50 năm qua, từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (21/9/1973-21/9/2023), Việt Nam và Nhật Bản đã chung tay vun đắp nên mối quan hệ hữu nghị và hợp tác ngày càng thực chất, hiệu quả với nền tảng là sự tương đồng về văn hóa, gắn kết lịch sử và tin cậy chính trị cao. Đây là chuyến thăm Nhật Bản đầu tiên của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng trên cương vị mới và là chuyến thăm thứ 4 của Chủ tịch nước Việt Nam tới Nhật Bản kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao.
Ngay trong ngày đầu tiên của chuyến thăm, ngày 27/11, hai nước đã ra Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam-Nhật Bản lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới.
Mối quan hệ tin cậy và ấm áp
Chuyên cơ đưa Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Nhật Bản hạ cánh vào một buổi chiều Tokyo se lạnh. Nhưng mỗi thành viên của Đoàn Việt Nam nhanh chóng được đón nhận tình cảm nồng ấm, trân trọng của các bạn chủ nhà Nhật Bản với những nghi thức đón đoàn trang trọng, chu đáo.
Với Việt Nam, Nhật Bản hiện là đối tác quan trọng hàng đầu. Nhật Bản là nước G7 đầu tiên đón Tổng Bí thư Việt Nam thăm (năm 1995), thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược với Việt Nam (năm 2009), công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam (năm 2011), mời Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng (5/2016). Đây cũng là điều được Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tâm đắc đề cập trong những cuộc gặp, làm việc với lãnh đạo Nhật Bản, Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản, qua đó nhấn mạnh hơn nữa về tình cảm, sự trân trọng của Nhật Bản đối với Việt Nam.
Đáng chú ý, lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì thường xuyên các chuyến thăm và tiếp xúc tại các diễn đàn quốc tế và khu vực. Trong đó, Thủ tướng Nhật Bản thăm Việt Nam tổng cộng 12 lần; Nhà vua và Hoàng hậu, Hoàng Thái tử cùng Công nương, Chủ tịch Hạ viện, Chủ tịch Thượng viện đều có các chuyến thăm Việt Nam. Về phía Việt Nam, Tổng Bí thư đã thăm Nhật Bản 4 lần; Chủ tịch nước thăm 3 lần; Thủ tướng Chính phủ thăm 21 lần; Chủ tịch Quốc hội thăm 4 lần…
Về hợp tác kinh tế, Nhật Bản là nước tài trợ ODA lớn nhất, đối tác lớn thứ 2 về hợp tác lao động, thứ 3 về đầu tư, du lịch, thứ 4 về thương mại của Việt Nam. FDI của Nhật Bản vào Việt Nam lũy kế tính đến ngày 20/9/2023 đạt 71,3 tỷ USD với 5.198 dự án còn hiệu lực, xếp thứ 3/143 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Theo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), trong 9 tháng từ đầu năm 2023, tổng vốn FDI của Nhật Bản vào Việt Nam đạt khoảng 2,9 tỷ USD, tăng 50% so mức cùng kỳ năm 2022.
Việt Nam là nước đầu tiên trên thế giới chính thức đưa tiếng Nhật vào giảng dạy ở bậc trung học cơ sở, tiểu học. Nhật Bản là một trong những nước viện trợ lớn nhất cho ngành giáo dục-đào tạo của Việt Nam thông qua các chương trình viện trợ ODA. Hai bên đã ký nhiều văn kiện hợp tác trong lĩnh vực này. Số lưu học sinh Việt Nam tại Nhật Bản hiện đạt hơn 51.000 người. Nhật Bản đã hỗ trợ nâng cấp 4 trường đại học của Việt Nam đạt đại học chất lượng cao và đang hợp tác xây dựng Trường đại học Việt-Nhật nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam trong lĩnh vực khoa học-công nghệ, quản lý và dịch vụ.
Những thành tựu nêu trên của hai nước tạo dấu ấn mạnh mẽ và sâu sắc trong lòng hàng triệu người dân Việt Nam nói chung và trong tình cảm của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng nói riêng. Chủ tịch nước cho biết: Từ khi còn trẻ, tôi đã có cơ hội đến Nhật Bản trong chương trình giao lưu, gặp mặt thanh niên Việt Nam-Nhật Bản. Những chuyến thăm ấy, được gặp mặt các bạn trẻ Nhật Bản, được sống cùng gia đình Nhật Bản đã để lại những kỷ niệm, ấn tượng tốt đẹp về con người Nhật Bản mến khách và thân tình. Đất nước Nhật Bản đẹp như những bông hoa anh đào, tâm hồn Nhật Bản thanh bình, sâu lắng như những vần thơ Haiku, tinh thần Nhật Bản kiên cường, cao thượng như những chiến binh Samurai, ý chí Nhật Bản kiên định, vững vàng như núi Phú Sĩ.
“Cho đến hôm nay, trong chuyến thăm Nhật Bản lần này, dù trên cương vị mới, song tôi vẫn giữ nguyên những kỷ niệm tốt đẹp của gần 30 năm trước khi tới thăm Nhật Bản”, Chủ tịch nước khẳng định.
Làm sâu sắc và bền chặt hơn nữa tình cảm gắn kết
Chính từ nền tảng quan hệ, hợp tác lâu đời, bền chặt và tràn đầy thiện cảm chân thành mà việc Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Thủ tướng Kishida Fumio nhất trí nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới trong chuyến thăm chính thức lần này là một việc không bất ngờ và đã được nhân dân, doanh nghiệp hai nước mong chờ từ lâu.
Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam-Nhật Bản lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới, với 52 điểm nêu rất cụ thể, rõ ràng các thành tựu quan trọng cũng như nội dung mà hai nước đã, đang và sẽ hướng đến cho thấy quyết tâm rất cao, tinh thần quyết liệt của lãnh đạo Việt Nam và Nhật Bản trong việc làm sâu sắc hơn nữa, toàn diện hơn nữa, hiệu quả hơn nữa các chương trình hợp tác. Sau hội đàm với Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio nêu rõ: Nguồn nhân lực Việt Nam là sự hiện diện không thể thiếu trong phát triển kinh tế-xã hội của Nhật Bản. Vì vậy, hai bên sẽ mở rộng giao lưu thế hệ trẻ và xúc tiến du lịch mạnh mẽ hơn nữa để tiếp tục tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân hai nước.
Trong ngày thứ 2 thăm chính thức Nhật Bản, ngay sau khi dành thời gian thăm mô hình khởi nghiệp thành công của người Việt Nam ở Nhật Bản và trò chuyện với Thống đốc Thủ đô Tokyo về những vấn đề hai bên cùng quan tâm, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân đã đến Hoàng cung Nhật Bản. Dưới tiết trời dịu mát xen lẫn nắng vàng tràn ngập Hoàng cung, Nhà vua Naruhito và Hoàng hậu trân trọng ra tận cửa đón Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân. Tại cuộc hội kiến, Nhà vua Nhật Bản đã bày tỏ vui mừng trước các hoạt động giao lưu nhân dân được hai nước liên tục tổ chức và khẳng định, sự tương đồng về văn hóa, con người là một trong những yếu tố căn bản để phát triển quan hệ Việt Nam-Nhật Bản sâu sắc, gắn kết chặt chẽ trên nhiều lĩnh vực như hiện nay…
Một điểm chung nổi bật trong các cuộc gặp, hội đàm, làm việc của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng với Chủ tịch Thượng viện, Chủ tịch Hạ viện và lãnh đạo các tỉnh, các trường đại học… của Nhật Bản là hai bên cùng đặc biệt quan tâm thúc đẩy và mong muốn làm sâu sắc hơn nữa các hoạt động giao lưu nhân dân, giao lưu thanh niên. Đây chính là nền tảng quan trọng, là cơ sở vững chắc nhất để quan hệ hai nước luôn nồng ấm, chân thành và bền vững. Đúng như Chủ tịch Liên minh Nghị sĩ hữu nghị Nhật-Việt Nikai Toshihiro đã nói: Mỗi lần có dịp sang thăm Việt Nam, tôi lại càng cảm nhận được sự giao lưu từ trái tim đến trái tim giữa nhân dân hai nước trong suốt thời gian dài và trở thành nền tảng cho quan hệ tin cậy, vững chắc giữa hai nước hiện nay.
Có lẽ cũng xuất phát từ suy nghĩ và mong muốn đó, trước khi rời Thủ đô Tokyo để thăm tỉnh Fukuoka, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân đã gặp mặt, ăn sáng cùng một số gia đình Nhật Bản ở các tỉnh Akita và Myazaki từng tham gia các chương trình giao lưu thanh niên Việt Nam-Nhật Bản trước đây, đã đón các thanh niên Việt Nam về nhà như thành viên gia đình. Trong số thanh niên Việt Nam năm đó có Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, ngày ấy là một cán bộ Đoàn nhiệt huyết và sôi nổi. Buổi gặp mặt diễn ra đầm ấm, với những kỷ niệm không thể quên từ hàng chục năm trước cứ tràn về trong ánh mắt thân tình, cái nắm tay thật chặt của Chủ tịch nước Việt Nam với các gia đình nuôi.
Với những kết quả, thành công tốt đẹp, chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đem đến sức sống mới mãnh liệt hơn, sâu sắc hơn cho mối quan hệ tốt đẹp giữa Việt Nam và Nhật Bản.
