“Sống” là cái nhìn của cô con gái về thời thanh xuân của mẹ, những năm tháng sống tại chiến khu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Truyện đan cài quá khứ và hiện tại, những cuộc chuyện trò của hai mẹ con, từ đó khắc họa chân dung và phần đời của đạo diễn Việt Linh với cô con gái nhỏ của mình. Là một cô gái trẻ từ thành phố quyết tâm vào chiến khu, cố gắng thích nghi với những điều kiện sống vô cùng khó khăn, thiếu thốn, gian khổ và nguy hiểm khi đó, và một là cô gái trẻ đang cố gắng kết nối với mẹ để hiểu thêm về mẹ và về lịch sử dân tộc.
Tuyến thời gian quá khứ lấy bối cảnh là cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc từ năm 1969 tới năm 1975. Trong bảy năm sống tại chiến khu, cô thiếu nữ Linh (trong ký ức của người mẹ) đã làm quen với các chiến sĩ cách mạng, những người đưa cô đến với kháng chiến giải phóng dân tộc cũng như đến với điện ảnh. Cuộc sống và cuộc chiến đấu ở chiến khu trong “Sống” được mô tả sinh động với những câu chuyện đời thường hằng ngày, những sinh hoạt trong điều kiện vô cùng khó khăn và thiếu thốn, ở đó Linh cùng cha mình và đồng đội sống, làm việc, làm phim đầy đam mê trong làn bom rơi bão đạn và trong tiếng máy bay gầm rú trên bầu trời.
 |
Sách tranh "Sống". (Ảnh: Nhà xuất bản Kim Đồng) |
Đan xen với những kỷ niệm quá khứ đầy rung động của người mẹ là cuộc sống hiện tại, được khắc họa dưới góc nhìn của người con gái. Cô thiếu nữ tên Linh ngày nào giờ đã trở thành một đạo diễn đương đại nổi tiếng của Việt Nam, nhưng đâu đó bên trong con người bà vẫn chịu ảnh hưởng của quá khứ. Những trải nghiệm ấy tác động lớn đến cuộc sống của bà và mối quan hệ giữa bà và con gái.
Người con gái mang dòng máu Việt sinh ra và lớn lên tại Pháp gặp rất nhiều khó khăn để có thể kết nối với người mẹ sống trong thời chiến, kết nối với cội nguồn Việt Nam trong mình. Theo từng câu chuyện, người con dần hiểu rõ hơn về người mẹ, về quá khứ của dân tộc để từ đó thông cảm, sẻ chia, tạo dựng chiếc cầu nối rút ngắn khoảng cách thế hệ và văn hóa.
 |
Trần Hải Anh và họa sĩ Pauline Guitton. |
Trần Hải Anh là con gái của đạo diễn Việt Linh với giáo sư Trần Hải Hạc, cô gặp nhiều khó khăn để kết nối với người mẹ sống trong thời chiến và với cội nguồn Việt Nam trong mình. Cuốn sách tranh là cách để cô hiểu mẹ hơn, hiểu mình hơn và kể câu chuyện về mẹ, về nền văn hóa Việt Nam mà cô luôn tự hào là mình có hai quê hương.
Chia sẻ về cuốn sách, Trần Hải Anh cho biết, cô biết ơn cha mẹ vì đã giữ được cho mình ngôn ngữ và văn hóa Việt từ nhỏ, và thường xuyên được về Việt Nam. Từ câu chuyện của ba mẹ mình, cô cảm thấy mình được kết nối với quê hương. Đây là cuốn truyện tranh đầu tiên của Trần Hải Anh và Pauline Guitton, hai người vốn là bạn thân từ thủa nhỏ với nhau. Pauline Guitton vẽ lại theo hình dung từ mô tả bằng lời và hình ảnh của Hải Anh, sau đó cả hai cùng bàn bạc và điều chỉnh để cho ra phiên bản vừa ý nhất.
 |
Độc giả xếp hàng xin chữ ký hai tác giả. |
Đạo diễn Việt Linh cho biết, bà rất thích từ “Sống” mà con gái bà đã nghĩ ra, với cách viết giữ nguyên cả dấu trong tiếng Việt ở các bản in tiếng Anh, tiếng Pháp của cuốn sách. Bà cũng đã dạy con biết cả văn hóa Pháp và văn hóa Việt Nam. “Sống” với bà là một sự tồn tại có ý nghĩa. Khi theo ba vào chiến khu, bà mới hiểu thêm được ý nghĩa của sự sống trong cái chết đang bủa vây. "Khi người ta luôn ở lằn ranh sống chết và suy nghĩ về sự sống chết đó, họ sẽ sống bao dung hơn, sâu sắc hơn”, nữ đạo diễn chia sẻ.
Đạo diễn Việt Linh cũng chia sẻ, cuốn sách là hành trình hai mẹ con hiểu nhau. Khi 40 tuổi, bà mới hiểu được mẹ mình và lý do mẹ đi lấy chồng khác ở những tháng năm khắc nghiệt đó. Khi con gái 20 tuổi, cô mới hiểu được bà. Và với nữ đạo diễn, bà coi mình là gạch nối giữa mẹ mình, chính bản thân mình và con gái mình.
“Sống” lần đầu ra mắt tại Pháp vào đầu năm 2023. Chỉ một thời gian ngắn sau đó, cuốn sách đã nhanh chóng gây ấn tượng với độc giả tại Pháp với 8.000 bản phát hành. Trước đấy, ngay từ khi còn là bản thảo, “Sống” đã nhận được hỗ trợ từ Quỹ hỗ trợ xuất bản dành cho những tác phẩm xuất sắc bằng Pháp ngữ - La Scam. Đầu năm 2024, vượt qua rất nhiều tác phẩm sách minh hoạ Pháp ngữ, cuốn sách đoạt giải Prix du Jury oecuménique de la BD 2024.
