Tăng cường trách nhiệm công tố, nâng cao hiệu quả kiểm sát tư pháp

Sáng 9/12, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội làm việc tại hội trường nghe Báo cáo và Báo cáo thẩm tra công tác của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao năm 2025.

Tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh vượt chỉ tiêu Quốc hội giao

Trình bày báo cáo, Viện trưởng Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, trong bối cảnh hiện nay, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã quán triệt, chỉ đạo toàn ngành thực hiện nghiêm các nghị quyết, kết luận của Đảng, các luật, nghị quyết của Quốc hội, tập trung triển khai việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo mô hình Viện Kiểm sát nhân dân 3 cấp.

Toàn ngành đã thực hiện 3 nhiệm vụ đột phá và 7 nhiệm vụ trọng tâm lớn, với phương châm hành động “Đoàn kết, trách nhiệm - Kỷ cương, liêm chính - Bản lĩnh, hiệu quả”.

Theo đó, cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao giải quyết nguồn tin về tội phạm đạt 91,8% (vượt 1,8%); thụ lý điều tra 107 vụ/269 bị can (tăng 1,9% số vụ và 31,9% bị can); tỷ lệ điều tra khám phá tội phạm đạt 90,7% (vượt 20,7%), các tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt 96% (vượt 6%); tỷ lệ thu hồi tài sản trong án tham nhũng đạt 85,9% (vượt 23,9%)…

Bên cạnh việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo luật định, Viện kiểm sát đã triển khai đồng bộ nhiều chương trình, đề án, hoàn thiện cơ chế pháp lý, tiếp tục thực hiện các nghị quyết của Đảng, Quốc hội về cải cách tư pháp; tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong quản lý, điều hành và giải quyết vụ việc. Ngành cũng chú trọng bồi dưỡng đội ngũ kiểm sát viên, nâng cao bản lĩnh chính trị và năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trong năm 2026, toàn ngành kiểm sát xác định tiếp tục bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, tuyệt đối của Đảng, cụ thể hóa 7 nghị quyết chiến lược vào công tác kiểm sát, hoàn thiện thể chế và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.

Ngành kiểm sát tiếp tục vận hành ổn định tổ chức bộ máy hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân 3 cấp, bảo đảm tinh gọn, mạnh, hiệu lực, hiệu quả; đổi mới công tác đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ kiểm sát các cấp; tiếp tục nâng cao chất lượng công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp theo yêu cầu “Sớm hơn, sát hơn, sâu hơn, sắc hơn” và “Tận tâm, tận tình, thông thạo, thực chất, thuyết phục”; bảo đảm phục vụ nhân dân, vì nhân dân.

Cần chủ động thực hiện các giải pháp để phòng ngừa oan sai

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày đánh giá ngành kiểm sát tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong thực hiện chức năng công tố, kiểm sát các hoạt động tư pháp.

Báo cáo thẩm tra cũng ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực của Viện kiểm sát, đặc biệt là trong kiểm sát hoạt động điều tra, tăng cường hủy bỏ các quyết định không có căn cứ của cơ quan điều tra, góp phần hạn chế việc khởi tố oan sai, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và đảm bảo thượng tôn pháp luật.

Trong đó, tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm, không nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được Tòa án chấp nhận vượt chỉ tiêu của Quốc hội. Không có trường hợp nào Viện kiểm sát truy tố nhưng Tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội.

Tuy nhiên, vẫn có trường hợp phải đình chỉ điều tra bị can do không có sự việc phạm tội hoặc hành vi không cấu thành tội phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi của công dân và trách nhiệm của cơ quan kiểm sát trong kiểm sát điều tra; một số đơn khiếu nại, tố cáo, đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm trong lĩnh vực dân sự, hành chính còn chậm giải quyết.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về tố tụng, đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan tư pháp và chính quyền địa phương trong thi hành án hành chính, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống tư pháp.

Bên cạnh đó, ngành kiểm sát cần tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao tính minh bạch trong hoạt động tố tụng, kiện toàn đội ngũ kiểm sát viên, tăng cường đạo đức công vụ, kỷ luật, kỷ cương; đồng thời chủ động thực hiện các giải pháp để phòng ngừa oan sai, bảo vệ tốt hơn quyền con người, quyền công dân theo tinh thần Hiến pháp và pháp luật.