một số lý do để Tổng cục Thống kê đề xuất Chính phủ thay đổi thời gian phổ biến thông tin thống kê.

Thứ nhất, thực hiện theo yêu cầu của Chính phủ, số liệu thống kê phải thống nhất giữa các cơ quan, địa phương và phản ánh tình hình kinh tế-xã hội trọn tháng, quý, năm báo cáo.

Thứ hai, xuất phát từ thực trạng công tác thống kê hiện nay, quy trình thu thập, tổng hợp, biên soạn thông tin thống kê phải được thực hiện sớm để cơ quan thống kê có đủ thời gian tổng hợp, kiểm tra, xác minh thông tin từ cấp huyện, cấp tỉnh đến cấp Trung ương dẫn đến một số hạn chế, bất cập.

Đó là: Thông tin thu thập phản ánh không đầy đủ, đúng thực tế hoạt động của các đơn vị theo tháng hành chính, không phản ánh đúng thuật ngữ số liệu trong tháng, trong quý; số liệu có sự gối đầu từ tháng trước sang tháng sau, quý trước sang quý sau…

Với quy định công bố vào ngày 29 hằng tháng dẫn đến xung đột, dễ gây hiểu nhầm cho người sử dụng thông tin thống kê đối với một số chỉ tiêu thống kê kinh tế tổng hợp do Tổng cục Thống kê công bố và do bộ, ngành có liên quan công bố vì thời điểm công bố, thời kỳ số liệu khác nhau.

Ví dụ: Bộ Tài chính gửi thông tin số liệu ước tính thu, chi ngân sách cho Tổng cục Thống kê phục vụ biên soạn tổng sản phẩm trong nước (GDP) vào ngày 15 tháng cuối quý, trong khi số liệu báo cáo của Bộ Tài chính được tính đến ngày 28 hằng tháng.

Thời gian kiểm tra, rà soát, tính toán, tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu tổng hợp ngắn, gấp đặc biệt là thông tin, dữ liệu hành chính tổng hợp từ báo cáo của các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; thời gian thu thập thông tin tại địa bàn ngắn và có nhiều cuộc điều tra cùng diễn ra nên tạo áp lực lớn đối với cơ quan thống kê.

Để khắc phục những bất cập nêu trên, đồng thời bảo đảm cho việc thu thập, biên soạn thông tin thống kê phản ánh chính xác, đầy đủ, đúng bản chất của một kỳ báo cáo, đặc biệt là kỳ báo cáo tháng, cần thiết phải thay đổi lịch công bố, phổ biến thông tin thống kê.

Phóng viên: Việc thay đổi thời gian phổ biến thông tin thống kê theo quy định mới có phù hợp với thông lệ quốc tế không, thưa Tổng cục trưởng?

Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương: Để công bố một chỉ tiêu thống kê phải thu thập từ nhiều nguồn: Dữ liệu hành chính, báo cáo thống kê, điều tra thống kê... Các nguồn tin này đều bắt đầu được thu thập từ cơ sở và gửi đến các Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Tại thống kê địa phương, số liệu này được kiểm tra, tổng hợp sau đó gửi lên các đơn vị nghiệp vụ chuyên ngành thuộc Tổng cục Thống kê. Sau đó, các số liệu cũng trải qua quá trình được các chuyên gia thống kê tổng hợp, xác minh, phân tích từ Vụ chuyên ngành đến Vụ tổng hợp chung.

Qua mỗi công đoạn đều cần thời gian xử lý, ít nhất từ 1-2 ngày. Đó là chưa kể phải xử lý dữ liệu chiết xuất từ dữ liệu hành chính hay số liệu từ chế độ báo cáo của các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty...

Theo lịch phổ biến thông tin thống kê trước đây, Tổng cục Thống kê phải công bố báo cáo kinh tế-xã hội vào ngày 29 hằng tháng, nghĩa là số liệu thống kê thu thập để xử lý không phải là số trọn vẹn của tháng.

Khi Nghị định số 62/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, các số liệu thống kê được công bố vào ngày 6 của tháng kế tiếp sau tháng báo cáo, lùi thời gian công bố chậm hơn so với hiện nay 6-7 ngày thì Việt Nam vẫn là một trong những nước công bố số liệu sớm nhất trên thế giới.

Tôi có thể dẫn ra đây một vài thí dụ các quốc gia có nền kinh tế tiên tiến, có hệ thống thông tin thống kê hiện đại, có hệ thống pháp luật chặt chẽ và người dân, tổ chức chấp hành nghiêm pháp luật thống kê nhưng thời gian công bố thông tin thống kê trễ hơn ta nhiều.

Thí dụ, lịch công bố chỉ tiêu GDP quý I/2023 của Canada, Pháp, Hàn Quốc sau 2 tháng; của Mỹ, Đức, Singapore sau hơn 1,5 tháng; của Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan sau 1,5 tháng... Tương tự, lịch công bố chỉ tiêu Chỉ số giá tiêu dùng hằng tháng của Mỹ, Pháp sau nửa tháng; của Canada, Nhật, Malaysia sau gần 1 tháng; của Australia sau 1 tháng...

Lịch phổ biến một số thông tin thống kê quan trọng theo Nghị định 62/2024/NĐ-CP ngày 7/6/2024

- Số liệu chính thức chỉ số giá tiêu dùng (CPI): Ngày 6 của tháng kế tiếp sau tháng báo cáo.

- Số liệu ước tính tỷ lệ lao động đã qua đào tạo có bằng, chứng chỉ: Ngày 6 của tháng kế tiếp sau quý báo cáo.

- Số liệu sơ bộ tỷ lệ lao động đã qua đào tạo có bằng, chứng chỉ: Ngày 6 của tháng đầu tiên của quý thứ hai sau quý báo cáo.

- Số liệu ước tính tỷ lệ thất nghiệp: Ngày 6 của tháng kế tiếp sau quý báo cáo.

- Số liệu sơ bộ tỷ lệ thất nghiệp: Ngày 6 của tháng đầu tiên của quý thứ hai sau quý báo cáo.

- Báo cáo kinh tế-xã hội tháng, quý I, quý II và 6 tháng, quý III và 9 tháng, quý IV và cả năm: Ngày 6 của tháng kế tiếp sau kỳ báo cáo.

Thời gian công bố số liệu GDP:

- Số liệu ước tính quý I; sơ bộ quý IV năm trước năm báo cáo: Ngày 6/4 năm báo cáo.

- Số liệu ước tính quý II, 6 tháng và ước tính cả năm lần 1; sơ bộ quý I: Ngày 6/7 năm báo cáo.

- Số liệu ước tính quý III và 9 tháng; sơ bộ quý II và 6 tháng: Ngày 6/10 năm báo cáo.

- Số liệu sơ bộ cả năm: Ngày 6/10 năm kế tiếp sau năm báo cáo.

Phản ánh sát hơn tình hình thực tế

Phóng viên:Việc thay đổi thời gian công bố, phổ biến báo cáo kinh tế-xã hội tháng, quý, năm có ưu điểm gì, thưa Tổng cục trưởng?

Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương: Dưới góc độ nghiệp vụ thống kê, việc quy định thời gian công bố, phổ biến Báo cáo kinh tế-xã hội có một số ưu điểm như thông tin, số liệu thu thập từ đối tượng cung cấp thông tin phản ánh đầy đủ diễn biến sản xuất kinh doanh của một kỳ báo cáo, góp phần tăng tính chính xác của số liệu, phản ánh sát hơn tình hình thực tế.

Bên cạnh đó, nguồn thông tin phục vụ biên soạn một số chỉ tiêu tổng hợp như GDP, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) được cập nhật, đầy đủ hơn; ngành Thống kê có đủ thời gian để kiểm tra, tổng hợp dữ liệu, biên soạn các báo cáo chuyên ngành giúp nâng cao chất lượng báo cáo; số liệu tổng hợp có độ tin cậy cao hơn, phản ánh sát hơn với diễn biến tình hình kinh tế-xã hội cả nước.

Ngoài ra, quy định thời gian công bố, phổ biến Báo cáo kinh tế-xã hội tháng, quý I, quý II và 6 tháng, quý III và 9 tháng, quý IV và cả năm vào ngày 6 của tháng tiếp theo sau kỳ báo cáo còn là cơ sở để thống nhất thông tin, số liệu trong công bố, phổ biến một số chỉ tiêu kinh tế tổng hợp do Bộ Kế hoạch và Đầu tư và bộ, ngành biên soạn, công bố, đặc biệt là các chỉ tiêu liên quan đến thu, chi ngân sách, xuất nhập khẩu hàng hóa…

Phóng viên: Vậy Tổng cục Thống kê đang thực hiện những công việc gì để triển khai Nghị định số 62/2024/NĐ-CP và đưa Nghị định vào cuộc sống một cách hiệu quả?

Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương: Thay đổi thời gian phổ biến một số thông tin thống kê quan trọng của cơ quan thống kê Trung ương không chỉ tác động đối với ngành Thống kê mà còn liên quan đến việc điều chỉnh thời gian tổ chức các kỳ họp điều hành của Chính phủ, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân các cấp.

Riêng đối với Tổng cục Thống kê, thời gian phổ biến một số thông tin thống kê theo Nghị định số 62/2024/NĐ-CP mới được Chính phủ ban hành có tác động đến cả quá trình thu thập thông tin, từ khâu thu thập thông tin đến khâu xử lý, tổng hợp và phổ biến thông tin thống kê. Do đó, khối lượng công việc Tổng cục Thống kê sẽ triển khai là rất lớn.

Hiện nay, Tổng cục Thống kê đang tích cực rà soát nội dung các công việc cần thực hiện và xây dựng kế hoạch cụ thể triển khai Nghị định số 62/2024/NĐ-CP để thực hiện lịch phổ biến thông tin thống kê điều chỉnh mới bắt đầu từ tháng 8/2024.

Xin trân trọng cảm ơn Tổng cục trưởng!