Theo Sở Công thương tỉnh Quảng Trị cho biết, đến năm 2009, tổng mức đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng ở 2 KCN Nam Đông Hà và Quán Ngang là 68 tỷ đồng, trong đó KCN Nam Đông Hà 54,4 tỷ đồng, với diện tích 99,635 ha. Thời gian qua, tỉnh đã quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nên KCN Nam Đông Hà đã hoàn thành hệ thống đường bê tông thảm nhựa, cấp điện, nước và đang chuẩn bị xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung, tuyến đường K2, hệ thống thoát nước dọc...KCN Quán Ngang có diện tích 205 ha, hiện đang triển khai các hạng mục như nâng cấp tỉnh lộ 73, xây dựng đường trung tâm, hệ thống cấp nước, giải phóng mặt bằng, rà phá bom mìn...với tổng chi phí hơn 14 tỷ đồng. Ngoài ra, hàng năm từ nguồn vốn Trung ương phân bổ cùng với ngân sách địa phương, tỉnh Quảng Trị đang từng bước hoàn thiện các hạng mục thiết yếu để đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư. Theo kế hoạch, số tiền đầu tư quy hoạch hai KCN trên khoảng 500 tỷ đồng.
Đến nay, KCN Nam Đông Hà và Quán Ngang đã thu hút được 23 dự án đăng ký và triển khai đầu tư, với tổng số vốn hơn 1.567 tỷ đồng, trong đó KCN Nam Đông Hà thu hút 19 dự án, với tổng mức đầu tư là 1.044 tỷ đồng. Bằng sự nỗ lực của một số nhà đầu tư, ở KCN Nam Đông Hà đã có ba dự án đi vào hoạt động (Nhà máy gỗ MDF, Công ty may Hoà Thọ, Công ty TNHH chế biến gỗ Tín Đạt Thành), hai dự án đang triển khai xây dựng nhà máy (Trạm nghiền Klinker, Công ty cổ phần gỗ Đại Thành) và 15 dự án đã cấp giấy chứng nhận đầu tư, 12 dự án được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. KCN Quán Ngang có bốn dự án đăng ký, với tổng số vốn là 523,6 tỷ đồng, trong đó dự án của Công ty cổ phần khoáng sản Quảng Trị đưa vào sản xuất kinh doanh, đang xây dựng nhà máy, dự án của Công ty bia Hà Nội - Quảng Trị đang triển khai và hai dự án đã cấp giấy chứng nhận đầu tư.
Phó trưởng Ban Thường trực Ban quản lý các Khu Công nghiệp tỉnh Quảng Trị Nguyễn Cư cho biết: Ban đang rà soát lại các dự án đã cấp đất, cấp giấy chứng nhận đầu tư nhưng tiến độ triển khai chậm, không có khả năng đầu tư để chống tình trạng một số nhà đầu tư nhận đất, nhận giấy chứng nhận đầu tư rồi để đó mà không triển khai dự án. Ban cùng các ngành liên quan thẩm định, trình UBND tỉnh thu hồi các dự án của Công ty TNHH gỗ Nghệ Phát, Công ty thương mại Quảng Trị, Công ty TNHH Thạc Thành.
Công ty may Hoà Thọ, ở Khu Công nghiệp Nam Đông Hà (Quảng Trị) giải quyết việc làm cho hơn 800 công nhân địa phương.
Nếu so với quy mô của hai KCN theo như quy hoạch thì số dự án đầu tư vào đây tính đến thời điểm hiện nay còn ít. Mặc dù tỉnh Quảng Trị đã ban hành các chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư như hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng và công trình ngoài hàng rào; hỗ trợ các công trình kết cấu hạ tầng ngoài hàng rào dự án và các ưu đãi về giá thuê đất, thuế thu nhập doanh nghiệp...nhưng xem ra vẫn chưa tạo được lực hút hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Xét về điều kiện và lợi thế thu hút đầu tư thì ở mỗi KCN đều có những lợi thế nhất định. KCN Quán Ngang nằm cạnh Quốc lộ 1 A, gần nhà ga xe lửa Hà Thanh và Cảng Cửa Việt thuận lợi cho việc trung chuyển hàng hóa. Thế nhưng sau khi dự án xây dựng nhà máy sản xuất bia Huđa không thực hiện, đến nay KCN vẫn chưa thu hút được một dự án tầm cỡ nào. Hiện tại KCN Quán Ngang có hai dự án là Chế biến khoáng sản ti tan của Công ty CP khoáng sản Quảng Trị và sản xuất phân vi sinh của Công ty cao su Quảng Trị đang triển khai xây dựng, với tổng vốn đầu tư gần 100 tỷ đồng. Vì vậy cả một vùng đất rộng mênh mông, có tầng địa chất ổn định, mặt bằng thuận lợi đang chờ dự án. Gần đây Tập đoàn Giant Ggoup, có trụ sở tại Malaysia đến khảo sát để xây dựng sân bay, tỉnh Quảng Trị đã trình Chính phủ cho phép xây dựng ở KCN Quán Ngang một sân bay lưỡng dụng. Trong tương lai chức năng của KCN Quán Ngang có thể sẽ chuyển đổi để phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế nhưng hiện tại KCN vẫn đang cần các dự án đầu tư...Tìm hiểu nguyên nhân vì sao, chúng tôi được một số nhà đầu tư trả lời, do điều kiện thiên nhiên ở đây khắc nghiệt, kinh tế của tỉnh Quảng Trị chưa phát triển, môi trường đầu tư kinh doanh chưa rộng mở, khả năng liên kết vùng thiếu chặt chẽ và nhất là việc giải quyết các thủ tục còn rườm rà...
Về các CĐCN, đến nay tỉnh Quảng Trị đã hoàn thành việc xây dựng kết cấu hạ tầng và đưa vào hoạt động năm CĐCN gồm Đông Lễ (Đông Hà), CCN làng nghề Diên Sanh (Hải Lăng), Cầu Lòn, Ba Bến (thị xã Quảng Trị) và CCN Hướng Tân (Hướng Hóa); đang tiến hành xây dựng hai CCN gồm Ái Tử (Triệu Phong) và Tân Định (Cam Lộ); hoàn thành lập quy hoạch chi tiết năm CCN gồm Bắc Hồ Xá A, Bắc Hồ Xá B (Vĩnh Linh), Bàu De (thị xã Quảng Trị), Tân Trang (Cam Lộ); đang triển khai lập quy hoạch một số CCN như thị tứ Nam Cửa Việt (Triệu Phong), Cửa Tùng (Vĩnh Linh), Phường 4, Đường 9D (Đông Hà)...
Ngoài ra, trong Khu Kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo có các CCN Tây Bắc rộng 27 ha, CCN cửa khẩu rộng 30 ha đã hoàn thành xây dựng kết cấu hạ tầng; KCN Tân Thành rộng 50 ha đã lập xong quy hoạch chi tiết. Theo quy hoạch, tổng diện tích các CĐCN trên địa bàn tỉnh Quảng Trị rộng khoảng 700 ha, đó là chưa tính đến khả năng mở rộng quy mô của một số CCN. Đến nay riêng 6 CCN trên địa bàn đã thu hút được 36 dự án, với tổng vốn đầu tư là 344,215 tỷ đồng, trong đó có 13 dự án đi vào hoạt động, 9 dự án đang xây dựng, 14 dự án đã cấp phép đầu tư...Hoạt động của một số dự án tại các CĐCN đã giải quyết việc làm cho hơn 3.000 lao động.
Chủ trương đẩy mạnh quy hoạch và xây dựng các KCN, CĐCN là một hướng đi đúng đắn của tỉnh Quảng Trị, phù hợp với quy luật phát triển kinh tế trong thời kỳ CNH- HĐH đất nước, sẵn sàng đáp ứng khi cơ hội mở ra, lúc nhà đầu tư cần. Chủ trương đó được cụ thể hóa bằng chương trình hành động, bằng mục tiêu phân bổ cơ cấu nền kinh tế đến năm 2015 của UBND tỉnh và các cấp ngành liên quan. Tuy nhiên, việc quy hoạch và xây dựng các CĐCN cần phải tính đến thời gian hoàn thành nhằm tránh tình trạng ''quy hoạch treo'' của nhiều CCN do thiếu vốn xây dựng, gặp vướng mắc về giải phóng mặt bằng và thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền địa phương với các ban ngành liên quan. Mặt khác, cần phải tính đến khả năng kêu gọi dự án để lấp đầy KCN, CĐCN. Trước hết là khai thác hiệu quả đầu tư, tránh sự lãng phí quỹ đất do "quy hoạch treo" gây ra. Trên thực tế ngoài 2 KCN cơ bản hoàn thiện về kết cấu hạ tầng sẵn sàng kêu gọi đầu tư thì tiến độ triển khai quy hoạch và xây dựng các CĐCN đang còn chậm trễ và gặp phải một số vướng mắc...
Bài và ảnh: NGUYỄN VĂN HAI
(PVTT tại Quảng Trị)
