Gần đây, các đơn vị liên quan triển khai giải phóng mặt bằng để nâng cấp, mở rộng tuyến đường U Minh-Khánh Hội nhưng gặp khó trong phần đất Kênh xáng Lộ xe. Người dân cho rằng, họ không hiến đất này, trong khi căn cứ pháp lý thể hiện Kênh xáng Lộ xe dọc tuyến U Minh-Khánh Hội là đất giao thông, thủy lợi do Nhà nước quản lý.
Năm 1997, chính quyền chủ trương xây dựng tuyến đường U Minh-Khánh Hội rộng 3,5m, kết hợp đào kênh để tháo úng, xổ phèn và lấy đất dưới kênh để đắp nền đường. Đến năm 2017, tuyến U Minh-Khánh Hội tiếp tục có chủ trương mở rộng mặt đường từ 3,5m lên 5,5m (chưa tính lề đường) như hiện nay. Cả hai lần, để tạo đồng thuận cao từ nhân dân, lãnh đạo huyện U Minh hứa với người dân khi đào kênh để làm đường, nếu có điều kiện, Nhà nước sẽ bơm bùn trả lại con kênh, đồng thời chỉ làm đường và mở rộng đường trong phạm vi đất mà người dân đã đồng thuận hiến cho Nhà nước. Tuy nhiên, Ủy ban nhân dân huyện U Minh không còn lưu giữ giấy tờ hiến đất của người dân, cũng như biên bản triển khai hiến đất và chính quyền thời đó cũng không ban hành quyết định thu hồi đất.
Theo ông Trần Minh Sơn, hộ dân ấp 4 (xã Khánh Lâm), gia đình ông hai lần hiến đất phục vụ mở rộng mặt đường tuyến U Minh-Khánh Hội nhưng không hiến phần đất Kênh xáng Lộ xe. “
Quá trình thu hồi đất để thực hiện dự án hiện nay, cơ quan chức năng công bố theo quy hoạch, từ tim đường ra mỗi bên 22,5m là đất giao thông, thủy lợi. Đến lúc này gia đình tôi và nhiều hộ dân trong xóm mới biết, phần đất Kênh xáng Lộ xe trước đây cho Nhà nước mượn để đắp nền đường đã không còn thuộc quyền quản lý của chúng tôi” - ông Sơn phân trần.
Năm 2021, Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau phê duyệt Dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng tuyến đường U Minh-Khánh Hội, dài hơn 18km, qua địa phận ba đơn vị cấp xã trên địa bàn huyện U Minh, gồm: thị trấn U Minh, hai xã Khánh Lâm và Khánh Hội, tổng mức đầu tư hơn 760 tỷ đồng, tiến độ đến năm 2025. Khi hoàn thành, tuyến đường này sẽ mở rộng từ 5,5m lên 8m (chưa tính phần 6,5m lề đất hai bên đường). Việc nâng cấp tuyến đường U Minh-Khánh Hội ảnh hưởng đến 1.983 hộ gia đình, cá nhân và tám tổ chức, với diện tích đất bị ảnh hưởng là 22,24ha, trong đó, có 672 hộ dân liên quan đến phần đất Kênh xáng Lộ xe với tổng diện tích khoảng hơn 10ha. Đây cũng là phần diện tích đất nhận nhiều ý kiến phản ánh nhất của người dân nhưng không đủ căn cứ pháp lý để bồi thường mà chỉ hỗ trợ.
Theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Cà Mau Huỳnh Thanh Dũng, năm 2003, thực hiện Dự án tổng thể xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính tỉnh Cà Mau, cơ quan chức năng tổ chức đo đạc, thành lập bản đồ địa chính, chỉnh lý biến động đất đai trên địa bàn huyện U Minh, thể hiện phần đất kênh xáng và đất lộ xe là đất giao thông, thủy lợi do Nhà nước quản lý. Năm 2008, Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau ban hành Quyết định (số 10/2008/QĐ-UBND) về việc công bố giới hạn hành lang đường bộ, hành lang bảo vệ đường thủy trên địa bàn tỉnh. Trong đó, giới hạn hành lang đường bộ Cà Mau-Tắc Thủ-U Minh-Khánh Hội tính từ tim đường ra mỗi bên là 24m.
Tiếp đó vào năm 2009, thực hiện chỉ đạo của Trung ương về quản lý đất đai, Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau ban hành Quyết định phê duyệt Dự án tổng thể xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu quản lý đất đai tỉnh Cà Mau giai đoạn 2008-2015. Bản đồ địa chính vẫn thể hiện, tuyến đường U Minh-Khánh Hội và kênh xáng dọc theo tuyến là đất giao thông, thủy lợi. Năm 2013, ban hành Quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển giao thông vận tải tỉnh Cà Mau đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Theo điều chỉnh nêu trên, tuyến đường U Minh-Khánh Hội là 45m, tính từ tim đường qua mỗi bên 22,5m, phần Kênh xáng Lộ xe U Minh-Khánh Hội nằm trong quy hoạch hành lang lộ giới.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện U Minh Lê Hồng Thịnh, căn cứ vào các quy hoạch đã có, khi người dân đến làm thủ tục về đất đai, cơ quan có thẩm quyền thực hiện chỉnh lý biến động trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, điều chỉnh phần diện tích đất Kênh xáng Lộ xe (lộ 8m, kênh xáng từ 12,5m-20m) ra khỏi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của người dân. Đến nay, tuyến U Minh-Khánh Hội hiện có 358 giấy đã được chỉnh lý theo quy hoạch; còn 114 giấy được cấp năm 1995 và hết hạn vào năm 2021 chưa thực hiện việc chỉnh lý. “Những trường hợp chưa thực hiện chỉnh lý, cấp đổi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn còn giữ nguyên hiện trạng thửa đất có phần Kênh xáng Lộ xe. Những giấy này đã hết hạn sử dụng đất, thực hiện chưa đúng theo quy định” - ông Thịnh giải thích.
Đến nay, Ủy ban nhân dân huyện U Minh đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 1.889/1.983 hộ dân. Còn 670 hộ dân đã được phê duyệt phương án nhưng chưa đồng ý nhận tiền và bàn giao mặt bằng. Trong số này, còn 254 hộ dân đã được phê duyệt phương án đền bù nhưng chưa đồng ý nhận hỗ trợ. Cũng vì vậy, mặt bằng bàn giao cho đơn vị thi công mới được khoảng 10 km, đạt 55,7% tổng chiều dài toàn tuyến.
Bức xúc vì số ít hộ dân chưa đồng thuận dẫn đến dự án triển khai chậm, ông Hồ Văn Sử, hộ dân ấp 3 (xã Khánh Hội), có 18m mặt tiền đã bàn giao mở rộng tuyến U Minh-Khánh Hội, cho biết: “Mỗi ngày tôi cần thuê xe chở 8 tấn hàng đông lạnh, trong khi con đường hiện nay chỉ cho phép xe 5 tấn chạy qua, cho nên phải thuê hai chiếc. Nếu tuyến U Minh-Khánh Hội hoàn thành sớm, xe 8 tấn chạy được thì tôi chỉ cần thuê một xe, tiết kiệm 50% chi phí vận chuyển”.
Mỗi ngày tôi cần thuê xe chở 8 tấn hàng đông lạnh, trong khi con đường hiện nay chỉ cho phép xe 5 tấn chạy qua, cho nên phải thuê hai chiếc. Nếu tuyến U Minh-Khánh Hội hoàn thành sớm, xe 8 tấn chạy được thì tôi chỉ cần thuê một xe, tiết kiệm 50% chi phí vận chuyển.
Ông Hồ Văn Sử, hộ dân ấp 3 (xã Khánh Hội)
Ngày 20/3/2024, trong buổi đối thoại để giúp người dân hiểu rõ hơn về câu chuyện mở rộng tuyến U Minh-Khánh Hội, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau Lâm Văn Bi nói: “Tinh thần của tỉnh là bảo đảm quyền lợi cho bà con ở mức cao nhất có thể, nhưng phải tuân thủ quy định của pháp luật và mong bà con hết sức chia sẻ. Với tuyến U Minh-Khánh Hội, các cơ quan chức năng đã rà soát rất kỹ các quy định liên quan đến đất đai và khẳng định không thể thực hiện bồi thường đất, cho nên mới hỗ trợ người dân ở mức cao”. Theo ông Lâm Văn Bi, chưa có dự án nào tại tỉnh Cà Mau mà mức hỗ trợ công bồi đắp là 109.500 đồng/m2 đất như người dân được hưởng ở phần Kênh xáng Lộ xe.
