Cùng với các tỉnh, thành phố ven biển khác, trong 5 năm qua, Nghệ An đã có những nỗ lực lớn về thực hiện nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) và tích cực thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC), góp phần trong nỗ lực chung của cả nước để gỡ thẻ vàng cho ngành thủy sản...
Theo Chi cục Thủy sản Nghệ An, đến nay công tác chống khai thác IUU và thực hiện các khuyến nghị của EC tại Nghệ An đã đạt được một số thành tựu khá nổi bật. Trước hết, về công tác quản lý tàu cá, đã được cấp 1.242 giấy phép khai thác thủy sản ở vùng khơi; 654 giấy phép khai thác vùng lộng; 1.953 giấy phép khai thác thủy sản vùng ven bờ với các nghề sau: Lưới kéo, lưới rê, lưới vây, câu, chụp, hậu cần đánh bắt nguồn lợi thủy sản. Số tàu đã được cấp đăng ký 2.518 chiếc, đạt 100%; số tàu còn hạn đăng kiểm là 1.246/1.704 chiếc thuộc diện phải đăng kiểm, đạt 73,12%; số tàu ≥ 12m, đạt 100% số tàu đang hoạt động khai thác.
Tính đến đầu tháng 10/2022, xứ Nghệ đã có 1.132/1.162 tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS), đạt tỷ lệ 97,42%, trong đó: tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 đến 24m: 907/933, đạt 97,21%; tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24m trở lên là 225/229, đạt 98,25%. Công tác tổ chức trực theo dõi, giám sát hoạt động tàu cá được thực hiện thường xuyên tại Trạm Bờ đặt tại Chi cục Thủy sản.
Thông qua các thông tin cung cấp từ Trung tâm thông tin Thủy sản và trích xuất danh sách tàu cá mất kết nối VMS, vượt qua ranh giới cho phép trên biển, Trạm Bờ-Chi cục Thủy sản phát thông báo qua kênh đàm thoại để tuyên truyền, nhắc nhở, yêu cầu các tàu cá kiểm tra lại thiết bị, duy trì hoạt động thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ từ khi rời cảng đến khi cập cảng theo đúng quy định, kêu gọi các tàu vượt qua ranh giới trên biển quay vào hoạt động tại vùng biển cho phép.
Về kiểm tra, giám sát tàu cá và sản lượng bốc dỡ qua cảng, Ban Quản lý các cảng cá đã ban hành Quy chế hoạt động tại cảng cá; quy trình theo dõi, giám sát tàu cá rời cảng, cập cảng; quy trình giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng. Tuy nhiên việc tổ chức thực hiện kiểm tra, giám sát tại cảng cá với số lượng tàu, sản lượng bốc dỡ được giám sát còn hạn chế. Việc ghi, nộp nhật ký dần được cải thiện hơn. Đến nay, ngư dân đã chủ động ghi nhật ký khai thác và nộp cho cảng cá khá kịp thời, tuy nhiên chất lượng nhật ký khai thác chưa cao. Cảng cá đã tiếp nhận và kiểm tra các thông tin trong nhật ký khai thác, bảo đảm nhật ký khai thác đầy đủ theo đúng quy định.
Việc thực thi pháp luật, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực khai thác thủy sản cũng được Chi cục Thủy sản và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An duy trì thường xuyên. Các cơ quan này đã lập danh sách tàu cá vi phạm IUU; danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU: Định kỳ hằng tuần, hằng tháng lập thống kê, lập danh sách tàu cá vi phạm IUU, tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU gửi Tổng cục Thủy sản và ngành thủy sản 28 tỉnh, thành phố ven biển. Tình hình tàu cá Nghệ An vi phạm vùng biển nước ngoài giảm dần qua các năm, số vụ vi phạm và bị các đơn vị chức năng xử phạt về vi phạm khai thác IUU cũng giảm.
Phó Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An, Hoàng Nghĩa Hiếu cho biết: Sau 5 năm triển khai thực hiện, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh cùng với sự nỗ lực của các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương, công tác chống khai thác IUU tại Nghệ An về cơ bản đã có những chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả nhất định.
Ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân từng bước được nâng cao; ngư dân đã chủ động thông báo trước khi tàu cập, rời cảng cá; ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản theo quy định; hầu hết ngư dân đã chủ động lắp thiết bị VMS; Công tác đăng ký, đăng kiểm tàu cá và cấp giấy phép khai thác thủy sản thực hiện tốt, bảo đảm 100% số tàu cá hoạt động khai thác thủy sản đã được đăng kiểm và cấp giấy phép theo quy định; hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát tại các cửa lạch, trên biển của các tổ, đoàn đã kiểm tra phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm.
Khung pháp lý tiếp tục được hoàn thiện, cơ chế chính sách được xây dựng và được ban hành kịp thời, đầy đủ, bảo đảm phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm và phù hợp với quy định hiện hành, qua đó góp phần vào nhiệm vụ khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của EC...
Thời gian tới, Nghệ An tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm, có kết quả các nhiệm vụ được giao theo chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về IUU và các chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về triển khai thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của EC; tập trung triển khai Luật Thủy sản năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật.
Để thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU hiệu quả, các cấp ngành Nghệ An đã kiến nghị Tổng cục Thủy sản, các bộ, ngành Trung ương quan tâm đầu tư các dự án xây dựng hạ tầng: Nâng cấp cảng cá, bến cá, khu neo đậu tránh trú bão, kè chắn cát tại một số cửa lạch trọng điểm nhằm bảo đảm tàu cá có đủ điều kiện cập cảng chỉ định bốc dỡ hàng hóa, nâng cao giá trị sau khai thác; đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm nghiên cứu, ban hành Thông tư quy định thành lập lực lượng kiểm ngư tại các tỉnh; đề nghị Tổng cục Thủy sản nâng cấp, hệ thống cơ sở dữ liệu VNFishbase, chất lượng thiết bị giám sát hành trình tàu cá; chỉ đạo các đơn vị cung cấp thiết bị VMS nâng cao chất lượng tín hiệu nhằm bảo đảm quản lý chính xác, hiệu quả; xử lý nghiêm các đơn vị cung cấp thiết bị VMS không bảo đảm chất lượng theo quy định.
