“Người khổng lồ vừa ốm dậy”
Từ thành phố Đông Hà ngược quốc lộ 9 - trục ngang giao thông hướng đông - tây lên đến trung tâm huyện miền núi Hướng Hóa, có chiều dài khoảng 60 km, nhưng ngay khi đến km 40 thuộc địa phận huyện Đakrông đã có rất nhiều điểm bị mưa, lũ đẩy nước, đất đá trên núi cao sạt xuống làm hư hỏng cả hai phía ta-luy âm, dương. Km 45, km50+200 là hai điểm tái sạt, lở liên tục trong những ngày qua sau khi được tạm thời thông tuyến. Đoạn này có 19 vị trí sạt lở ta-luy âm, 92 vị trí sạt lở ta-luy dương, 16 vị trí tiềm ẩn gây tắc giao thông. Những ngày này, ngành giao thông tỉnh Quảng Trị phối hợp Cục Quản lý đường bộ 2 nỗ lực dọn khối lượng lớn đất đá tràn lấp mặt đường, tổ chức rào chắn, kè thêm rọ đá vào những điểm sạt ta-luy âm. Nỗ lực của toàn ngành đã đưa giao thông trên quốc lộ 9 thông suốt trở lại, nhưng do có quá nhiều điểm sạt lở nên nguy cơ quốc lộ 9 tiếp tục bị mưa lũ cắt đứt luôn tiềm ẩn. Có mặt tại hiện trường, Giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Quảng Trị Trần Hữu Hùng cho biết, nhiều tuyến quốc lộ ủy thác, tỉnh lộ trên địa bàn bị mưa lũ làm hư hỏng rất nặng. Trong đó, quốc lộ 15D, quốc lộ 9, nhiều tỉnh lộ bị sạt lở ta-luy dương nền đường với khối lượng hơn 20 nghìn m3 đất đá; 10 vị trí sụt trượt nền đường, tạo hàm ếch rất nguy hiểm. Ước tính kinh phí cần có để bảo đảm giao thông lên đến gần 100 tỷ đồng.
Đến thị trấn Khe Sanh của huyện miền núi Hướng Hóa, chúng tôi theo hướng bắc để đi vào đường Hồ Chí Minh nhánh tây. Những ngày sau mưa lũ này con đường như người khổng lồ vừa ốm dậy, thân hình loang lổ vết thương. Trên một đoạn dài khoảng 60 km từ thị trấn Khe Sanh ra xã Hướng Lập (xã ngay ranh giới phía bắc của tỉnh Quảng Trị với Quảng Bình) núi liên tiếp sạt lở, lấp mặt đường, làm sạt ta-luy âm; nước lũ cuốn trôi nền đường không biết bao nhiêu điểm. Hiện giao thông trên tuyến này mới khắc phục bước một với đoạn dài khoảng 30 km từ Khe Sanh ra xã Hướng Phùng.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Lê Đức Tiến, người trực tiếp chỉ đạo lực lượng phối hợp khắc phục các điểm ách tắc trên tuyến cho biết, ngành giao thông của tỉnh không ngại khó khăn, phối hợp các lực lượng tích cực triển khai phương tiện máy móc làm việc cả ngày đêm để khắc phục các điểm sạt lở trên tuyến quốc lộ 9, quốc lộ 15D, nhất là đường Hồ Chí Minh nhánh đông, nhánh tây nhanh nhất để kịp thời thông tuyến, thực hiện công tác cứu hộ, cứu nạn.
Theo đồng chí Lê Đức Tiến, hiện đoạn từ xã Hướng Phùng ra xã Hướng Việt, Hướng Lập dài khoảng 30 km, đường hoàn toàn ách tắc vì núi sạt lở nghiêm trọng nên việc cung cấp rọ đá làm kè, giải phóng đất đá tràn mặt đường là cấp thiết, cần làm ngay. Hướng khắc phục giao thông từ xã Hướng Phùng ra xã Hướng Việt, Hướng Lập (hướng nam - bắc) có quá nhiều điểm núi sạt lở, phải mất hai tuần nữa mới xong.
Để kịp thời thông tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh tây đến xã Hướng Việt được sớm nhất, tỉnh Quảng Trị cùng Bộ Giao thông vận tải quyết định tìm cách tiếp cận theo hướng bắc - nam, nghĩa là từ xã Hướng Lập vào Hướng Việt. Tại km166+800 trên địa bàn xã Hướng Lập, mưa lũ lớn gây sạt lở núi từ trên cao xuống nuốt luôn một đoạn dài khoảng 30 m, tạo vực sâu gần 50 m của đường Hồ Chí Minh nhánh tây. Công trường khắc phục ách tắc giao thông điểm này tấp nập phương tiện máy móc để san ủi, lấp hố sạt lở; tất cả làm việc với tinh thần vì người dân thân yêu ở các xã Hướng Lập, Hướng Việt đang chờ đợi được ứng cứu, họ đã bị lũ lụt cắt đường, cô lập mười ngày nay. Đồng chí Lê Đức Tiến cho biết, theo hướng khắc phục này, các đơn vị thi công, sửa chữa cố gắng sáng 25-10 sẽ nối được điểm km166+800 để lực lượng cứu hộ tiếp cận được xã Hướng Lập, rồi từ đây tiếp tục thông tuyến vào Hướng Việt.
Trước tình hình này, để cứu trợ kịp thời cho hai xã Hướng Việt và Hướng Lập, tỉnh Quảng Trị đã xin Bộ Quốc phòng trong mấy ngày qua dùng trực thăng thả xuống ba tấn hàng cho người dân các xã sử dụng ban đầu. Còn huyện miền núi Hướng Hóa, với phương châm “bốn tại chỗ”, trong ngày 23-10 đã điều một đoàn ô-tô 12 chiếc cùng với 32 người của lực lượng biên phòng, công an, quân đội, bác sĩ chở theo hàng hóa, nhu yếu phẩm, thuốc chữa bệnh đi về quốc lộ 1 ra tỉnh Quảng Bình, rồi theo trục đường ngang ngược lên đường Hồ Chí Minh, theo hướng tiếp cận từ bắc vào nam đến tập kết hàng tại km166+800. Từ đây nhờ lực lượng đang thi công dùng ròng rọc tải hàng qua đoạn sạt lở rồi có người gùi hàng về xã Hướng Lập, Hướng Việt để cung cấp kịp thời nhu yếu phẩm bảo đảm sự sống cho người dân.
Phá thế độc đạo quốc lộ 9, kết nối thêm nhiều tuyến đông - tây
Những ngày này, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Thứ trưởng Giao thông vận tải Lê Đình Thọ và lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Trị, đã huy động tối đa nhân, vật lực của Sở Giao thông vận tải Quảng Trị, Cục Quản lý Đường bộ 2, các Chi cục Quản lý đường bộ, Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp trong ngành đẩy nhanh tiến độ mở đường, thông tuyến những vị trí sạt lở, cắt đường; đồng thời phối hợp với Bộ Quốc phòng, Quân khu 4 triển khai công tác cứu hộ, cứu nạn tại tỉnh Quảng Trị, địa phương bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong các đợt lũ liên tiếp vừa qua.
Câu chuyện giải quyết thế độc đạo của quốc lộ 9, đường Hồ Chí Minh nhánh tây và đông để kịp thời triển khai công tác cứu hộ, cứu trợ cho người dân miền tây địa phương này luôn được tỉnh Quảng Trị quan tâm hàng đầu. Những năm qua, tỉnh Quảng Trị đề xuất Bộ Giao thông vận tải tạo điều kiện cho tỉnh thi công xây dựng thêm các trục ngang giao thông theo hướng đông - tây, nối các điểm từ quốc lộ 1 lên đường Hồ Chí Minh nhánh đông và nhánh tây. Nhờ vậy, tỉnh Quảng Trị đã đưa vào sử dụng đoạn quốc lộ 9D nối từ quốc lộ 1 tại ngã ba Sa Lung (huyện Vĩnh Linh) hướng lên xã Vĩnh Long rồi đến thị trấn Bến Quan vượt qua đường Hồ Chí Minh nhánh đông để đến với xã miền núi Vĩnh Ô phục vụ đắc lực cho phát triển kinh tế - xã hội vùng này cũng như công tác cứu nạn, cứu hộ mỗi mùa mưa lũ. Tỉnh Quảng Trị cũng đang triển khai thi công nối dài quốc lộ 9D từ xã Vĩnh Ô với đoạn dài hơn 30 km tới bản Cha Lỳ thuộc xã Hướng Lập (huyện miền núi Hướng Hóa) để nối vào đường Hồ Chí Minh nhánh tây, hiện tuyến này đang thi công được hơn 7 km. Tỉnh Quảng Trị đã đề nghị Bộ Giao thông vận tải tiếp tục tạo điều kiện cho địa phương đủ kinh phí thi công trục ngang giao thông hết sức quan trọng này. Sắp tới, tuyến Vĩnh Ô - Hướng Lập hoàn thành sẽ là đoạn đường góp phần cứu hộ, cứu nạn rất có ý nghĩa, mang tầm quốc gia, là đoạn đường ngang nối hai nhánh đông - tây của đường Hồ Chí Minh, nằm về phía bắc quốc lộ 9 và tỉnh Quảng Trị.
Ngoài ra, ở địa phận huyện Vĩnh Linh của tỉnh Quảng Trị có thêm tuyến đường ngang từ quốc lộ 1 qua xã Vĩnh Lâm - Vĩnh Thủy rồi chạy lên hướng tây gặp đường Hồ Chí Minh nhánh đông. Tại huyện Gio Linh, có đường T100 nối từ quốc lộ 1 tại xã Trung Sơn lên hướng tây gặp đường Hồ Chí Minh nhánh đông ngay khu vực sát Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn. Hai con đường này đã phát huy ý nghĩa rất lớn trong việc cứu hộ, cứu nạn giao thông vào những mùa mưa lũ vừa qua. Khi quốc lộ 1 bị ngập lũ, các phương tiện giao thông từ quốc lộ 1 rẽ lên theo những con đường này để đến đường Hồ Chí Minh nhánh đông, tiếp tục vào nam, ra bắc an toàn.
Ngoài ra, Quảng Trị cũng đề nghị Chính phủ tạo điều kiện cho tỉnh triển khai thi công quốc lộ 15D, trục đường ngang theo hướng đông - tây nằm về phía nam của tỉnh. Hiện quốc lộ này đã có sẵn 12 km nối từ Cửa khẩu quốc tế La Lay về gặp đường Hồ Chí Minh nhánh đông tại xã A Ngo, huyện Đakrông. Từ đây quốc lộ 15D được thiết kế tiếp tục đi qua địa phận huyện Đakrông để về huyện Hải Lăng, gặp đường cao tốc phía đông, rồi xuyên qua quốc lộ 1 tại thị trấn Diên Sanh của huyện Hải Lăng để tiếp tục kết nối vào đường về cảng nước sâu biển Mỹ Thủy.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Lê Đức Tiến, khi hoàn thành quốc lộ 15D và quốc lộ 9D sẽ góp phần phá thế độc đạo của quốc lộ 9, tỉnh Quảng Trị sẽ có thêm nhiều đường ngang hướng đông - tây nối từ quốc lộ 1 lên đường Hồ Chí Minh hai nhánh đông, tây, phục vụ đắc lực cho phát triển kinh tế - xã hội cũng như công tác cứu hộ, cứu nạn trong mỗi mùa mưa lũ, hạn chế được tình trạng mưa lũ gây ách tắc giao thông kéo dài trên đường Hồ Chí Minh như hiện nay.