Tăng cơ hội sống cho trẻ sinh non nhờ phác đồ "giờ vàng"

Phác đồ “giờ vàng” là tổng thể nhiều kỹ thuật y khoa cao cấp được thực hiện trong 60 phút đầu đời, ngay tại phòng sinh để cứu sống và chăm sóc y tế cho trẻ sinh non và rất non từ 24 tuần tuổi.

Phác đồ bao gồm các yếu tố, như kẹp rốn muộn, phòng ngừa hạ thân nhiệt, truyền tĩnh mạch duy trì đường huyết sau sinh, phòng nhiễm khuẩn huyết, hỗ trợ hô hấp với phương pháp không xâm lấn, cụ thể là thở không xâm lấn (CPAP) tại phòng sinh và liên tục đến khi nhập Hồi sức sơ sinh (NICU) cho nhóm trẻ sinh rất non… Trẻ sinh rất non được chăm sóc tích cực trong “thời gian vàng” sẽ tăng cơ hội sống, giảm di chứng về sức khỏe.

Bé H.Đ sinh ra chỉ vỏn vẹn 460gr, là một trong những em bé nhẹ cân nhất Việt Nam chào đời ở tuần thai 24 được nuôi sống thành công (em bé sinh non nhẹ cân nhất Việt Nam được ghi nhận là 400g).

Nhờ triển khai phác đồ điều trị giờ vàng ngay sau khi chào đời, H.Đ đạt mốc tăng trưởng kỳ tích với khoảng 147gr mỗi tuần. Sau 4 tháng được điều trị, chăm sóc, bé ra viện vào tháng 7/2023, đạt cân nặng 2,8kg, tự bú mẹ.

Tháng 4/2021, bé B.R chào đời ở tuần thai thứ 25, nặng 740gr được bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cứu sống bằng phác đồ “giờ vàng” và khỏe mạnh xuất viện sau 3 tháng với cân nặng 2,55kg. Hiện bé gần 3 tuổi, khỏe mạnh, như các bạn sinh đủ tháng.

Bé B.R sinh non ở tuần 25 (bên trái), hiện gần 3 tuổi phát triển khỏe mạnh.

Cũng nhờ áp dụng phác đồ giờ vàng, bé B.N chào đời vào tháng 10/2023, ở tuổi thai 28 tuần 5 ngày cũng được cứu sống kịp thời. Sau 2 tháng điều trị, bé nặng 2,65 kg, xuất viện vào tuần thứ 37. Hiện bé 4kg, khỏe mạnh như em bé sinh đủ tháng.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh cho biết, có những bé đón về bệnh viện tiên lượng chỉ còn khoảng 5-10% cơ hội sống. Tuy nhiên, nhờ có sự hỗ trợ của hệ thống máy thở mới cùng trang thiết bị hiện đại, ê-kíp bác sĩ có kinh nghiệm nuôi sống nhiều trẻ sinh non mắc bệnh nặng. Đến thời điểm này, các con đều được cứu sống, khỏe mạnh.

Phác đồ giờ vàng với nhiều công nghệ hiện đại đã giúp cứu sống hàng trăm trẻ sinh non, hạn chế đặt nội khí quản, giảm di chứng và chi phí điều trị vừa được vinh danh là 1 trong 12 Thành tựu y khoa Việt Nam do Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Đài Tiếng nói nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh trao đêm 26/2, nhân kỷ niệm 69 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam.

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh, trẻ sinh non và rất non thường tím tái, không thở được, thân nhiệt hạ rất nhanh, nguy cơ nhiễm trùng cao, nếu không hồi sức cấp cứu ngay tại phòng sinh thì khó giữ tính mạng. Nguy cơ đặt nội khí quản tại phòng sinh ở trẻ sinh rất non (<33 tuần tuổi thai) đã giảm trong thập niên vừa qua khi trẻ được thở CPAP sớm.

Phó Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Phước Lộc (thứ tư từ trái qua) trao giải Thành tựu y khoa năm 2023 cho Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh.

Hơn 3 năm triển khai tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, phác đồ “giờ vàng” cứu sống và giảm các nguy cơ biến chứng cho trẻ sinh non có thể gặp phải như suy hô hấp, viêm phổi, loạn sản phế quản phổi; viêm ruột, hoại tử ruột, nhiễm trùng máu, tụt huyết áp; chậm phát triển, hệ miễn dịch kém; kém phát triển về thị giác, thính giác; bại não, xuất huyết não và dễ đối diện với hội chứng đột tử trẻ sơ sinh.

Nghiên cứu của Tiến sĩ, bác sĩ Cam Ngọc Phượng theo dõi 75 trẻ sinh non và cực non có tuổi thai trung bình 27,5-28 tuần chào đời khỏe mạnh tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh được áp dụng phác đồ này. Kết quả cho thấy, tỷ lệ trẻ phải đặt nội khí quản giảm từ 62,5% xuống còn 26%; tỷ lệ dùng surfactant (thuốc điều trị suy hô hấp ở trẻ sơ sinh non tháng) giảm một nửa, từ 40% còn 20,9%. Tỷ lệ ấn tim, truyền epinephrine (thuốc hỗ trợ hô hấp) và tràn khí màng phổi rất thấp. Ngoài ra, chi phí điều trị trung bình giảm khoảng 30-40%.

Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Minh Xuân, Chủ tịch Liên chi Hội Chu sinh và Sơ sinh TP Hồ Chí Minh, nguyên Hiệu trưởng Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, hiện nay tỷ lệ tử vong trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh rất cao không chỉ Việt Nam mà cả thế giới. Đặc biệt nhóm trẻ sinh rất non nguy cơ tử vong lên tới 64% so với trẻ bình thường. Nhiều trường hợp trước đây chúng ta không thể cứu sống, hoặc trẻ sống sót gặp di chứng rất nhiều.

Phác đồ giờ vàng với điểm nhấn sử dụng phương pháp thở không xâm lấn (CPAP) sớm tại phòng sinh là một trong những bước quan trọng ngay sau sinh giúp trẻ sinh non và rất non giảm suy hô hấp, cải thiện được dư hậu sau sinh, góp phần giảm tỷ lệ tử vong ở nhóm trẻ có nguy cơ, mang lại nhiều giá trị, lợi ích cho cộng đồng, giảm chi phí cho gia đình và xã hội.

Giáo sư Xuân cho biết, các bác sĩ sơ sinh hiện nay đang áp dụng phác đồ này vào bệnh viện, sắp tới có thể triển khai huấn luyện cho tuyến tỉnh, tuyến dưới, nhất là sử dụng thở không xâm lấn (CPAP) sớm ngay giờ đầu sau sinh, giúp cải thiện tỷ lệ tử vong và di chứng cho trẻ được cứu sống.