Cuốn thứ nhất “Nhạc và Đời” (Viện Âm nhạc) bao gồm mười lăm bài lý luận phân tích về các ca khúc và tác phẩm khí nhạc tiêu biểu do các nhà lý luận âm nhạc, nhạc sĩ, nhạc trưởng nổi tiếng viết và tuyển chọn một số các bài nổi bật của nhiều nhà báo, nhà văn, nhạc sĩ… viết về con người, cuộc đời của ông được tổng hợp từ nhiều năm.
Phần phụ lục bao gồm danh sách tổng tập tác phẩm của ông hiện đã tìm được cũng như thư mục báo chí, sách, luận văn chung quanh cuộc đời và sự nghiệp của ông.
Cuốn "Cho muôn đời sau". Cuốn thứ hai “Cho muôn đời sau” (Nhà xuất bản Kim Đồng) là một cuốn hồi ký-tiểu sử về cha mình thông qua các tác phẩm để đời của ông do con gái Lê Y Linh-Tiến sĩ âm nhạc-chấp bút.
Bìa của hai cuốn sách dựa trên bức chân dung tự họa của chính nhạc sĩ Hoàng Vân và được người cháu họ của ông, họa sĩ Lê Thiết Cương thiết kế.
Trong vòng hơn nửa thế kỷ sáng tác, nhạc sĩ Hoàng Vân đã để lại khoảng hơn 700 tác phẩm trong gần như tất cả các thể loại và các hình thức âm nhạc. Sau ngày ông rời xa cõi tạm, gia đình đã dày công thống kê, lưu trữ và bảo tồn di cảo của nhạc sĩ. Hai cuốn sách này là kết quả đánh dấu một giai đoạn của công việc bảo tồn và nghiên cứu khối lượng tác phẩm đồ sộ do ông để lại. Yêu nhạc của ông, chúng ta sẽ càng hiểu hơn thêm về các tác phẩm khi đọc những cuốn sách này.
Đây là hai cuốn đầu tiên được xuất bản dành trọn cho cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Vân. Hai cuốn sách như một bản song tấu bổ sung cho nhau, cho chúng ta thấy hoàn cảnh đã kiến tạo nên phong cách âm nhạc Hoàng Vân, cũng như để hiểu tại sao những tác phẩm ấy lại hay và đẹp.
Nhạc sĩ Hoàng Vân (Lê Văn Ngọ, 1930-2018) thuộc về thế hệ nhạc sĩ Việt Nam được may mắn đồng hành với cuộc chiến tranh giành độc lập tự do của dân tộc Việt Nam đầu thế kỷ XX.
Đông đảo quần chúng biết đến Nhạc sĩ Hoàng Vân qua hàng loạt ca khúc để lại dấu ấn trong nền âm nhạc Việt Nam kể từ “Hò kéo pháo” (1954). Nửa thế kỷ sáng tác ca khúc của ông có thể chia làm ba giai đoạn lớn: cuộc chiến tranh giành độc lập và thống nhất Tổ quốc (1954-1973), hòa bình về (1974-1990), và những năm cuối đời (1990-2010). Các ca khúc của ông mang nhiều hình thức và đề tài đa dạng, từ ca khúc nghệ thuật đến ca khúc thời sự, từ tráng ca đến ngợi ca, từ ngành ca đến tỉnh ca, từ tình ca đến du ca, từ dân ca đến những bài hát đậm tình quốc tế năm châu, từ người thợ mỏ đến người nông dân, từ thanh niên tới thiếu nhi, tất cả những đề tài tưởng như rất xa rời nghệ thuật đã được hát lên với những cung bậc xúc cảm nhất…. Những tác phẩm mà tôn chỉ của nhạc sĩ là sáng tạo, là sự hướng thượng, là cuộc hành trình đi tìm cái đẹp, và bao trùm lên tất cả là tình yêu Tổ quốc!
Trong sự nghiệp sáng tác đồ sộ của mình, nhà soạn nhạc Hoàng Vân dành một vị trí quan trọng cho âm nhạc hàn lâm. Nếu như bản thơ giao hưởng “Thành đồng Tổ quốc” (một trong những bản giao hưởng thơ đầu tiên của Việt Nam viết vào năm 1960), đại hợp xướng và dàn nhạc giao hưởng “Hồi tưởng” (1961-1962) và hợp xướng và dàn nhạc giao hưởng Điện Biên Phủ (2004) là ba mốc đánh dấu những tác phẩm được phổ biến rộng rãi, thì vở ballet “Chị Sứ” (1968), tổ khúc giao hưởng bốn chương số II “Tưởng niệm” (1991), bản thơ giao hưởng số II (1994) và số III “Tuổi trẻ của tôi” (2000) là những mốc cho những tác phẩm hàn lâm mà khán thính giả ít được biết đến hơn.
Dàn nhạc giao hưởng không chỉ hiện diện trong những tác phẩm viết cho nó mà được thể hiện và sử dụng rộng rãi từ nhạc cho phim đến cho sân khấu, từ phần phối khí các tác phẩm thanh nhạc, cho đến tư duy viết ca khúc. Và khi không có dịp sáng tác cho dàn nhạc giao hưởng, ông đã dùng những thể loại thanh nhạc lớn như hợp xướng, trường ca… những tác phẩm mẫu mực trong nền âm nhạc hàn lâm Việt Nam nhưng cũng vô cùng gần gũi với công chúng.
