Tại cuộc gặp gỡ, đối thoại của Thủ tướng Chính phủ với công nhân, lao động năm 2022, sáng 12/6, thay mặt công nhân, lao động cả nước, công nhân Nguyễn Đình Biên (sinh năm 1986), Công ty TNHH Woosin Vina, tỉnh Nghệ An gửi đến Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính câu hỏi: Theo tôi được biết, hiện tại có nhiều doanh nghiệp, tổ chức công đoàn muốn đứng ra để xây dựng nhà ở cho công nhân thuê, thậm chí ở miễn phí, nhưng chưa có cơ chế, trong khi đó, công nhân thuê nhà chật hẹp, giá cả đắt đỏ. Đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo quyết liệt công tác quy hoạch, triển khai xây dựng nhà ở, trường học, nhà trẻ, khu vui chơi văn nghệ cho chị em công nhân ở khu công nghiệp, khu chế xuất.
Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho biết: Sau tiền lương, vấn đề nhà ở, trường học và thiết chế Công đoàn là nhóm vấn đề được nhiều công nhân lao động đặc biệt quan tâm vì ảnh hưởng đến quyết định có gắn bó lâu dài với nơi làm việc và công việc hiện tại hay không. Nếu bảo đảm được nhà ở ổn định, có trường học gần nơi làm việc, công nhân lao động ngoại tỉnh mới tính tới việc có đưa con theo mình hay không, bởi nếu không, nhiều công nhân phải gửi con về quê nhờ người thân trông giúp.
Tại cuộc gặp gỡ, đối thoại, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang cũng cho biết: Nhà ở cho công nhân là vấn đề "đau đáu" của tổ chức Công đoàn Việt Nam từ nhiều năm nay, từ khi thực hiện đề án mà Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017. Tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, người đứng đầu tổ chức Công đoàn Việt Nam cũng đã phát biểu về vấn đề này trước diễn đàn Quốc hội.
Đồng chí Nguyễn Đình Khang cho biết: hiện nay vấn đề xây dựng nhà ở cho công nhân còn vướng một số quy định của luật, cụ thể là các Luật Đất đai, Luật Đấu thầu, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản. Cùng với đó, vấn đề thu hút các doanh nghiệp xây dựng nhà ở cho công nhân rất cần sự vào cuộc của xã hội.
Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh giải đáp thắc mắc về vấn đề nhà ở, nhà ở xã hội dành cho công nhân.
Tham gia giải đáp vấn đề này, Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh trả lời: Trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã rất quan tâm chỉ đạo thúc đẩy hoạt động đầu tư, phát triển nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở cho công nhân. Các chỉ đạo của Thủ tướng thể hiện ở một số nhóm vấn đề như sau:
Nhóm thứ 1: Công tác hoàn thiện thể chế ở các cơ chế chính sách đầu tư phát triển. Giai đoạn từ năm 2021 đến nay, Chính phủ đã sửa đổi Nghị định 100 về phát triển nhà ở xã hội, hiện nay được sửa đổi bởi Nghị định 49. Bộ Xây dựng đã sửa đổi ban hành Thông tư 09 về trình tự lựa chọn chủ đầu tư nhà ở xã hội cho công nhân.
Nhóm thứ 2: Chính sách ưu đãi đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Chính phủ đã chỉ đạo, dành rất nhiều chính sách ưu đãi. Cụ thể: được miễn tiền sử dụng đất đối với chủ đầu tư; được giảm 50% thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp; chủ đầu tư được dành 20% Quỹ nhà thương mại trong dự án nhà ở xã hội để bù đắp cho các chi phí đầu tư, phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân,…
Nhóm thứ 3: Cải cách các thủ tục hành chính trong thực hiện đầu tư nhà ở xã hội công nhân.
Nhóm thứ 4: Hỗ trợ cho các chủ đầu tư vay vốn với lãi suất ưu đãi nhằm thực hiện đầu tư phát triển nhà ở xã hội.
Bên cạnh hoàn thiện các thể chế, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam triển khai thực hiện dự án về thiết chế công đoàn để theo đó có tham gia vào các hoạt động đầu tư nhà ở công nhân và đặc biệt đầu tư các cơ sở như nhà trẻ, bệnh viện, siêu thị,… phục vụ cho đời sống công nhân.
Ngoài ra, Chính phủ ban hành Nghị quyết, chỉ thị để đôn đốc các địa phương thực hiện triển khai. Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 11 về chương trình phục hồi phát triển kinh tế-xã hội. Trong đó, chương trình này với quy mô hỗ trợ 350 nghìn tỷ đồng, đối với nhóm đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã nằm trong chương trình này.
Theo đó, có hai nhóm chính sách được bổ sung hỗ trợ. Nhóm 1 là hỗ trợ cho chủ đầu tư dự án, tham gia đầu tư các nhà ở xã hội được vay vốn, được hỗ trợ với lãi suất 2% với quy mô 40 nghìn tỷ đồng. Nhóm thứ 2 là gói giúp người lao động, công nhân trong khu công nghiệp được vay vốn với quy mô 15 nghìn tỷ đồng, thời hạn cho vay 25 năm, lãi suất 4,8%.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết: Trong giai đoạn 2016-2021, chúng ta đã có kết quả nhất định về chương trình này. Hiện, cả nước đã thực hiện 122 dự án trong đó có nhà ở cho công nhân, lao động, song mới chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu nhà ở của công nhân. Đây là hạn chế mà thời gian qua chưa đạt được mục tiêu đề ra trong chương trình phát triển nhà ở cho công nhân.
Công nhân lao động tham dự buổi đối thoại vui mừng trước kết luận của Thủ tướng Phạm Minh Chính về vấn đề nhà ở.
Ý kiến về nội dung này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, nhà ở cho công nhân, người lao động luôn là vấn đề trăn trở của Đảng, Nhà nước. Thủ tướng đã giao Bộ Xây dựng tiếp thu những ý kiến liên quan tới vướng mắc của luật pháp về chính sách này. Nhiều năm qua, các cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ đã được Chính phủ ban hành, như các dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án, cho vay ưu đãi lãi suất thấp....
Bên cạnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị quyết, Chỉ thị chỉ đạo các bộ, ngành liên quan và các địa phương nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế chính sách, bố trí nguồn vốn ưu đãi và đôn đốc các địa phương thực hiện các giải pháp phát triển nhà ở xã hội. Trong đó, có nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp.
Đặc biệt, Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế Công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất” do Tổng Liên đoàn đề xuất (Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017; sửa đổi, bổ sung tại Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 4/11/2020). Trong đó đã giao nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng cho các địa phương trong việc phối hợp Tổng Liên đoàn trong công tác giới thiệu địa điểm đất, phê duyệt quy hoạch, huy động các nguồn lực từ các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế tham gia xây dựng nhà ở để bán, cho công nhân thuê.
Đến nay, trên địa bàn cả nước, đã hoàn thành nhiều dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, tuy nhiên, mới đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu của công nhân lao động. Nhu cầu nhà ở của công nhân lao động vẫn rất cấp bách.
Thủ tướng Phạm Minh Chính kết luận: “An cư mới lạc nghiệp”, muốn người lao động yên tâm lao động sản xuất, gắn bó với doanh nghiệp, họ phải có chỗ ở đàng hoàng, ổn định. Để bảo đảm đồng bộ quy định pháp luật, tháo gỡ một số nội dung vướng mắc trong phát triển nhà ở công nhân trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu: Bộ Xây dựng chủ trì, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, rà soát, báo cáo Chính phủ về các nội dung để tiếp tục sửa đổi Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Đầu tư công, Luật Kinh doanh bất động sản và pháp luật có liên quan nhằm tháo gỡ một số nội dung vướng mắc trong phát triển nhà công nhân theo đề xuất của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam và ý kiến của anh, chị, em công nhân. Bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng. Đề nghị Ngân hàng nhà nước tiếp tục nghiên cứu tham mưu chính sách tín dụng cho công nhân mua nhà trả góp.
"Tôi cũng yêu cầu các địa phương tập trung triển khai xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, đặc biệt là các chỉ tiêu về nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân; rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp, khu chế xuất; phối hợp Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trong việc đầu tư, xây dựng các thiết chế công đoàn", Thủ tướng nhấn mạnh.
