Năm 2021, các nhà thầu đã ứng vốn hơn 700 tỷ đồng; vốn của năm 2022 cần giải ngân là hơn 900 tỷ đồng. Như vậy, với quãng thời gian còn lại của năm 2022 chỉ còn hơn 8 tháng, trong khi mùa mưa bão sắp bắt đầu, việc giải ngân tổng vốn hơn 1.600 tỷ đồng là khối lượng công việc rất lớn.
Áp lực giải ngân lớn nhưng nhiều phần việc mang tính chất chuẩn bị quan trọng lại chậm. Dù đã động thổ từ cuối năm 2021 nhưng vì đến ngày 22/3/2022, Chính phủ mới có chủ trương đồng ý việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án nên đến đầu tháng 4/2022, các nhà thầu mới bắt đầu có thể triển khai thi công tại hiện trường.
Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn rất nhiều vị trí chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng nên các nhà thầu vẫn phải tập kết máy móc nằm chờ. Quá trình thi công gặp rất nhiều khó khăn do đây là đường mở mới, đi qua nhiều diện tích rừng tự nhiên. Việc thu hồi chuyển đổi mục đích sử dụng rừng không chỉ nằm trên tuyến đường mà còn cả ở hệ thống đường công vụ và các bãi đổ thải.
Do đó, tiến độ nhanh được hay không phụ thuộc nhiều vào việc hoàn thiện thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và thời tiết không mưa. Hiện tại, một số vị trí đã san ủi mở tuyến xảy ra hiện tượng sạt trượt làm đất, đá trôi ra khỏi khu vực đã thu hồi, đền bù giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến môi trường và một số diện tích rừng.
Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Bắc Kạn Nguyễn Anh Tuấn cho biết: “Do tính chất tuyến đường mở mới đi qua nhiều khu vực rừng tự nhiên, quá trình thi công thời tiết mưa lớn bất thường, thường xuyên xảy ra sạt trượt nên nguy cơ cao ảnh hưởng đến khu vực lân cận. Chúng tôi đã hoàn thành việc nộp tiền trồng rừng thay thế đồng thời chỉ đạo tư vấn giám sát giám sát chặt chẽ thi công, yêu cầu các nhà thầu thực hiện nghiêm túc quy định bảo vệ môi trường. Hiện tại, chúng tôi đã thu hồi để bố trí 6 bãi đổ thải trên toàn tuyến và tiếp tục thu hồi, bố trí thêm trong thời gian tới”.
Nhiều vấn đề phát sinh cũng khiến cho nhiều đoạn tuyến thi công bị ách tắc. Đoạn tuyến đi qua xã Bằng Phúc (Chợ Đồn) sẽ tác động trực tiếp đến hơn 100 cây chè Shan tuyết cổ thụ tại đây. Hiện tại, Ủy ban nhân dân tỉnh đã phải chỉ đạo ngành chuyên môn phối hợp với huyện Chợ Đồn thống kê, lên phương án di dời, bảo tồn toàn bộ số cây chè quý giá này.
Khó khăn lớn nhất hiện tại là việc xử lý khối lượng cây rừng tự nhiên đã được thu hồi, đền bù. Theo quy định pháp luật, đối với các cây rừng tự nhiên trên diện tích do chính quyền địa phương quản lý phải thực hiện các thủ tục đấu giá. Thủ tục đấu giá mất nhiều thời gian, làm chậm tiến độ bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu, ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Dự kiến việc đấu giá phải trong tháng 7 mới hoàn thành.
Tình trạng nguyên vật liệu tăng giá cũng đang gây nhiều khó khăn cho các nhà thầu thi công. Giá nguyên vật liệu tăng cao so với thời điểm ký hợp đồng, như: giá xăng, dầu tăng khoảng 50%; giá vật liệu như cát, đá, sắt thép tăng khoảng 20-30%... Trong khi đó các hợp đồng xây lắp đã được tạm ứng tối thiểu 50% giá hợp đồng thuộc diện sẽ không được điều chỉnh giá. Điều này gây thiệt hại kinh tế cho các nhà thầu, khó khăn trong việc huy động máy móc, vật liệu để đẩy nhanh tiến độ thi công.
Những khó khăn này khiến tiến độ giải ngân của dự án rất thấp, hiện mới đạt khoảng 16%. Trong bối cảnh mùa mưa bão đã bắt đầu, nếu không đẩy nhanh tiến độ thực hiện hoàn thành các thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, bố trí các bãi đổ thải, đấu giá cây rừng tự nhiên thì nguy cơ chậm tiến độ dự án này là rất rõ ràng.
Đây là lần đầu tiên Bắc Kạn làm chủ đầu tư triển khai một dự án xây dựng cơ bản có quy mô vốn hơn 2.000 tỷ đồng. Tầm quan trọng của dự án này là rất lớn. Tuy nhiên, những khó khăn nêu trên cần được tỉnh Bắc Kạn tập trung tháo gỡ để đẩy nhanh tiến độ thi công, giải ngân vốn, sớm đưa đường vào sử dụng.
