Quản lý hiệu quả người nổi tiếng bán hàng trên mạng xã hội

Đáng quan tâm hơn, phần lớn hoạt động của họ chưa được quản lý bởi các khung pháp lý. Với việc đời sống xuất hiện ngày càng nhiều KOL, KOC, Luật Quảng cáo sửa đổi và nhiều văn bản pháp luật liên quan được ban hành cho thấy việc quản lý, chấn chỉnh hoạt động đang rất được Đảng, Nhà nước chú trọng.

Sức ảnh hưởng của KOL, KOC trên mạng xã hội

Mới đây, khi Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs) và Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du Mục) và hoa hậu Thủy Tiên bị khởi tố và đưa ra xét xử về hành vi lừa dối khách hàng, sản xuất hàng giả, công tác quản lý KOL, KOC tiếp tục trở thành vấn đề nóng được các chuyên gia, đơn vị quản lý, người dân quan tâm, bàn thảo. Trước đó, họ là những người nổi tiếng trên mạng xã hội nhưng đã lợi dụng hình ảnh cá nhân để thực hiện quảng cáo, “thổi phồng” công dụng nhiều mặt hàng, thực phẩm chức năng trên không gian mạng để trục lợi. Sau sự việc đó, thị trường bán hàng trên mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử đã có nhiều biến động cả ở người thực hiện lẫn người tiêu dùng. Nhiều nhà bán hàng đã trở nên thận trọng hơn trong việc nhận quảng cáo. Ở chiều ngược lại, người tiêu dùng cũng thay đổi hành vi mua sắm, trở nên dè dặt hơn, ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng thay vì tin vào lời quảng bá của người nổi tiếng. Đây là tín hiệu tích cực khi mà trước đó, KOL, KOC trở thành lực lượng có ảnh hưởng lớn trong truyền thông và thương mại điện tử. Khảo sát của AsiaKOL cho thấy 77% người tiêu dùng trực tuyến tại Việt Nam từng mua sản phẩm theo khuyến nghị của người ảnh hưởng. Còn theo ResearchAndMarkets, thị trường thương mại xã hội (social commerce) được dự báo đạt 5 tỷ USD vào năm 2025, tăng 25,4% so với năm 2024.

Trong việc chia sẻ, bình luận các nội dung trên mạng xã hội, vai trò, trách nhiệm của các KOL cũng rất đáng quan tâm. Nhất là việc tham gia đăng tải, bình luận các hình ảnh, nội dung không được kiểm chứng, gây kích động, xuyên tạc, bôi nhọ cá nhân hoặc tổ chức nào đó. Trước vấn đề này, Bộ Công an, Công an Thành phố Hồ Chí Minh khuyến cáo các KOL, quản trị các trang, kênh, nhóm mạng xã hội cần xác minh, tìm hiểu kỹ trước khi chia sẻ, bình luận để tránh những hệ lụy xấu trong xã hội.

Quản lý chặt hệ sinh thái KOL, KOC

Mới đây, Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam đã ra mắt Câu lạc bộ KOL và KOC Việt Nam (CLB) nhằm hỗ trợ người có tầm ảnh hưởng tiếp cận quy định pháp luật, tránh các vi phạm do thiếu hiểu biết như đã xảy ra thời gian qua. Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam Nguyễn Trường Sơn cho rằng: Sự phát triển nhanh của xã hội số khiến vai trò của KOL, KOC ngày càng đậm nét nhưng để tạo môi trường, xa hơn là hệ sinh thái cho đối tượng này thì việc ban hành khung pháp lý cần sớm được ban hành và thực thi nghiêm túc. Trong định hướng đó, CLB sẽ xây dựng Bộ Quy tắc Đạo đức nghề KOL, KOC, tổ chức đào tạo pháp lý, hỗ trợ công cụ đo lường hiệu quả chiến dịch và thúc đẩy hợp đồng minh bạch, chống gian lận tương tác.

Theo Chi cục Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh, các đối tượng kinh doanh hàng giả, hàng nhái,… đang tận dụng triệt để các nền tảng trực tuyến để hoạt động, nếu các KOL không nhận diện được nguy cơ và tham gia các hoạt động này sẽ khiến tình hình trở nên phức tạp, làm cho thị trường thêm méo mó, khó kiểm soát. Điều này sẽ càng trở nên nghiêm trọng hơn khi KOL, KOC đang là kênh truyền thông góp phần định hướng hành vi tiêu dùng, nhất là trong bối cảnh các nền tảng xã hội bùng nổ. Vì vậy, để thị trường này minh bạch, hiệu quả thì việc tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho quảng cáo và thương mại số, đồng thời tăng chế tài đối với hành vi quảng cáo sai sự thật cần phải được triển khai quyết liệt hơn nữa.

Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho rằng: Trong kỷ nguyên số, những người có sức ảnh hưởng trên không gian mạng đã, đang trở thành một lực lượng đặc biệt góp phần định hình nhận thức xã hội, dẫn dắt xu hướng đổi mới sáng tạo và quảng bá lan tỏa bản sắc, giá trị Việt Nam ra thế giới. Từ thương hiệu đó, mỗi KOL, KOC cần ý thức sâu sắc về tác động của mình trong từng phát ngôn, hình ảnh, hành động. Các cơ quan quản lý, nền tảng công nghệ chung tay định hướng, hỗ trợ cùng kiến tạo môi trường lành mạnh để họ nêu cao lòng yêu nước, phát huy sức ảnh hưởng tích cực, thúc đẩy kinh tế, văn hóa, xã hội ngày càng phát triển.

Quyền Trưởng phòng Thông tin điện tử, Sở Văn hóa, Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh Phạm Đắc My Trân nêu quan điểm: “Cơ quan quản lý cần có các chính sách để đào tạo đội ngũ KOL, KOC vừa giỏi vừa có trách nhiệm. Đây là gốc rễ để giải quyết những hệ lụy như đã và đang xảy ra thời gian qua. Các KOL, KOC cần “chậm lại” để tìm hiểu các quy định pháp luật, văn hóa, sức tác động trước khi đưa thông tin lên mạng xã hội”.